گروه درمانی نوعی روان‌درمانی است که شامل یک یا چند درمانگر است که همزمان با چندین نفر کار می‌کنند.
گروه درمانی نوعی درمان روانشناسی است که گروهی از افراد در کنار هم انجام می‌شود و نه به صورت تک به تک. درمان در محیط‌های گروهی می‌تواند فواید زیادی داشته باشد زیرا یک شبکه پشتیبانی را ایجاد می‌کند و فرصتی را برای ملاقات با افرادی که نگرانی‌های مشابه دارند فراهم می‌کند. همراه با درمانگر و سایر اعضای گروه درمانجویان تشویق می‌شوند که تجربیات خود را به اشتراک بگذارند و روی درک بهتر از خود کار کنند.
این روش به عنوان راهی برای درمان خستگی رزمی در طول جنگ جهانی دوم، استفاده می‌شده است. در اوایل قرن بیستم در آمریکا نیز برای اولین بار از گروه درمانی استفاده شد. پس از جنگ جهانی دوم ، چندین روان درمانگر این مفهوم را بیشتر توسعه دادند.
امروزه، گروه درمانی به طور معمول شامل تعداد كمی از افراد (به طور عادی بین 7 تا 12 نفر) و یك درمانگر است. در اولین جلسه درمانی، اعضای گروه ممکن است با معرفی خود و به اشتراک گذاشتن دلیل حضور در گروه شروع کنند.
پس از این، ممکن است درمانگر اعضای گروه را به گفتگو در مورد تجربیات و پیشرفت‌های خود ترغیب کند. روش برگزاری یک جلسه گروه درمانی، به سبک کاری درمانگری که جلسه را اجرا می‌کند و نیز ماهیت مشکل مورد بررسی بستگی دارد.
جلسات محرمانه است ، همانطور که در جلسه درمان انفرادی اینگونه است. همچنین، با حضور درمانجویان در گروه درمانی آنها خواسته می‌شود در تعداد معینی از جلسات شرکت کنند.
از اعضای گروه خواسته می‌شود که به طور منظم در برنامه‌ها شرکت کنند و تعداد مشخصی از ماه‌ها را تعهد کنند. حد بالایی برای مدت زمان ماندن در گروه وجود ندارد و این بستگی زیادی به شرایط فرد دارد.
برخی از جلسات ممکن است فقط شامل بحث و گفتگو باشد، در حالی که بعضی دیگر ممکن است شامل فعالیت‌های گروه درمانی باشند. چنین فعالیت‌هایی می‌تواند شامل تمرین‌های توسعه مهارت، حل مسئله یا اعتماد سازی باشد.
اگر درمانجو تمایل به صحبت کردن ندارد مجبور نیست صحبت کند یا در فعالیت‌ها شرکت کند. برای برخی از افراد چند هفته نشستن و گوش دادن لازم است تا آماده شوند در مورد تجربه خود صحبت کنند ، بنابراین درمانجویان برای انجام کاری که نمی خواهند انجام دهند نباید تحت فشار باشند.
این مطلب را بخوانید: گام به گام مدیریت درمان توسط درمانگر
در حالی که گروه درمانی از نظر فنی می‌تواند در انواع رویکردها و نگرانی‌های مختلف استفاده شود، حوزه‌های خاصی وجود دارند که به طور خاصی از پویایی گروهی بهره‌مند می‌شوند. در زیر مثال‌هایی بیان می‌گردد:
اعتیاد
داشتن یک شبکه پشتیبانی قوی در هنگام غلبه بر اعتیاد امری کلیدی است. برای برخی از افراد، این نوع شبکه در خانه در دسترس نیست و ممکن است از حمایت افراد دیگر که دچار اعتیاد هستند بیشتر بهره‌مند شوند. شنیدن چگونگی کنار آمدن دیگران با مشکل اعتیاد، یادگیری مهارت‌های بین‌فردی و کشف اینکه چگونه رفتارهای افراد می‌تواند روی یکدیگر تأثیر بگذارد، همه می‌توانند به درمانجویان در مسیر غلبه بر اعتیاد کمک کنند.
اضطراب
برای افرادی که از اضطراب رنج می‌برند، بیرون رفتن و تعامل با کسانی که آنها درک می‌کنند می‌تواند مفید باشد. اینکه درمانجویان بدانند در احساسات خود تنها نیستند و شنیدن اینکه دیگران چگونه اضطراب خود را کنترل می‌کنند، می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. همچنین ممکن است مهارت‌های اجتماعی بهتری را در خود ایجاد کنند که در صورت داشتن اضطراب اجتماعی می‌تواند به آنها کمک کند.
