مادر امید، بانوی وفاداری و ستون استقامت در تاریخ

مادر امید، بانوی وفاداری و ستون استقامت در تاریخ

نویسنده: دکتر فردین احمدی

مدیر مسئول انتشارات بین‌المللی حوزه مشق و مدرس دانشگاه

در میان صفحات زرین تاریخ اسلام، نام‌هایی می‌درخشند که نه‌تنها در عصر خویش، بلکه در طول قرن‌ها، الهام‌بخش انسان‌هایی بوده‌اند که در جستجوی معنا، وفاداری، ایمان و ایثار‌اند. در این میان، نام حضرت ام‌البنین(س) چون ستاره‌ای پرفروغ بر تارک آسمان فضایل انسانی می‌تابد؛ بانویی از تبار پاکی و اندیشه که مادر چهار قمر درخشان کربلا بود و در دامان خود مردانی را پرورید که هر یک تعریفی دوباره از شجاعت، غیرت و کرامت انسانی ارائه کردند.

حضرت ام‌البنین، تنها مادر حضرت ابوالفضل‌العباس(ع) نیست؛ او بانوی دانایی، خرد، ایمان و هوشمندی اجتماعی است؛ زنی که در تاریخ اسلام، نقش او فراتر از مادری و فرزندپروری است. او بانویی است که «ایمان» را به «تربیت»، «عشق» را به «مسئولیت» و «وفاداری» را به «شناخت» پیوند زد.

زمانه‌ای که حضرت ام‌البنین پا به خانه امیرالمؤمنین(ع) گذاشت، تنها یک ازدواج ساده رقم نخورد؛ بلکه نقطه عطفی در تاریخ تربیت انسانی رقم زده شد. او از همان روز نخست، قدم در خانه‌ای گذاشت که قرآن در آن نازل می‌شد و نور نبوت در آن تنفس می‌کرد. با این وجود، هرگز خود را همسر امیرالمؤمنین ننامید، بلکه خود را خدمتگزار فرزندان حضرت زهرا(س) معرفی کرد؛ فروتنی‌ای که تنها از روحی بزرگ و ایمانی بی‌کران برمی‌آید.

عظمت ام‌البنین در آنجاست که مادر چهار فرزند شد، اما همه را برای خدا تربیت کرد. فرزندانی که وجودشان را وقف ولایت، حقیقت، شرافت و دفاع از حق کردند. قمر بنی‌هاشم، پرچم‌دار رشادت و ادب، تنها یکی از گوهرهای وجود او بود. تربیت مادری که محبت را با غیرت، ادب را با شجاعت، و ایمان را با بصیرت آمیخته بود، از عباس(ع) مردی ساخت که نه‌تنها در کربلا، بلکه تا همیشه تاریخ، نماد وفاداری و آزادگی شد.

اما اوج عظمت این بانو را باید در روزهای پس از عاشورا مشاهده کرد؛ روزهایی که هر مادری زمین‌گیر می‌شود، اما ام‌البنین ایستاد. وقتی خبر شهادت فرزندانش را شنید، نخستین سؤال او نه از عباس، نه از عبدالله و عثمان و جعفر، بلکه این بود:

«از حسین(ع) برایم بگویید…»

و این جمله، تاریخ را تکان داد. مادری که تمام عشقش را در وجود حسین بن علی(ع) خلاصه کرده بود، نشان داد که وفاداری به امام، برتر از عواطف مادری است و این، اوج معرفت و بصیرت یک انسان است.

حضرت ام‌البنین، پس از عاشورا، در مدینه به رسانه‌ای بیدارگر تبدیل شد. هر روز در بقیع می‌نشست و با مرثیه‌های جان‌سوز خود، مردم را از مظلومیت امام حسین(ع) و جنایت دشمنان آگاه می‌کرد. او نخستین زنی است که «جهاد تبیین» را با اشک و آگاهی آغاز کرد و ندای کربلا را از مدینه به سراسر جهان رساند. اگر امروز فرهنگ عاشورا زنده است، یکی از علت‌هایش صدای رسایی است که از بقیع برخاست.

امروز، گوهر وجود ام‌البنین برای ما تنها یک شخصیت تاریخی نیست؛ یک الگوست. الگویی برای مادران، معلمان، مربیان و حتی مدیران جامعه. او به ما می‌آموزد که:

ایمان، اگر با معرفت همراه نشود، در سختی‌ها فرومی‌پاشد.

مادری، تنها عشق نیست؛ تربیت، آگاهی و ساختن انسان‌هایی بزرگ است.

وفاداری، در روزهای راحتی سنجیده نمی‌شود؛ در لحظه‌های سخت است که معنا پیدا می‌کند.

زن مسلمان، می‌تواند محور بیداری، رسانه حق، مربی انسان‌های بزرگ و ستون یک جامعه باشد.

جهاد تبیین، تنها نوشتن یا گفتن نیست؛ گاهی نشستن مادری داغ‌دیده در بقیع، بزرگ‌ترین پیام تاریخ است.

جامعه امروز ما بیش از هر زمان دیگری به چنین الگوهایی نیاز دارد. در دورانی که هیاهوی رسانه‌ها و آشفتگی‌های اجتماعی، ذهن‌ها را گرفتار کرده است، بازگشت به شخصیت‌هایی چون حضرت ام‌البنین، یعنی بازگشت به عقلانیت، صبر، بصیرت و تربیت صحیح انسانی.

او به ما یاد می‌دهد که چگونه در برابر سختی‌های زندگی، قامت خود را راست نگه داریم؛ چگونه میان عاطفه و مسئولیت، تعادل برقرار کنیم؛ و چگونه برای تحقق حقیقت، از هیچ فداکاری‌ای دریغ نورزیم.

حضرت ام‌البنین بانویی است که به جای آن‌که قربانی تاریخ شود، سازنده تاریخ شد. مادری که خانه‌اش مدرسه شجاعت بود، کلامش رسانه بصیرت، و سکوتش روایت‌گر دردهای همیشه جاری عاشورا. امروز که نام او را می‌بریم، تنها یادآور گذشته نیست؛ بلکه چراغی برای مسیر آینده است.

در زمانه‌ای که جامعه به مادرانی فرهیخته، مدیرانی خردمند و انسان‌هایی وفادار نیاز دارد، پیام ام‌البنین این است:

«اگر برای خدا تربیت کنید، خدا نسل شما را جاودانه خواهد کرد.»

در پایان، در برابر عظمت روح این بانو سر تعظیم فرود می‌آوریم؛ بانویی که مادرانه برای اسلام گریست، مؤمنانه برای ولایت ایستاد و عارفانه تقدیر الهی را پذیرفت. یاد او نه‌تنها در دل عاشقان حسین(ع) بلکه در تاریخ بشریت جاودانه است؛ زیرا هر جا سخن از ایمان و فداکاری باشد، نام ام‌البنین چون گوهری نورانی می‌درخشد.

باشد که جامعه ما، مادران ما و نسل آینده ما، از این بانوی بزرگ الهام بگیرد؛ بانویی که جهان را با اشک، معرفت و استقامت خویش متحول ساخت.