بازارگاه مجازی (Marketplace) به یک وبسایت یا اپلیکیشن گفته میشود که فرآیند خرید از منابع و مغازههای مختلف را تسهیل مینماید. گرداننده یک مارکت پلیس صاحب انبار نیست؛ کار بازار آنلاین معرفی محصولات انبارهای سایر کسب و کارها به مصرف کننده و آسان سازی فرآیند مبادله است. eBay بهترین مثال برای یک بازارگاه مجازی است، آنها همه چیز به همه کس میفروشند. انواع دیگری نیز از بازارهای آنلاین وجود دارد.
از آنجایی که این بازارگاه ها مسبب آسودگی برای مصرف کنندگان هستند، طی چند سال گذشته تعداد آنها به صورت انفجاری افزایش یافته است. اگر در سال ۲۰۱۷ میخواستید یک فروشگاه بزرگ تاسیس کنید، میبایست بازار آنلاین میبود، من آنها را نسخه ی به روز شده فروشگاه های بزرگ میدانم. چون مصرف کنندگان به صورت الکترونیکی به انبارهای فروشندگان دسترسی دارند و بازارگاه ها پیش از ارائه کالاها به مشتریان، مجبور به تهیه آنها نیستند. تمامی محصولات مستقیما توسط عرضه کننده به مشتری فروخته میشوند و اطلاعات حقیقی از طریق نرم افزار یا وبسایت یا بازار آنلاین محصولات، در اختیار مصرف کننده قرار میگیرد. این مجموعه بسیار گسترده تر از آن چیز است که هر یک فروشگاهی میتواند ارائه دهد.
مصرف کنندگان به استفاده از نرم افزار فقط یک خرده فروشی علاقه ای ندارند. شانس دانلود برای نرم افزاری که محصولات متنوع تری را نسبت به یک مغازه ارائه میدهد، بیشتر است. این یکی از جذابیت های اصلی بازارگاه های مجازی به حساب می آید.
بازارگاه مجازی معایبی نیز دارد. با این که محصولات، توسط فروشندگان متعددی ارائه میشوند، امکان مقایسه کالاهای فروشندگان مختلف با یکدیگر وجود ندارد و سرعت تحویل فروشندگان مختلف متفاوت است. این مسئله میتواند موجب غافلگیری مشتریان و اثرگذاری منفی شود. ایجاد هماهنگی در یک بازارگاه مجازی، نیازمند مدیریت همزمان تعداد زیادی فروشنده به طور همزمان و ارائه ی یک پارچه آن به مشتریان است و انجام این کار، امری بسیار دشوار است.
بازارگاه مجازی، سه نوع دارد:
یک بازارگاه عمودی یا همان ورتیکال ها، کالاهایی از عرضه کنندگان متنوع را میفروشند، ولی این کالاها همگن هستند. برای مثال، Truefacet.com تنها جواهرات و محصولات مرتبط به آن را میفروشد. این سایت، کار مهم تضمین اصالت را انجام میدهد و از آنجایی که این جواهرات گرانقمیت هستند، تایید اصالت آنها یک ارزش افزوده مهم محسوب میشود.
من اخیراً در کنفرانس ShopTalk ، تیرات کامدار، بنیانگذار و مدیر عامل شرکت TrueFacet را ملاقات کردم. او که خود را "نسل بعدی تجارت" برای خرده فروشی میداند. کامدار معتقد است TrueFacet در حال ایجاد VIN - مثل نمره و پلاک ماشین در صنعت جواهرات است. TrueFacet با دادن شناسه منحصر به فرد به هر قطعه از جواهرات در هنگام ثبت در سایت، با تأیید اصالت، بر ارزش محصول میافزاید.
یک بازارگاه افقی محصولات مختلفی را به فروش میرساند که همه یک ویژگی مشترک دارند. به عنوان مثال، Panjo (این مارکتپلیس در حال حاضر به کاربرانش اجازه نمیدهد کالای جدیدی اضافه کنند)، یکی دیگر از حاضران در Shoptalk، بازارگاهی برای علاقه مندان به چیزهای گوناگون است. به گفته چاد بیلیمر، مدیرعامل Panjo، علاقهمندان به رقص عربی همانند علاقه مندان به پورشه رفتار میکنند و این همان خصوصیت مشترک است. بیلیمر معتقد است كه Panjo با ایجاد جامعه، زیرساخت ها و دادهها این امکان را فراهم میکند كه افراد برای دنبال كردن احساسات تجمع كنند و همزمان به مبادله با یكدیگر بپردازند.
یکی دیگر از بازارهای افقی که در Shoptalk معرفی شد، Dote است. Dote به زنانی که مایل به دانلود اپلیکیشنهای همه فروشندهها نیستند، امکان خرید همزمان از چندین مغازه از جملهMadewell ، Forever21 ، J.Crew ، Lululemon ، Brandy Melville ، Topshop ، Free People ، Ann Taylor، Loft، Zara و دیگران را ارائه می دهد. کاربران این بازار آنلاین می توانند محصولات خردهفروشان مختلف را با هم و همزمان در یک برنامه ببینند. Dote بر روی یک نوع مشتری متمرکز میشود و به آنها محصولات متنوعی از خردهفروشان مختلف ارائه میکند.