افسردگی
کسانی که با افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند ممکن است احساس آسیب‌پذیری و گوشه‌گیری کنند. بیرون رفتن از خانه و صحبت با دیگران همیشه مفید است و در یک جلسه گروه درمانی، حتی مفیدتر نیز می‌باشد. برقراری ارتباط با دیگرانی که مشکلات مشابهی را پشت سر گذاشته‌اند و بحث در مورد مکانیزم‌های مقابله با افسردگی در آنها می‌تواند به درمانجویان کمک کند تا مشکل خود را برطرف کنند. همچنین درمانجویان با دادن توصیه‌های شخصی به دیگران به تقویت احساس عزت نفس خود کمک می‌کنند.
اختلالات تغذیه
برای برخی افراد، شبکه ایجاد شده توسط گروه درمانی می‌تواند به بهبودی اختلالات غذا خوردن کمک کند. با این حال، برای عده‌ای نیز می‌تواند نتیجه مثبتی نداشته باشد.
اگر درمانجو در حال مقایسه خود با دیگران باشد (به عنوان مثال وزن / سایز آنها) ، بهتر است به دنبال یک درمان فردی برای وی باشید.
اختلال وسواس فکری عملی
تنها بودن با افکار خود در زمان اضطراب می‌تواند علائم اختلال وسواس فکری عملی را در افراد ایجاد کند. صحبت با افرادی که احساسات و رفتارهای فرد را درک می‌کنند می‌تواند به او در درک بهتر شرایط کمک کند. درمانجویان با کمک هم می‌توانند از یکدیگر حمایت کنند و به دنبال راه‌های مقابله باشند.
مشکلات رابطه
اگر ایجاد و حفظ روابط برای شما درمانجو مشکل است، شرکت در گروه درمانی می‌تواند به وی کمک کند. حضور مداوم در کنار افراد دیگر می‌تواند به درمانجویان در ایجاد مهارت‌های بین فردی و اجتماعی کمک کند که می‌توانید آن را در خارج از جلسات خود تمرین کند.
اسکیزوفرنین
بسته به شدت بیماری، درمان گروهی برای مبتلایان به اسکیزوفرنی می‌تواند مفید باشد. ارتباط با کسانی که علائم مشابه را تجربه می‌کنند می‌تواند مفید باشد و یادگیری بیشتر در مورد این اختلال می‌تواند به فرد در درک بهتر افکار خود کمک کند. اگر فرد متوجه شد که در طول جلسات گروه درمانی احساس ناامنی یا پارانویا می‌کند، باید احساسات خود را با درمانگر در میان بگذارد.
خود آزاری
ملاقات با دیگر افرادی که با خودآزاری دست و پنجه نرم می‌کنند می‌تواند به درمانجو کمک کند کمتر احساس تنهایی کند. شنیدن چگونگی کنار آمدن آنها با مشکلاتشان از جمله نکاتی عملی است که می‌تواند بسیار مفید باشد.
این مطلب را بخوانید: چگونگی برخورد با درمانجویان دشوار
گروه درمانی به منظور حل و درمان مشکلات، در طیف وسیع و گسترده‌ای کاربرد دارد. غالباً در شیوه گروه درمانی، درمانگر یک مسئله را ابراز می‌دارد و در ادامه سایر اعضای گروه به بحث و تبادل نظر در مورد مسئله مطرح شده می‌پردازند. ناگفته نماند که هدایت و مدیریت افراد موجود در گروه، بر عهده گروه درمانگر قرار دارد.
افراد با حضور در جلسات گروه درمانی و آشنایی با دیگر اشخاص، ضمن مطرح کردن همه مباحث در گروه، درصدد تلاش برای حل و درمان آن بر می‌آیند.
در جواب به این سوال که گروه درمانی چیست، باید عنوان نمود که روان درمانی گروهی یا گروه درمانی، استفاده از شیوه‌های روان درمانی و اعمال آن بر روی گروه‌های درمانی، در جهت بهبود و درمان مشکلات افراد داخل گروه می‌باشد.
این فرآیند درمانی به وسیله متخصصان مجرب و آموزش دیده و به منظور اصلاح و برطرف کردن مشکلات و معضلات افراد صورت می‌پذیرد. با مراجعه به مراکز گروه درمانی می‌توان درصدد درمان و حل مشکلات خود برآمده و روند معمولی و عادی زندگی را از سر گرفت.
براساس نظریه روان درمانی گروهی که توسط اروین دی. یالوم ابداع شده است ، اصول اصلی درمانی شامل موارد زیر است :
امید را القا می کند:
یک گروه شامل اعضای مختلفی در مراحل مختلف روند درمان است. دیدن افرادی که در حال کنار آمدن با مشکلات مشابه یا بهبودی از مشکلات هستند، سبب القا امید به کسانی است که در ابتدای روند کار هستند.
