از آنجا که پنجره راه ارتباطی افراد داخل ساختمان با فضای بیرون است، بخش بسیار مهمی در ساختمان محسوب می شود؛ پس ارزش دارد که انرژی و زمان مناسبی را صرف انتخاب مدل پنجره و نوع آن کنیم.
در معماری های مختلف، پنجره یکی از عواملی است که سهم قابل توجهی در شکل دادن به ظاهر خانهها و در نتیجه در انتقال ویژگیهای معماری دارد. پنجره درست مانند چشم واقعی، به چهرۀ ساختمان زیبایی می‌دهد و به فضای درون آن نور می‌بخشد. جایگاه و کاربرد پنجره نه فقط برای ساختمان، بلکه از لحاظ فرهنگی هم دارای اهمیت است. اما امروزه برای انتخاب نوع پنجره تقریباً هیچ نوع محدودیتی وجود ندارد.
حقیقت این است که در جهان مدرن، انتخاب پنجره های یک ساختمان بیشتر به سلیقه و باورهای طراح یا صاحب آن بستگی دارد و کمتر وابسته به عوامل فرهنگی است. طراح ساختمان بر اساس عوامل بیرونی مثل شرایط آب و هوایی، میزان و جهت تابش آفتاب، جهت و شدت وزش باد، پنجره را طراحی می‌کند. از طرفی نظر صاحب خانه که دوست دارد پنجره ها چه شکل و ابعاد و جنسی داشته باشند، هم اهمیت ویژه ای دارد.
در ادامه با ایده هایی برای پنجره خانه و انواع سبک‌ها و جنس‌های مختلف آن آشنا شوید:
وجود پنجره های زیاد و سرتاسری در فضای نشیمن که حوزه ای برای فعالیت های روزانه افراد محسوب میشود فضا را بسیار روشن و زیباتر نمایان کرده و در صورت داشتن چشم انداز مناسب میتواند فضا را بازتر و احساسات مثبتی از منظره و تغییر ساعت های مختلف روز و همینطور تغییرات آب و هوا در فصول مختلف در افراد ایجاد کند. از مزایای طراحی پنجره های بلند در اتاق نشیمن ورود نور طبیعی کافی و ایجاد حداکثر چشم انداز است.
البته انتخاب این مدل پنجره برای خانههای مسکونی و حتی ساختمان‌های اداری همیشه گزینۀ مناسبی نیست. اگر ساختمان در منطقه‌ای قرار دارد که از تابش مستقیم و گرم آفتاب برخوردار است، یا باید از پنجره‌های کوچکتر استفاده یا برای پنجره‌های قدی سایبان و آفتاب‌گیر تعبیه کرد.
البته این مدل پنجره را برای خانه های مسکونی واقع در مناطقی که تابش مستقیم و گرم دارند، استفاده نکنید. در نهایت اگر تصمیم گرفتهاید که از این نوع پنجره ها استفاده کنید، باید بدانید هزینۀ نصب و اجرای آن‌ها بالاتر است؛ البته تمیز کردن‌شان هم انرژی و زمان بیشتری می‌طلبد.
استفاده از پنجره با شیشه‌های رنگی در معماری ایران سابقۀ طولانی دارد، اما چندین سال است که جز برای فضاهای داخلی و دیوارهای جداکننده از آن‌ها استفاده نمی‌شود.
پنجره‌هایی که شیشۀ رنگی دارند به ایجاد و حفظ زیبایی شهری هم کمک می‌کنند. امروزه کافه‌ها، رستوران‌ها، موزه‌ها و فروشگاه‌هایی را می‌بینیم که برای پنجره‌ها از شیشۀ رنگی استفاده کرده و با چند گلدان طبیعی کوچک، زیبایی آن را دوچندان کرده‌اند. خوب است استفاده از چنین پنجره‌هایی دوباره جایگاه خود را در فضاهای مسکونی پیدا کنند.
به عنوان آخرین نکته پیشنهاد می‌کنیم اگر این مدل پنجره را برای خانۀ خود می‌پسندید، طرح و رنگ آن‌ها را با توجه به فضای اتاق انتخاب کنید. به طور مثال بهتر است شیشۀ پنجرۀ اتاق خواب بیشتر رنگ‌های آبی، سبز و زرد در خود داشته باشد.
کمتر کسی مدل پنجره خانههای مسکونی را شکلی به غیر از مربع یا مستطیل دیده است. اما در واقع پنجره های با قاب های مثلثی یا چند ضلعی مدرن محسوب شده و حال و هوای ساختمان را از درون و بیرون متفاوت می‌کنند.
پنجره‌های کشویی یا ریلی همان پنجره‌هایی هستند که به صورت افقی و با کشیده شدن روی ریل باز و بسته می‌شوند.
این پنجره‌ها بیشتر مناسب اتاق‌های کوچکی است که باعث می شود لنگه‌های پنجره، فضایی را در داخل اتاق اشغال کنند. همچنین باز کردن این پنجره‌ها هنگامی که پرده‌ها بسته هستند هم راحت است و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
عمده‌ترین ایراد پنجره‌های کشویی این است که نمی‌توان آن‌ها را به خوبی پنجره‌های دیگر از لحاظ اتلاف انرژی و ورود سروصدا عایق کرد؛ زیرا وجود ریل‌ها از کیفیت کار کم می‌کند.
علاوه بر طرح و شکل فیزیکی پنجره‌ها و نوع شیشهای که در آن‌ها به کار میرود، جنس چهارچوب هم در زیبایی و طول عمر پنجره‌ها هم تأثیر دارد. امروزه قابهای پنجره در سه دستهی چوبی، فلزی و کامپوزیت تولید می‌شوند.طراح یا صاحب خانه باید با در نظر گرفتن مسائلی مانند بودجه، دسترسی به مصالح، زیبایی و… نوع چهارچوب مناسب را انتخاب کند.
از آنجایی که پنجره؛ راه ارتباطی افراد داخل ساختمان با فضای بیرون است، بخش بسیار مهمی در ساختمان است. پس ارزش دارد که انرژی و زمان مناسبی را صرف انتخاب مدل پنجره و نوع آن کنیم.
ضمناً همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، در طراحی پنجره در ساختمان، باید جهت وزش باد غالب و زاویه تابش آفتاب، مد نظر قرار بگیرد.
بهترین معمار تاریخ برای شاگرد ایرانی خود چه کرد؟