یک بازارگاه عمومی یا گلوبال همه چیز میفروشد. بهترین مثال آن ebay است. (افشاگری: من یک مشتری پر و پا قرص eBay هستم. همینطور که این مقاله را می نویسم، کت و شلواری با قیمت 3895 دلار البته به علاوه مالیات از برند ساکس را به تن دارم. من آن را با اتیکت بر روی محصول و کاملا نو با قیمت 1100.75 دلار از ebay خریده ام. بیشتر لباس های من داستانی مشابه دارند. من تا کنون 5 خودرو و صدها وسیله با بهترین قیمت و کمترین دشواری و پشیمانی در ebay معامله کرده ام.) ebay با ۱۶۷ میلیون کاربر، بیش از 1 بیلیون کالا برای فروش دارد. بیش از 80% کالاها نو هستند. پیش بینی میشود که eBay در سال جاری فروشی با ارزش تقریبی 90 بیلیون دلار داشته باشد. جذابیت eBay، تنوع بسیار زیاد محصولاتش است. باب کوپبنس، رئییس بخش تجربه فروشندگی ebay، در shoptalk گفت:" مقیاس، موجب شفافیت قیمت میشود" اگر میزان حجم کالای مبادله شده به قدر کافی باشد، کاربران میتوانند ببینند که قیمت مناسب کدام است و احساس نمیکنند که سرشان کلاه رفته است. وی همچنین خاطر نشان کرد که در فضایی مانند ebay، قانونگذاری به بر اساس یک روند درونزا انجام میشود و دلیلش حضور یک گروه بزرگ از مشتریان در این بازار است.
تقریبا در تمامی آنچه که امروزه تجارت های الکترونیک نامیده میشود، یک عامل موجب سرعت و کارایی بیشتر همه مارکت پلیسهاست و آن amazon.com است. هیچ چیز به اندازه داشتن یک رقیب عظیم با منابع نامحدود، امکانات فناورانه و پتانسیلهای بالا، ایجاد انگیزه نمیکند. amazon یک بازار ترکیبی یا hybrid marketplace است که محصولات خود و سایر شرکت ها را ارائه میکند و همزمان پلتفرمی را برای مبادله میان خریداران و فروشندگان از طریق خود amazon و یا روش های پرداخت دیگر فراهم میکند.
امروز بازارهای هیبریدی متعددی وجود دارند. در حال حاضر بسیاری از شرکت های کوچک و بزرگ، مثل والمارت (Walmart) که براساس وبسایت رتبه بندی comScore دومین رتبه را در میان بزرگترین شرکتهای تجارت الکترونیک امریکا دارد، به کاربران خود اجازه ارائه ی محصولات خود در بازارگاههایی که در وبسایت های تجارت الکترونیک در حال رشد هستند را میدهند. در صورت اعمال مدیریت صحیح، ملحق شدن بازارگاه ها به وبسایت های تجارت الکترونیک ترافیک بیشتر و بازه متنوعتری از محصولات را همراه خواهد داشت و این موضوع دلیل خوبی برای ماندن مصرف کنندگان در سایت و وفاردار ماندن به آن خواهد بود.
همزمان که شاهد افول در فروشگاه های بزرگ هستیم، به نظر میرسد که بازارگاه ها نیز دارند جایگزین خردهفروشان از برندهای مختلف هستند. ما در حال حاضر شاهد انفجار بازارگاه های مجازی هستیم. ایان فریدمن، سرپرست تیم سرمایه گذاری گلدمن ساکس، که در Shoptalk پنل گفتگو درباره بازارگاه ها را داغ داغ کرده بود، گفت:
بازارگاه های مجازی برای دستیابی به موفقیت باید سه کار را انجام دهند:
در صنعت خرده فروشی، رشدی شدید در ایجاد مفاهیم جدید خرده فروشی و بهبود روش های موجود دیده میشود. از دیگر ویژگیهای بسیار متدوال این بازار ریزشهای فراوان و باقی ماندن موفق ترین ها پس از یک دوره است. در نهایت، تمامی بازارگاه ها با کارایی و ارائه ارزشهای خاص به مشتریان است که قدرت پایدار خود را اثبات مینمایند. آنهایی که قادر به پیادهسازی این موارد نباشند، مثل فروشگاه های بزرگ سنتی که در حال از دست دادن سهم خود از بازار هستند، از بازار حذف و محو میشوند. آنهایی که بتوانند به طور موثر با amazon رقابت کنند و باقی بمانند، به ایجاد ارزش و سود آوری ادامه خواهند داد.
* ترجمهای از مقاله Richard Kestenbaum در Forbes.com با نام What Are Online Marketplaces And What Is Their Future?