جراح زانو متخصص ارتوپد - دکتر رشید گنجی
آيا مي توانيد عمل جراحي زانو را به تعويق بيندازيد؟ ريسک هاي اين کار چيست؟ زمان مناسب براي اين جراحي چه وقتي است؟
اينها سوالات رايج بيماراني است که با حقيقت عدم کارايي و تخريب زانوهايشان مواجه شده اند. هنگامي که جراح ارتوپد براي بيماران توضيح مي دهد که آتروز زانو دارند و بهترين راه براي درمان اين بيماري جراحي تعويض مفصل زانو است، اولين عکس العملي که بيماران معمولا نشان مي دهند نااميدي است.
بسياري از مواقع بيماران مي دانند که احتمال جراحي براي آنها وجود دارد و در مورد جراحي هم اطلاعاتي به آنها داده مي شود، اما همچنان اميد دارند که اشتباهي شده باشد يا اينکه درمان سرپايي براي آنها تجويز شود. برخي ديگر شوکه مي شوند يا از اتفاق ناشناخته اي که در پيش رو دارند مي ترسند.
بيماران جزو هر يک از گروه هاي گفته شده در بالا که باشند، وقتي اولين بار مي فهمند که بايد جراحي آرتروپلاستي يا تعويض مفصل زانو انجام دهند، معمولا سعي مي کنند که اين جراحي را به عقب بيندازند.
جراحي زانو مسئله پيش پا افتاده اي نيست. ممکن است آمادگي شرايط جسمي و روحي براي جراحي براي برخي بار سنگيني باشد.
پس زمان مناسب براي جراحي تعويض مفصل زانو چه وقتي است؟ چقدر مي توان آن را به تعويق انداخت؟ متاسفانه هيچ پاسخ قطعي و دقيقي وجود ندارد.
هنگامي که بيمار شروع به درد کشيدن مي کند، معمولا از داروهاي معمولي و بدون نياز به نسخه براي کاهش درد استفاده مي نمايد. بعد درد ادامه پيدا مي کند و بدتر مي شود. در نهايت آنقدر درد غيرقابل تحمل مي شود که اجازه نمي دهد که بيمار در اتاق راه برود، يا کارهاي روزمره اش مانند خريد روزانه يا حتي دستشويي رفتن را انجام دهد.
بالاخره بيمار تصميم مي گيرد که براي ويزيت نزد دکتر متخصص برود. در اين زمان است که بيمار مطلع مي شود که غضروف زانوها از بين رفته است. استخوان ها بر روي يکديگر ساييده شده و آرتروز زانو با گذشت زمان فقط بدتر و بدتر مي شود.
نگران بودن در مورد اين روند طبيعي است. بيماران وقتي اين اطلاعات را مي گيرند احساسات متفاوتي را بروز مي دهند از وحشت زدگي تا پذيرش تقدير و تصميم به انجام اين عمل و گذراندن اين دوره.
اگر جراحی زانو را عقب بیندازیم چه می شود؟
بله، البته که وجود دارد. آيا اين راه ها موثر هستند؟ اين مسئله محل بحث است و ازبيماري تا بيمار ديگر متفاوت است. انتخاب هاي اصلي به غير از جراحي تعويض مفصل زانو به شرح زير است:
کاهش وزن – کم کردن وزن مزاياي بسياري دارد. با کم کردن وزن شما مقدار فشاري که بر زانوها وارد مي شود را کاهش مي دهيد. البته که سلامت عمومي شما نيز بهبود خواهد يافت.
تقويت عضلات – بهبود قدرت عضلات اطراف زانو، مانند عضله ران (چهارسر)، عضله پشت زانو و عضلات باسن، باعث حفاظت از زانو مي شود. اين کار فشار و ضربه وارد بر زانو را کاهش مي دهد. در نتيجه هنگام راه رفتن درد کمتر مي شود.
تزريق – برخي از بيماران به دنبال يک درمان سريع هستند. اگرچه دکتر رشيد گنجي، جراح ارتوپد برجسته بيمارستان سينا، اين روش درماني را براي بلندمدت قبول ندارد، اما براي برخي از بيماران از تزريق براي به تعويق انداختن جراحي در کوتاه مدت استفاده مي کند. او به بيماران تاکيد مي کند که اين روش صرفا يک راه حل موقتي است. درد و ورم در دوره زماني کوتاهي از بين مي رود.
