آتش، یکی از مخرب‌ترین پدیده‌های طبیعی است که می‌تواند جان انسان‌ها و اموال آنها را به خطر اندازد. از دیرباز، انسان‌ها به دنبال راه‌هایی برای مبارزه با آتش بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین ابزارهای مبارزه با آتش، شیلنگ آتش نشانی است.
شیلنگ‌های آتش نشانی لوله‌های انعطاف‌پذیری هستند که برای انتقال آب از منبع آب به محل آتش‌سوزی استفاده می‌شوند. این شیلنگ‌ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده‌اند. در این مقاله به بررسی کاربردها و انواع شیلنگ‌های آتش نشانی می‌پردازیم.
آتش، عنصری دیرینه و همیشگی در زندگی بشر، همواره خطری برای جان و مال انسان‌ها بوده است. در طول تاریخ، انسان‌ها برای مقابله با این عنصر مخرب، از روش‌های مختلفی استفاده کرده‌اند. یکی از این روش‌ها، استفاده از آب است، اما انتقال آب به محل آتش‌سوزی، چالشی بزرگ بوده است.
در این بخش، به بررسی تاریخچه شیلنگ‌های آتش نشانی، از نسل‌های اولیه تا کنون، می‌پردازیم.
شیلنگ آتش‌نشانی یک وسیله حیاتی در صنعت آتش‌نشانی است که برای انتقال آب یا مواد شیمیایی خنک‌کننده به منطقه‌های آتش در زمان حوادث آتش‌سوزی استفاده می‌شود. شیلنگ‌های آتش‌نشانی معمولاً از مواد ارتفاع خوش‌کیفیت و مقاوم در برابر شرایط سخت تولید می‌شوند و بر اساس کاربردها و خصوصیات فیزیکی متنوعی تولید می‌شوند.
در زیر به برخی از انواع شیلنگ‌های آتش‌نشانی اشاره می‌کنیم:
۱. شیلنگ آب: شیلنگ‌های آب برای انتقال آب به مناطق آتش‌سوزی استفاده می‌شوند. آنها معمولاً از پلاستیک، لاستیک، یا نخ‌های مقاوم در برابر حرارت تولید می‌شوند. شیلنگ‌های آب عموماً در قطرهای مختلفی موجود هستند و در اتصالات مختلفی مانند نازل‌ها، اتصالات سریع و شیرها قرار می‌گیرند.
۲. شیلنگ فوم: شیلنگ‌های فوم برای انتقال مواد شیمیایی خنک‌کننده یا جنس فوم به مناطق آتش‌سوزی استفاده می‌شوند. این شیلنگ‌ها معمولاً دارای لایه‌های داخلی مقاوم در برابر مواد شیمیایی هستند تا از خوردگی جلوگیری کنند. شیلنگ‌های فوم نیز در قطرها و طول‌های مختلفی و با اتصالات گوناگون موجود هستند.
۳. شیلنگ پودر: شیلنگ‌های پودر برای انتقال پودرهای آتش‌نشانی مانند پودر آتش‌نشانی خشک به مناطق آتش‌سوزی استفاده می‌شوند. این شیلنگ‌ها نیز معمولاً دارای لایه‌های داخلی مقاوم در برابر خوردگی هستند و در قطرها و طول‌های مختلفی تولید می‌شوند.
۴. شیلنگ هیدرانت: شیلنگ‌های هیدرانت برای اتصال به سیستم‌های هیدرانت استفاده می‌شوند. این شیلنگ‌ها عموماً دارای قطر بزرگی هستند و برای انتقال آب به سیستم‌های هیدرانت در ساختمان‌ها یا مناطق عمومی استفاده می‌شوند.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی بر اساس خصوصیات فیزیکی و کاربردهای خاص می‌توانند انواع متنوعی داشته باشند. در زیر به برخی از انواع شیلنگ‌های آتش‌نشانی می‌پردازیم:
شیلنگ‌های آتش‌نشانی معمولاً از موادی ساخته می‌شوند که به طور کلی مقاوم در برابر فشار، حرارت، خوردگی و سایر شرایط سخت حوادث آتش‌سوزی باشند. در زیر، مواد تشکیل دهنده و ساختار عمومی شیلنگ‌های آتش‌نشانی را توضیح می‌دهیم:
۱. شیلنگ آتش‌نشانی تک لایه: این نوع شیلنگ‌ها از یک لایه مقاوم در برابر ضغط و حرارت تشکیل شده اند. آنها عموماً در کاربردهای سبک و متوسط آتش‌نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۲. شیلنگ آتش‌نشانی چند لایه: این نوع شیلنگ‌ها از چندین لایه با جنس‌های مختلف تشکیل شده اند که هر لایه وظیفه خاصی را بر عهده دارد. مثلاً لایه داخلی می‌تواند مقاومت بالایی در برابر خوردگی داشته باشد و لایه خارجی می‌تواند مقاومت بیشتری در برابر ضربه و سایر شرایط سخت داشته باشد. این شیلنگ‌ها برای کاربردهای سنگین و حرفه‌ای آتش‌نشانی مناسب هستند.
۳. شیلنگ آتش‌نشانی نسوز: این نوع شیلنگ‌ها از جنس‌های مقاوم در برابر حرارت بالا، اشعه UV و آتش ساخته شده اند. آنها برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت در برابر حرارت و شعله‌های آتش است، مناسب هستند.
۴. شیلنگ آتش‌نشانی خنک‌کننده: این نوع شیلنگ‌ها برای انتقال مواد خنک‌کننده مانند آب یا فوم به منطقه‌های آتش‌سوزی استفاده می‌شوند. آنها معمولاً دارای لایه داخلی مقاوم در برابر مواد شیمیایی هستند تا از خوردگی جلوگیری کنند.
۵. شیلنگ آتش‌نشانی انعطاف‌پذیر: این نوع شیلنگ‌ها از جنس‌هایی با خواص انعطاف‌پذیری بالا ساخته شده‌اند. آنها برای استفاده در مناطقی که نیاز به انعطاف و حرکت زیاد دارند، مانند مناطق پرترافیک یا مناطق دشوار دسترسی، مناسب هستند.
شیلنگ‌های آتش‌نشانی معمولاً از موادی ساخته می‌شوند که به طور کلی مقاوم در برابر فشار، حرارت، خوردگی و سایر شرایط سخت حوادث آتش‌سوزی باشند. ساختار عمومی یک شیلنگ آتش‌نشانی شامل موارد زیر است:
لایه بیرونی شیلنگ که وظیفه حفاظت از ساختار داخلی را بر عهده دارد. این لایه معمولاً از پلیمرها مانند پلی‌اورتان، پلی‌استر، پلی‌ولفین و لاستومرها ساخته می‌شود. جنس خارجی باید مقاوم در برابر خوردگی، سایش و آسیب‌های مکانیکی باشد.
لایه‌ای که جهت تقویت ساختار شیلنگ استفاده می‌شود. این لایه معمولاً از الیاف مقاوم مانند پلی‌استر، نایلون، پلی‌پروپیلن و الیاف آرامید ساخته می‌شود. الیاف مقاوم در برابر آتش و حرارت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
لایه داخلی که به عنوان راه انتقال ماده (آب، خنک‌کننده، پودر و غیره) در شیلنگ عمل می‌کند. این لایه معمولاً از پلیمرها مانند پلی‌اورتان، پلی‌استر، پلی‌ولفین و لاستومرها ساخته می‌شود. جنس لایه داخلی باید مقاوم در برابر خوردگی و تأثیر مواد شیمیایی باشد.
برخی از شیلنگ‌های آتش‌نشانی ممکن است دارای لایه محافظ بر روی جنس خارجی باشند. این لایه معمولاً از موادی مانند نایلون، PVC، پلی‌استر و آلومینیوم ساخته می‌شود و به عنوان محافظ در برابر خوردگی، سایش، حرارت و آسیب‌های مکانیکی عمل می‌کند.
به طور کلی، ساختار شیلنگ‌های آتش‌نشانی متناسب با نیازهای آتش‌نشانی طراحی می‌شود و از ترکیبی از این لایه‌ها و جنس‌ها برای دستیابی به مقاومت و کارایی لازم استفاده می‌شود.
انتخاب شیلنگ مناسب برای آتش‌نشانی بستگی به عوامل مختلفی دارد که در زیر به برخی از این عوامل اشاره می‌کنیم:
بسته به حجم آب و جریان مورد نیاز، قطر شیلنگ مهم است. شیلنگ‌های با قطر بزرگتر جریان آب بیشتری را ارائه می‌دهند، اما وزن و حجم آنها نیز بیشتر است. برای کاربردهای آتش‌نشانی عمومی، شیلنگ‌های با قطر 1.5 اینچ (38 میلی‌متر) یا 2.5 اینچ (64 میلی‌متر) استفاده می‌شوند.
باید مطمئن شوید که شیلنگ انتخابی برای فشار کاری مورد نظر مناسب است. فشار کاری معمول شیلنگ‌های آتش‌نشانی بین 150 تا 300 پوند بر اینچ مربع (10 تا 20 بار) است. اما برای برخی کاربردها، مانند آتش‌نشانی صنعتی یا پروژه‌های بزرگتر، ممکن است نیاز به فشار بالاتری داشته باشید.