مشترک بودن:
عضویت در گروهی از افراد که تجربه‌های یکسانی دارند، به افراد کمک می‌کند تا دریابند آن مشکلی که در حال عبور از آن هستند مشترک است و آنها در این تجربه تنها نیستند.
تخصیص اطلاعات:
اعضای گروه می‌توانند با به اشتراک گذاشتن اطلاعات به یکدیگر کمک کنند.
نوع دوستی:
اعضای گروه می‌توانند نقاط قوت خود را به اشتراک بگذارند و به دیگران در گروه کمک کنند، که می‌تواند باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس در آنها شود.
بررسی اثرات خانواده:
گروه درمانی از جهاتی شباهت زیادی به خانواده دارد. در داخل گروه، هر یک از اعضا می‌توانند نحوه تأثیر تجارب دوران کودکی در شخصیت و رفتارها را بررسی کنند. آنها همچنین می‌توانند یاد بگیرند که از رفتارهای مخرب یا مفید در زندگی واقعی جلوگیری کنند.
توسعه تکنیک های جامعه پذیری:
مجموعه گروه درمانی، مکانی عالی برای تمرین رفتارهای جدید است. این محیط ایمن و پشتیبانی کننده است و به اعضای گروه اجازه می‌دهد بدون ترس از شکست ، روش‌های جدید را در زندگی آزمایش کنند.
رفتار تقلیدی:
افراد می‌توانند رفتار سایر اعضای گروه را الگوی خود قرار دهند یا رفتار درمانگر را مشاهده و تقلید كنند.
یادگیری بین فردی:
با تعامل با افراد دیگر و دریافت بازخورد از گروه و درمانگر، اعضای گروه می‌توانند درک بیشتری از خود داشته باشند.
انسجام گروهی:
از آنجا که گروه در یک هدف مشترک متحد شده‌اند ، اعضا احساس تعلق و پذیرش می‌کنند.
تسکین آلام:
تقسیم احساسات و تجربیات با گروهی از افراد می‌تواند به تسکین درد، احساس گناه یا استرس کمک کند.
خود آگاهی:
در حالی که گروه درمانی به افراد در یک گروه پشتیبانی و راهنمایی ارائه می‌دهد، گروه درمانی به اعضای گروه کمک می‌کند تا درک کنند که آنها مسئول زندگی، اعمال و انتخاب خود هستند.
این مطلب را بخوانید: چالشهای اتاق درمان
گروه‌ها می‌توانند به اندازه گروه‌های سه یا چهار نفر باشند، اما جلسات گروه درمانی معمولاً حدود هشت تا دوازده نفر را شامل می‌شود (اگرچه ممکن است شرکت کنندگان بیشتری نیز حضور داشته باشند). این گروه معمولاً یک یا دو بار در هفته یا بیشتر و به مدت یک یا دو ساعت ملاقات خواهند داشت.
به گفته محققان حداقل تعداد جلسات گروه درمانی معمولاً در حدود 6 جلسه است اما معمولا بهتر است این جلسات به مدت یک سال کامل ادامه داشته باشد.
روانشناسان همچنین یادآور می‌شوند که این جلسات ممکن است آزاد یا خصوصی باشد. در جلسات آزاد، شرکت کنندگان جدید می‌توانند در هر زمان عضو شوند. در یک گروه خصوصی، فقط یک گروه اصلی از اعضا برای شرکت دعوت می‌شوند.
برخی از درمانگران دوست دارند فعالیت‌های گروه درمانی را در جلسات خود بگنجانند. اهداف و انواع این فعالیت‌ها به ماهیت مشکلات موجود بستگی دارد و اغلب متناسب با نیازهای اعضا طراحی می‌شود.
فعاالیت‌های زیر در گروه درمانی محبوب هستند:
یخ شکن‌ها
یخ شکن‌ها فعالیت‌هایی است که به اعضای گروه کمک می‌کنند تا یکدیگر را بشناسند و احساس راحتی بیشتری داشته باشند. در بعضی موارد به سادگی دور زدن، معرفی خود و توضیح دلیل حضور درمانجو در گروه درمانی است. برخی از درمانگران بازی‌ها و فعالیت‌هایی را برای کمک به درمانجویان در احساس آرامش و معرفی روش‌های جایگزینی برای فکر کردن معرفی می‌کنند.
فعالیت مثال: بازی "دسته بندی" درمانجویان را ملزم می‌کند تا خود را در گروه‌های کوچک با توجه به موارد خاصی مانند رنگ‌های مورد علاقه ، سرگرمی‌ها ، ماه تولد و غیره دسته بندی کنند.
