مجله بوکومگ بعد از معرفی صادق هدایت اینبار سراغ یکی دیگر از نویسنده های معاصر ایران رفته که او را همراه صادق چوبک و صادق هدایت پدران داستان نویسی نوین معاصر ایران می نامند یعنی بزرگ علوی نویسند‌ه‌ی واقع‌گرا، سیاستمدار چپ‌گرا، روزنامه‌نگار نوگرا و استاد زبان فارسی که “چشم هایش ” را بزرگترین اثر او می نامند.
زندگی نامه بزرگ علوی
سید مجتبی آقا بزرگ علوی که به بزرگ علوی مشهور است در سال 13بهمن ماه سال 1283 در تهران به دنیا آمد.
پدر او سید ابوالحسن علوی و مادرش که نوه آیت الله طباطبایی از طرفداران مشروطه بودند.
بزرگ علوی سومین فرزند خانواده که 3 خواهر و 2 برادر داشت که همراه پدر و یکی از برادرانش به نام مرتضی در سال 1302 به دلیل فعلیت های مشروطه پدر و به ناچار به آلمان و شهر برلین سفر میکنند .
در برلین دبیرستان را به اتمام میرساند و علیرغم میل باطنی و با پیشنهاد و اصرار پدر در رشته تعلیم و تربیت در برلین تحصیل و فارق التحصیل می شود و به ایران باز میگردد و ابتدا در شهر شیراز ساکن می شود.
بزرگ علوی بعد از بازگشت از اروپا و بعد از فعالیت هایی مانند تدریس زبان آلمانی ، ترجمه کتاب و نمایش نامه مانند ترجمه نمایش نامه “کسب و کار خانوم براون” و تشکیل تحریریه مجله دنیا با دوستانش سر انجام در اسفند سال 1313 اولین مجموعه داستان خود به نام “چمدان” را منتشر کرد.
مجموعه استان چمدان دارای 6 داستان است که بزرگ علوی در چمدان روانشناسی را با تحلیل‌های اجتماعی درآمیخت و ضدیت خود را با قرارداد‌ها و رسوم سنگواره شده نشان داد که تأثیرپذیری‌اش از صادق هدایت و روانکاری زیگموند فروید در آن آشکار است. این مجموعه داستان، علوی را به عنوان یکی از پیشگامان داستان‌نویسی ایران، همراه جمالزاده و هدایت، معرفی می‌کند.
بزرگ علوی در اردیبهشت سال 1316 به دلیل پیروی از کومونیسم دستگیر و به5 سال زندان محکوم شد.
در زندان با زندانی های سیاسی دیگری که به دلایل مختلف به زندان افتاده بودند آشنا شد که مقدمه تشکل گروه53 نفربود.
بعد ازاد شدن داستان “پنجاه و سه نفر” را به چاپ رساند.
بزرگ علوی در سال 1320 از زندان آزاد شد و مجموعه داستان “ورق پاره های زندان “و “پنجاه و سه نفر” را چاپ کرد که این داستان ها را در زندان و روی کاغذ قند، کاغذ سیگار اشنو و پاکت‌های میوه و شیرینی می‌نوشت
این دو کتاب در مورد وضعیت و شرایط زمان رضا شاه است که خود بزرگ علوی در نگاره پنجاه و سه نفر می گوید:
“من می‌خواهم پیچ و مهره اجتماع دوره سیاه را به‌طور بارز به خوانندگان خود نشان دهم. محاکمه پنجاه‌وسه نفر با این وضع افتضاح‌آور که یکی از آثار ننگین تاریخ ایران به شمار می‌رود، محصول اوضاع و احوالیست که دوره سیاه را پابرجا کرده بودند؛در محاکمه پنجاه‌وسه نفر و در گرفتاری و آزادی آن‌ها تمام طبقات اجتماع ایران شریک بودند، بنابراین اگر من موفق شوم که حادثه ۵۳ نفر را به‌طوری‌که در حقیقت بوده، و وقایعی را که اطراف آن رخ داده، چنانکه شاید و باید، شرح دهم، گمان می‌کنم توانسته‌ام اوضاع اجتماع ایران را در این بیست‌ساله اخیر تشریح کنم”
بعد از اینکه بزرگ علوی بار دیگر در سال 1327 به دلیل فعالیت های سیاسی به زندان می افتد و اینبار 2 سال زندان را تحمل می کند و بعد از آزادی در سال 1332 برای معالجه و درمان بیماری چشم به آلمان سفر می کند.
رخ دادن کودتای 28 مرداد 1332 بازگشتش به ایران را متوقف می کند و در سال 57 و پیروزی انقلاب اسلامی به ایران باز می گردد.
اما پس از مدتی دوباره ایران را ترک و به اروپا و شهر برلین باز میگردد.
1. انتظار
2. ازبک‌ها
3. پنجاه و سه نفر
4. چمدان
5. چشم‌هایش
6. روایت
7. سالاری‌ها
8. موریانه
بخشی از کتاب چشم هایش بزرگ علوی به عنوان معروف ترین اثر او:
“برای بالا رفتن از نردبان بلند هنر، سر نترس و پشتکار لازم بود که من در خود سراغ نداشتم. نمیتوانستم ساعت ها، ماه ها، سال ها بنشینم و سر چیزی که مایل بودم با رنگ و خط به صورت انسان فهم درآورم، کار کنم. این حوصله به من داده نشده بود. من همیشه راه سهلتر را انتخاب میکردم. دیگران با ثبات بودند و من این را میفهمیدم. به خودم صدمه میرساندم، کار هم میکردم، اما بلاخره نا تمام میماند. تفریح و سرگرمی بر من غلبه داشت و مرا به عالم دمدمی می انداخت.”
سبک داستان نویسی بزرگ علوی
بزرگ علوی از جمله نویسندگان و بزرگان داستان نویسی نو در ایران به حساب می آید که سعی کرد با توجه به واقعیت ها وبا توجه به رویدادهای روزمره بنویسد. توانایی های او در نویسندگی و به ویژه در بیان ویژگی های ظاهری، روحی و رفتار و گفتار شخصیت ها، مثال زدنی است؛ اگر چه گاهی توجه بیش از حد او به پردازش یک شخصیت، از پرداخت کافی به دیگر شخصیت ها باز می ماند.
زبان بزرگ علوی ساده، روشن و بی پیرایه است. یکی از ویژگی های وی نیروی تخیل اش در یافتن عناصری است که به داستان های وی رنگ داستان های پلیسی می دهند
برون گرایی بیش از حد علوی یکی از نقدهایی است که بر داستان نویسی اش مطرح می شود تا جایی که برخی معتقدند که وی شخصیت های داستانی خود را از درون تجزیه و تحلیل نمی کند یا به عبارت دیگر بزرگ علوی سعی می کند با تحمیل عقیده ای از بیرون متن رخدادها و کشاکش های داستان را پیش ببرد. این مساله نیز متاثر از مضمون اغلب داستان های وی است که از آرمان های سیاسی اش الهام می گیرد.
برای نمونه رمان چشم هایش به عنوان رمانی مطرح در دهه 30 خورشیدی نقدهای فراوانی را بر انگیخته است.
پایان علوی
بی شک بزرگ علوی یکی از متفکرین نویسنده و فعال سیاسی تاریخ معاصر ایران است که سرانجام در سال 1375 در برلین به دلیل سکته قلبی جان می سپارد.
هر روز منتظر مطالب جدید بوکومگ در ویرگول باشید.
میتوانید دیگر مقالات روبرد مانند مقاله تعریف شبکه های اجتماعی چیست را در بلاگ روبردمشاهده فرمایید.