اما در نهايت اين علايم بعد از ۶ تا ۱۲ هفته دوباره باز مي گردند. اين روش درماني تنها براي بيماراني که در مراحل اوليه آرتروز هستند پاسخگوست. دکتر گنجي براي بيماراني که به دليل آرتروز حاد در مراحل نهايي اين بيماري، غضروف استخوان آنها از بين رفته است و استخوان ها با يکديگر تماس دارند، هرگز تزريق انجام نمي دهد.
مکمل ها – تحقيقات بسياري بر روي مکمل هاي مختلف مانند کندروئيتين و گلوکوزآمين انجام شده است. اساساً اين مکمل بستگي به آستانه درد بيمار و ميزان داروي مصرفي آنها دارند. اين مواد مي توانند درمان موقتي براي آرتروز زانوي برخي از بيماران باشد اما براي برخي ديگر هيچ تاثيري ندارد.
اگر جراحی زانو را با تاخیر انجام دهید چه می شود؟
حتي بعد از اينکه شما تحت عمل جراحي تعويض مفصل زانو قرار بگيريد، باز هم نياز است که وزن خود را کم کنيد و عضلات خود را تقويت کنيد. اين کارها براي موفقت آميزتر بودن نتيجه عمل جراحي مهم هستند.
اگر هنوز هم از انجام عمل جراحي تعويض مفصل زانو اجتناب مي کنيد، عواقب جدي مانند آنچه در زير مي آيد ممکن است در انتظارتان باشد:
۱ – ضعيف شدن عضلات و رباط ها- ما همه اين اصطلاح را شنيده ايم که “قبل از اينکه چيزي را از دست بدهي، از آن استفاده کن”، اين اصطلاح در اينجا کاملا صادق است. وقتي که شما هنگام حرکت، براي کاهش فشار وارد بر زانوها نياز به واکر يا عصا داشته باشيد، به عضلات خود فرصتي براي فعال بودن نمي دهيد. در نتيجه آنها و رباط هاي اطراف زانو ضعيف و ضعيف تر مي شوند.
۲ – تغيير شکل زانو- زانوي پرانتزي، زانوي ضربدري و اختلال زانوهاي در مسير باد (يک زانوي ضربدري ويک زانوي پرانتزي) يک روزه اتقاق نمي افتند، بلکه سالها طول مي کشد تا اين تغيير شکل ها ايجاد شود، اما باعث مشکل تر شدن همه جوانب جراحي براي جراح و بيمار مي گردند.
۳ – ناتواني در انجام فعاليت هاي روزانه- مهم نيست که شما چندسال داريد به هرحال نياز به تحرک داريد. درد شديد باعث مي شود که فرد در مورد کوچکترين کارها مانند نوشيدن آب، آشپزي کردن، خريدهاي روزانه و حتي تفريحات ساده هم تفکر و مکث کند.
عواقب وخیم گریز از جراحی چیست؟
با توجه به مطالبي که گفته شد، وقتي شما جراحي را به تعويق مي اندازيد، همه چيز را سخت تر مي کنيد. اگر جراح به شما گفته است که نياز به جراحي داريد، همه چيز يک شبه و به طور معجزه آسايي درست نمي شود. خيلي از بيماران درد را تحمل مي کنند به اين اميد که مشکل زانو خودش خوب شود. متاسفانه بعدها متوجه مي شوند که اين راه حل مناسبي نبوده است. اين کار فقط باعث بدتر شدن شرايط و در نهايت پيچيده تر شدن جراحي تعويض مفصل زانوي آنان مي گردد.
همانگونه که در بالا گفته شد استفاده از روش هاي غيرجراحي براي درمان درد بهتر است. البته اگر آرتروز شروع شده باشد و همچنان در حال پيشرفت باشد، نياز است که بيمار تصميم خود را بگيرد. عواقب وخيم به تعويق انداختن جراحي خيلي سنگين است. در نهايت اگر جراح براي شما تجويز کرده است که بايد جراحي کنيد، جراحي اجتناب ناپذيراست.
