هر ساله با آغاز فصل زیبای بهار و پر شکوفه شدن درختان شاهد پیدایش مناظر بسیار چشمگیری در طبیعت هستیم. گلها و درختان شروع به گرده افشانی می کنند. این گرده ها گاهی باعث بروز واکنش هایی ناخوشایند و دردسرساز در بعضی از افراد می شود.
این واکنش ها که اغلب در محیط های باز و با علایمی از قبیل آبریزش بینی، سرفه، عطسه و سوزش چشم ها بروز می کند آلرژی فصلی یا بیماری تب یونجه (hay fever) نامیده می شود.
نکته قابل توجه در مورد این بیماری شباهت بسیار در علایم ظاهری آن با سرماخوردگی معمولی است به طوری که در بسیاری از موارد این بیماری به اشتباه سرماخوردگی تشخیص داده شده، بیمار به طور خودسرانه و بدون مشاوره با پزشک اقدام به مصرف داروهای آنتی بیوتیک می کند. این عمل نه تنها باعث بهبودی بیمار نمی شود بلکه موجب پدید آمدن مقاومت دارویی در سطح جامعه و از بین رفتن باکتری های مفید در بدن شخص می شود. از این رو لازم است در مواردی که علایم سرماخوردگی در افراد در فصل هایی از قبیل بهار و تابستان دیده می شود به جهت تشخیص نوع بیماری به پزشک مراجعه کنند.
اين علائم می‌تواند باعث افتراق این دوحالت شود. در سرماخوردگی گلودرد شدیدتر است، خشونت صدا و تب و بی حالی وجود دارد و بعلاوه دوره سرماخوردگی بسیار کوتاهتر است.
شایع ترین علامت در این بیماران عطسه های مکرر است که برای مدت طولانی گریبانگیر فرد می باشد و علاوه بر آن گرفتگی بینی و آبریزش بینی نیز از علایم شایع این بیماریست. سایر علایم عبارتند از: خارش گلو و دهان، قرمزی و تورم چشم ها، خارش بینی و پوست صورت.
لازم به ذکر است که شدت علایم از فردی به فرد دیگر متفاوت است به گونه ای که در گروهی از افراد علایم بسیار آزار دهنده بوده و در فعالیت های روزمره ایجاد اختلال می کند لیکن در سایرین علائم کم و قابل تحمل است.
در حالت مزمن و طول کشیده بیماری علایم دیگری از قبیل گرفتگی بینی و آبریزش طولانی مدت دیده می شود که اغلب ناشی از عارضه دیگری از بیماری تحت عنوان سینوزیت مزمن است که گریبانگیر بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری می شود.
حساسیت فصلی در حقیقت نوعی واکنش ایمنی در بدن است که تمایل دارد به صورت صفتی ارثی از نسلی به نسل دیگر انتقال یابد. سازوکار پدید آمدن این واکنش از مدت ها قبل مورد شناسایی قرار گرفته است. به طور طبیعی هرگاه بدن در معرض یک ماده ناشناس و غیرمعمول (از قبیل باکتری یا ویروس) قرار گیرد در برابر آن واکنش نشان داده شروع به تحریک سیستم ایمنی می کند.
اگرچه درمان های گوناگونی برای این بیماری وجود دارد ولی هیچ کدام درمان قطعی نبوده صرفاً باعث تسکین علایم بیمار می شود.
در زمینه بهترین درمان این بیماری آنچه که تاکنون مشخص شده این است که بهترین درمان پرهیز از تماس با ماده حساسیت زاست. پرهیز از تماس با گرده گیاهان از طریق تردد کمتر در مناطق سرسبز و مرطوب میسر است. استفاده از ماسک های ضد گرد و غبار هم می تواند مؤثر باشد. در منازل می توان از وسایل تصفیه هوا استفاده کرد.
گرچه بعضی از افراد نقل مکان بیمار را به منطقه ای دیگر توصیه می کنند به نظر می رسد این روش همیشه مفید نبوده، گاهی سبب بروز عوارض اجتماعی و خانوادگی برای فرد می شود. از سوی دیگر هیچ تضمینی وجود ندارد که شخص به مواد موجود درآن منطقه حساسیت پیدا نکند از این رو این روش اکنون منسوخ شده است درمان های دارویی در زمانی که فرد مبتلا به علایم آزار دهنده بیماریست توصیه می شود.
این داروها عمدتاً تحت عنوان آنتی هیستامین ها یا داروهای ضد هیستامین شناخته می شوند. عارضه اصلی این داروها ایجاد خواب آلودگی در فرد است که عارضه ای دردسرساز در کارهای حساسی مانند رانندگی است. البته در سالیان اخیر داروهایی با عوارض جانبی کمتر و قیمت گرانتر تولید شده است که اکنون در بازار دارویی ایران نیز موجود است.
برخی از داروهای قدیمی که با عنوان آنتی هیستامین های با اثر مرکزی نیز شناخته می شوند عبارتند از: پرومتازین، کلروفنیرامین، دیفن هیدرامین، کلماستین و.... این داروها اغلب از راه خوراکی مصرف شده اگرچه داروهایی بسیار مؤثر و پر قدرت هستند ولی همانگونه که بیان شد دارای عوارضی از قبیل خواب آلودگی (مهم ترین عارضه) خشکی دهان و تاری دید هستند که شدت آن در افراد مختلف متفاوت است.
توصیه می شود در زمان مصرف این داروها از انجام کارهای دقیق و رانندگی پرهیز شود و یا مقدار داروی مصرفی کاهش یابد.
