فرمهر امیردوست
فرمهر امیردوست
خواندن ۲ دقیقه·۵ سال پیش

روش‌های اسطوره‌شناسی تطبیقی

تور، خدای آذرخش اسطوره‌های شمالی، تصویر از historyofvikings.com
تور، خدای آذرخش اسطوره‌های شمالی، تصویر از historyofvikings.com


کتابی که امروز دستم است «کتاب جامع پیشاهندواروپایی‌ها و دنیای پیشاهندواروپایی آکسفورد» است. تاریخ انتشار اول کتاب ۲۰۰۶ بوده، که مطمئنا بعدا منابع جدیدتری منتشر شده‌اند و احتمالا اطلاعات کتاب به روز شده. ولی در حدی که به کار تحقیق من بیاید، مناسب است. (صرفا توضیح دادم، که اگر تحقیق تخصصی در این زمینه انجام می‌دهید، شاید بهتر باشد که منابع جدیدتری استفاده کنید)

کتاب از حوزه ارتباط زبانی آغاز می‌شود، به توصیف عناصر مختلف هندواروپایی می‌پردازد که مردم (مثلا هندی‌ها، سلتی‌ها، ایرانی‌ها، ارمنی‌ها، یونانی‌ها، غیره) و زبان‌های مختلف هستند.

فصل بعدی «بازسازی پیشاهندواروپایی» است که چند تئوری معروف در این زمینه را بررسی می‌کند. سیستم‌های مختلف، ارتباطات، گروه‌های اسمی مختلف (شامل زمان و مکان، اعداد و کمیت، ذهنیت و احساسات و ادراک، زبان و سخنوری، فعالیت‌ها، دین) و نهایتا عناصر دستوری در ادامه می‌آیند.

این‌ها همه به تفصیل بررسی شده‌اند که جزئیاتش برای من کاربردی نیست. از فصل «اسطوره‌شناسی تطبیقی» شروع کردم که روش‌ها و بعد از آن خدایان، اسطوره آفرینش، نبرد آغازین، قهرمانان و مار (اژدها)، قربانی اسب، شاه و باکره، آتش در آب، الگوهای کاربردی، مرگ و دنیای پسین، نبرد نهایی، و جریان‌های فکری معاصر در این حوزه بخش‌های مهمش هستند.

در فصل بعدی با نام «داستان بی‌پایان»، بخش مسئله سرزمین پیشاهندواروپایی و نظریات و روش‌های بررسی مسئله برای من مهم است.

درباره روش‌های اسطوره‌شناسی تطبیقی اما باید اشاره کنیم که:

اسطوره‌شناسی تطبیقی به چند روش انجام می‌شود، که بعضا این‌ها در دل هم قرار دارند.

جستجوی «همه‌شمول»ها به دنبال موتیف‌هایی می‌گردد که ممکن است در مناطق مختلف به صورت مستقل پرداخته شده باشند: جهت‌یابی چهارگانه و دادن نقش سمبلیک به آن‌ها، دسته‌بندی دوگانه راست/چپ و زن/مرد و دادن نقش‌های از پیش تعیین شده اجتماعی بر اساس جنیست. مثلا راست:مرد - قوی، و چپ:زن - ضعیف. در هر فرهنگی که دوره‌ «آهن و آهنگری» داشته، همیشه خدای آهنگری دیده می‌شود. متقابل دانستن خدای جنگ با توفان و آذرخش نیز مثال دیگری است.

جستجوی خاستگاه تاریخی به دنبال تشابهات بسیار نزدیک می‌گردد که ارتباط تاریخی را اثبات می‌کنر. مثلا اسطوره اورفئوس در یونان،‌ که در پی مرگ همسرش به جهان زیرین می‌رود تا او را نجات بدهد، در آمریکای شمالی هم دیده شده.

جستجوی ارتباط پرداختی دنبال تشابهات قوی‌تر می‌گردد که داشتن منبع مشترک را اثبات می‌کند.




https://www.goodreads.com/book/show/37903770-norse-mythology

https://www.goodreads.com/book/show/37903770-norse-mythology





اسطوره‌شناسیایرانشناسیهندواروپاییپیشاهندواروپاییایران باستان
دانشجوی دکترای ادیان و فرهنگ‌ها، ایران‌پژوه، مترجم، نویسنده، اهل زبان و زبانشناسی، طرفدار اتاقکی کم نور و پر کتاب
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید