واکسیناسیون یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری در پزشکی کودکان است که نهتنها از ابتلا به بیماریهای عفونی خطرناک جلوگیری میکند، بلکه نقش کلیدی در کاهش مرگ و میر و بار بیماریهای مزمن دارد. برنامه واکسیناسیون نوزادان و کودکان بر اساس توصیههای CDC 2025 و کتاب مرجع Nelson طراحی شده و با شواهد علمی گسترده پشتیبانی میشود.
سیستم ایمنی نوزادان در بدو تولد نسبتاً نابالغ است و توانایی مقابله با عوامل بیماریزا محدود است. واکسنها با تحریک پاسخ ایمنی ایمونوژنتیک (Immune Priming) و تولید آنتیبادیهای اختصاصی و سلولهای حافظهای T و B، باعث ایجاد ایمنی فعال و طولانیمدت میشوند.
هپاتیت B : اولین دوز بلافاصله بعد از تولد؛ پیشگیری از نارسایی کبد، سیروز و هپاتوسلولار کارسینوما.
BCG (در کشورهایی که لازم است): پیشگیری از توبرکلوزیس شدید کودکان.
واکسنهای DTaP (دیفتری، کزاز، سیاهسرفه): تقویت سیستم ایمنی و کاهش اپیدمیهای بالقوه.
IPV (پلیومیلیت): جلوگیری از فلج اطفال با تحریک پاسخ آنتیبادی و سلولی.
Hib و PCV (هموفیلوس انفلوآنزا نوع b و پنوموکوک): کاهش خطر مننژیت، پنومونی و سپسیس.
روتاویروس: پیشگیری از اسهال شدید و کمآبی در نوزادان.
توالی دوزها: رعایت فاصله بین دوزهای اولیه و یادآور برای ایجاد ایمنی طولانیمدت حیاتی است.
مطالعات فارماکوویژیلانس: پس از معرفی هر واکسن، نظارت مداوم بر عوارض نادر و پاسخ ایمنی انجام میشود.
واکسیناسیون همگانی: ایمنی جمعی (Herd Immunity) از طریق واکسیناسیون کامل جامعه، حتی کودکان غیرواکسینه را محافظت میکند.
واکسنها ترکیبشده: بسیاری از واکسنهای مدرن چندگانه هستند و چند عامل بیماریزا را همزمان پوشش میدهند، بدون کاهش پاسخ ایمنی.
اثرات جانبی: اغلب محدود به درد موضعی، تب خفیف و خستگی کوتاهمدت هستند؛ عوارض جدی بسیار نادر است.
آلرژی و شرایط خاص: در صورت سابقه واکنش شدید به دوزهای قبلی یا شرایط نقص ایمنی، برنامه واکسیناسیون باید تحت نظر فوق تخصص اطفال تنظیم شود.
واکسیناسیون کودکان نهتنها یک اقدام فردی بلکه یک مسئولیت اجتماعی است که سلامت نسل آینده را تضمین میکند. برای مشاهده توضیحات کامل، جدول زمانبندی واکسنها و نکات عملی مراقبت پس از واکسن، میتوانید ویدیوی تخصصی ما را در یوتیوب مشاهده کنید :دکتر کودک شما | doctorkoodakshoma