بر اساس نیازهای کاربردی خود، طول شیلنگ را انتخاب کنید. معمولاً شیلنگ‌های آتش‌نشانی در اندازه‌های 50 تا 100 فوت (15 تا 30 متر) در دسترس هستند. همچنین، در نظر داشته باشید که طول اضافی شیلنگ می‌تواند وزن و حجم آن را افزایش دهد.
بررسی کنید که شیلنگ از مواد مقاوم در برابر حرارت، فشار، خوردگی و سایر شرایط سخت استفاده شده است. موادی مانند پلی‌استر، پلی‌اورتان، پلی‌پروپیلن و الیاف آرامید معمولاً در ساختار شیلنگ‌های آتش‌نشانی استفاده می‌شوند.
مطمئن شوید که شیلنگ مورد نظر شما استانداردهای ملی یا بین‌المللی مربوطه را رعایت می‌کند. برخی از استانداردهای رایج برای شیلنگ‌های آتش‌نشانی عبارتند از NFPA 1961 در ایالات متحده و EN 14540 در اروپا.
در این بخش برترین برندهای ساخت شیلنگ آتش نشانی معرفی خواهند شد:
این شرکت یک تولید کننده برجسته شیلنگ‌های آتش نشانی است. آنها یک شرکت آلمانی مستقر در شهر اُهردروف (Ohrdruf) این کشور هستند که در زمینه تولید شیلنگ‌های تخت باکیفیت برای کاربردهای مختلف آتش‌نشانی تخصص دارند. در اینجا اطلاعاتی در مورد شلنگ‌های آتش نشانی Eschbach آورده شده است:
اشباخ عمدتا شیلنگ‌های تخت تولید می‌کند. شیلنگ‌های تخت، شیلنگ‌های سبک و قابل جمع شدن هستند که در زمان عدم استفاده به صورت صاف قرار می‌گیرند. این ویژگی باعث می‌شود نسبت به شیلنگ‌های گرد سنتی، نگهداری، حمل و نقل و استقرار آنها آسان‌تر باشد.
شیلنگ‌های این شرکت برای سناریوهای مختلف آتش‌نشانی از جمله موارد زیر مناسب هستند:
آنها از مواد باکیفیت مانند نخ‌های مصنوعی و ترکیبات EPDM ولکانیزه استفاده می‌کنند تا موارد زیر را تضمین نمایند:
شرکت هابرکورن (Haberkorn) یک شرکت اتریشی است که در سال 1919 تأسیس شده و در زمینه تولید پارچه و شیلنگ فعالیت می‌کند. شیلنگ‌های آتش نشانی هابرکورن (Haberkorn) در صنایع مختلف از جمله موارد زیر استفاده می‌شوند:
شیلنگ های هابرکورن در دنیا بسیار شناخته شده هستند و همچنین توانسته اند استاندارد های جهانی بسیاری مانند EN ،DIN، ONUM و … را کسب کنند.
برخی از ویژگی های شیلنگ های آتش نشانی هابرکورن:
شیلنگ های Haberkorn در انواع مختلفی تولید می شوند:
شرکت اشلو (Ashlo) یک شرکت چینی است که در زمینه تولید تجهیزات آتش نشانی از جمله شیلنگ آتش نشانی فعالیت می‌کند. شیلنگ‌های آتش نشانی اشلو (Ashlo) در سراسر دنیا از جمله ایران به فروش می‌رسند.
برخی از ویژگی های شیلنگ های آتش نشانی اشلو:
شیلنگ های اشلو در انواع مختلفی تولید می شوند:
انتخاب نوع شیلنگ مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربرد، فشار آب و دمای محیط بستگی دارد.
مزایای استفاده از شیلنگ های آتش نشانی اشلو:
شیلنگ های آتش نشانی از جمله تجهیزات مهم و حیاتی در عملیات اطفای حریق هستند. این شیلنگ ها برای انتقال آب از منبع آب به محل آتش سوزی استفاده می شوند. شیلنگ های آتش نشانی در انواع مختلفی تولید می شوند که هر کدام برای کاربرد خاصی طراحی شده اند. انتخاب نوع شیلنگ مناسب به عوامل مختلفی از جمله نوع کاربرد، فشار آب و دمای محیط بستگی دارد.
تهیه و تدوین : دکتر حامد کرمانیون - معاونت اجرایی ، مشاور اقتصادی و اجرایی صنایع و معادن ، استاد دانشگاه - 09127804213
