شرط‌ها در زبان C – راهنمای کامل با مثال‌های کاربردی

مقدمه

شرط‌ها در زبان C به شما امکان می‌دهند جریان اجرای برنامه را بر اساس شرایط مختلف کنترل کنید. این ساختارها برای تصمیم‌گیری در برنامه‌نویسی ضروری هستند.

انواع ساختارهای شرطی در C

1. دستور if (شرط ساده)

c

if (condition) {
    // کدهایی که اگر شرط درست باشد اجرا می‌شوند
}

مثال:

c

int age = 20;
if (age >= 18) {
    printf("شما بزرگسال هستید.\n");
}

2. دستور if-else (شرط دوگزینه‌ای)

c

if (condition) {
    // کدهای بخش if
} else {
    // کدهای بخش else
}

مثال:

c

int number = 10;
if (number % 2 == 0) {
    printf("عدد زوج است.\n");
} else {
    printf("عدد فرد است.\n");
}

3. دستور if-else if-else (شرط چندگزینه‌ای)

c

if (condition1) {
    // کدهای شرط اول
} else if (condition2) {
    // کدهای شرط دوم
} else {
    // کدهای پیش‌فرض
}

مثال:

c

int score = 85;
if (score >= 90) {
    printf("نمره عالی!\n");
} else if (score >= 80) {
    printf("نمره خوب!\n");
} else if (score >= 70) {
    printf("قابل قبول!\n");
} else {
    printf("نیاز به تلاش بیشتر!\n");
}

4. دستور switch-case (گزینۀ چند حالته)

c

switch (variable) {
    case value1:
        // کدهای مربوط به value1
        break;
    case value2:
        // کدهای مربوط به value2
        break;
    default:
        // کدهای پیش‌فرض
}

مثال:

c

char grade = 'B';
switch (grade) {
    case 'A':
        printf("عالی!\n");
        break;
    case 'B':
        printf("خوب!\n");
        break;
    case 'C':
        printf("متوسط!\n");
        break;
    default:
        printf("نمره نامعتبر!\n");
}

عملگرهای شرطی پرکاربرد

عملگرمعنیمثال==مساویif (a == b)!=نامساویif (a != b)>بزرگ‌ترif (a > b)<کوچک‌ترif (a < b)>=بزرگ‌تر یا مساویif (a >= b)<=کوچک‌تر یا مساویif (a <= b)&&AND (و منطقی)if (a > 0 && b > 0)``OR (یا منطقیif (a == 0b == 0)!NOT (نقیض)if (!(a == b))

نکات مهم در استفاده از شرط‌ها

1. همیشه از آکولاد {} استفاده کنید حتی اگر بدنه شرط یک خط باشد.

2. در switch-case حتماً از break استفاده کنید، در غیر این صورت تمام caseهای بعدی اجرا می‌شوند.

3. از مقایسه اعداد اعشاری با == خودداری کنید (به دلیل خطای محاسباتی ممیز شناور).

4. برای خوانایی بهتر، شرط‌های پیچیده را در پرانتز قرار دهید:

   c

   if ((age >= 18) && (hasLicense == 1)) { ... }

مثال کاربردی: محاسبۀ BMI

c

float weight = 70.5;
float height = 1.75;
float bmi = weight / (height * height);

if (bmi < 18.5) {
    printf("کمبود وزن\n");
} else if (bmi < 25) {
    printf("وزن نرمال\n");
} else if (bmi < 30) {
    printf("اضافه وزن\n");
} else {
    printf("چاقی\n");
}

جایگزین شرط‌های ساده: عملگر سه‌گانه (Ternary Operator)

c

variable = (condition) ? value_if_true : value_if_false;

مثال:

c

int a = 5, b = 10;
int max = (a > b) ? a : b;

جمع‌بندی

• if برای شرط‌های ساده

• if-else برای انتخاب بین دو گزینه

• if-else if-else برای چندین شرط

• switch-case برای مقایسه یک متغیر با مقادیر ثابت

با استفاده درست از شرط‌ها می‌توانید برنامه‌های هوشمند و انعطاف‌پذیر بنویسید.

موفق باشید، بهراد قاسمی