فعالیت‌های اعتماد سازی
این نوع فعالیت‌ها برای کمک به درمانجویان در توسعه احترام، همدلی و درک متقابل طراحی شده‌اند. اگر ایجاد روابط سخت باشد و یا در اعتماد به دیگران مشکل داشته باشند، این مورد به ویژه مفید خواهد بود.
فعالیت مثال: در بازی "میدان مین" اشیا در زمین پراکنده شده‌اند و باید درمانجو هم تیمی خود را که با چشم بسته است در اطراف اشیا هدایت کند. سپس جابجا می‌شوند و این دفعه هم‌تیمی درمانجو را راهنمایی می‌کند و سعی می‌کند روی اشیا پا نگذارد.
تمرینات روانشناختی برای بینش و خودآگاهی
تمریناتی از این دست به گونه‌ای طراحی شده‌اند كه به درمانجو كمك كنند تا به روش‌های مختلف بیندیشد و بفهمید كه چرا وی و دیگران به شیوه خاصی فکر می‌كنند یا رفتار می‌كنند.
فعالیت مثال: "تصویر آینه" درمانجو را مجبور می‌کند که به صورت دو نفره کار کنند و یکی از آنها باید حرکات دیگری را تقلید کند.
از برخی جنبه‌ها، گروه درمانی و درمان فردی مانند یکدیگر هستند و اهداف آنها معمولاً مشابه هستند. با این حال، با گروه درمانی، درمانگر ممکن است از پویایی گروه استفاده کند تا به طریقی دیگر به این اهداف دست یابد.
1. کمک به افراد در تشخیص رفتار ناسازگار
قرار گرفتن در یک گروه و در یک محیط درمانی می‌تواند به افراد کمک کند رفتارها و تفاوت‌های خود را بهتر تشخیص دهند. از آنجا که جای مقایسه وجود دارد، ممکن است درمانجو بفمهد شاید آنطور که باید سازگار نیست. هدف از گروه درمانی این است که به مردم کمک کند خود و رفتارهایشان را به وضوح ببینند.
2. کمک به مشکلات عاطفی از طریق بازخورد
بحث درباره مشکلات عاطفی با درمانگر و سایر اعضای جلسه گروه درمانی، بازخورد گسترده‌ای برای درمانجو فراهم می‌کند. این بازخورد می‌تواند مشاوره‌ای از طرف درمانگر یا حتی نکات عملی ارائه شده توسط دیگران در گروه باشد که خودشان مشکل مشابهی را تجربه کرده‌اند. هدف این است که به درمانجو کمک شود روش‌های مقابله‌ای مخصوص خود را بیاموزد تا در صورت بروز مشکلات بتوانید از پس کارها برآید.
3- ارائه یک محیط حمایتی
گروه درمانی نه تنها فرصتی برای دریافت بازخورد و مشاوره است، بلکه فرصتی برای دستیابی به کمک دیگران و حمایت از آنهاست. صحبت با افرادی که مسائلی مشابه با درمانجو را پشت سر می‌گذارند به وی کمک می‌کند احساس انزوای کمتری داشته باشد و از این رو بیشتر احساس حمایت شدن می‌کند.
4- بحث و تجزیه و تحلیل گروهی
بحث گروهی تجزیه و تحلیل گروهی روش خاصی از روان درمانی گروهی است که در دهه 1940 آغاز شده است. بحث‌های گروهی با ترکیب بینش‌های روانکاوی و درک عملکرد فردی ، به بهبود روابط فرد با جامعه، خانواده و اجتماع کمک می‌کنند.
بین بحث گروهی، روان درمانی گروهی و گروه‌های درمانی تفاوت‌هایی وجود دارد. اصطلاحات مختلف ممکن است گیج کننده باشند…
از برخی جنبه‌ها، گروه‌های درمانی و درمان فردی مانند یکدیگر هستند و اهداف آنها معمولاً مشابه هستند. با این حال، با گروه‌های درمانی، درمانگر ممکن است از پویایی گروه استفاده کند تا به طریقی دیگر به این اهداف دست یابد.
امیدواریم شما نیز با خواندن این مطلب به عنوان یک روانشناس یا مدیر مرکز روانشناسی از شیوه گروه درمانی برای درمان مراجعین خود بهره ببرید.
شما مدیر داخلی یا منشی مرکز روانشناسی هستید؟ آیا به مشاوره جذب مراجع نیاز دارید؟ همین الان تماس بگیرید: ۰۹۱۲۰۰۴۴۸۲۴
