بزرگ‌ترین خرده‌فروش آنلاین جهان، آمازون، با ادارۀ حدود سیصد هاب لجستیکی - بیش از ۱۱۰ هاب در ایالات مختلف آمریکا و بیش از ۱۸۵ هاب دیگر در دیگر کشورهای جهان - در حال تسخیر بازارهای جهانی است؛ از جمله در پیرامون ما ایران، در خاورمیانه و به‌خصوص در کشورهای عربی.
اگرچه بیشتر توسعۀ نرم‌افزاری آمازون در زادگاه آن در سیاتل، ایالت واشینگتن در ایالت متحده، انجام می‌شود، این شرکت توسعه‌دهندگان نرم‌افزار را در مراکزی در سراسر جهان استخدام می‌کند. برخی از این مراکز تحت شرکت تابعۀ آمازون به نام «ای تو زد دولپمنت» (A2Z Development) اداره می‌شوند. دفاتر شرکت‌های جهانی آمازون در سه حوزۀ اصلی دسته‌بندی شده‌اند:
- آمریکا (AMER)؛
- اروپا، خاورمیانه و آفریقا (EMEA)؛
- و آسیا و اقیانوسیه (APAC)
در دسته‌بندی دیگری، آمازون مراکز خود در منطقۀ منا (MENA) – خاورمیانه و آفریقای شمالی (Middle East and North Africa) - را معرفی کرده است. در وب‌سایت آمازون در این باره آمده است: «پایگاه مشتریان ما در خاورمیانه و شمال آفریقا هر سال قوی‌تر می‌شود. به همین دلیل، حضور خود را همچنان گسترش می‌دهیم و فرصت‌های هیجان‌انگیزی در مصر، اردن، مراکش، عربستان سعودی و امارات متحدۀ عربی داریم.»
آمازون فرهنگ سازمانی خود را برای شهروندان خاورمیانه و آفریقای شمالی که مشتاق همکاری با این شرکت هستند، چنین معرفی کرده: «فرهنگ ما کلید موفقیت ما است. نوآوری و بهبود در کانون هر کاری است که ما انجام می‌دهیم. ما مشوق ایده‌ها هستیم و با یکدیگر با احترام رفتار می‌کنیم. ما نیز، به کارکنان خود کمک می‌کنیم تا توانایی‌های بالقوۀ خود را بسط دهند و تأثیر مثبت بگذارند، و مطمئن می‌شویم که پاداش خوبی بابت آن دریافت می‌کنند. ما می‌خواهیم افرادمان در بالاترین سطح خود کار کنند؛ بنابراین، سلامت و ایمنی در همۀ مراکز ما اولویت دارد. محیط کار ما حمایتی و فراگیر است. ما از افراد با هر زمینه‌ای استقبال می‌کنیم و اطمینان می‌دهیم که همه احساس مفید بودن می‌کنند.»
در میان کشورهای حوزۀ خاورمیانه که عمدتاً همسایگان ایران را شامل می‌شود، آمازون در دبی امارت، امان اردن، آنکارای ترکیه، قاهره مصر و تل‌آویو و حیفا در فلسطین اشغالی دفتر دارد.
مراکز پردازش آمازون در خاورمیانه عمدتاً در کشورهای عربی هستند:
- عربستان سعودی: ریاض، جده، مکه، مدینه، جیزان، ابها، هُفوف، دمّام، قصیم، حائل و تبوک؛
- امارات متحدۀ عربی: ابوظبی (۲۰۲۴)، دبی (دو مرکز 2DBX و 3DBX) و عجمان؛
- اردن: امان.
در کشور ترکیه که هم جزو خاورمیانه و هم اروپا محسوب می‌شود، چهار مرکز آمازون در سه شهر قرار دارند: آنکارا، استانبول (IST2)، قوجاایلی (دو مرکز ۳PL XTRA و مرکز پردازش شرکت فرانسوی سیوا لجیستیک)
اگر مصر در شمال آفریقا را هم جزو خاورمیانه محسوب کنیم، باید به این مراکز پردازش اشاره کنیم: قاهره، اسکندریه، اسماعیلیه، اسیوط و «دهم رمضان» (مرکز و شهر th of Ramadan10) اشاره کنیم.
دیگر کشور شمال آفریقا که مرکز پردازش آمازون را در خود جا داده، مراکش و شهر رباط است.
یکی از این مراکز پردازش آمازون در امارات، مرکز ابوظبی است که سال ۲۰۲۲ در انباری به حجم ۱۷۵۰۰۰ مترمکعب افتتاح شد. این هاب به‌عنوان مرکز لجستیک و توزیع آمازون که مجهز به چیلرهای خنک‌کنندۀ آب هستند، در تنها ۱۴ ماه ساخته شد و به بهره‌برداری رسید: «شیوۀ ساخت‌و‌ساز که در دورۀ چهارده‌ماهه به انجام رسید، گواه فلسفۀ ما در مورد شیوه‌های کارآمد ساختمان و استراتژی دسترسی اولیه به مرکز سفارشگردان تجارت الکترونیکی است.»
اگر چه پاکستان در خاورمیانه قرار ندارد و در دسته‌بندی منطقه‌ای آمازون هم جزو آسیاست، اما به‌عنوان همسایۀ ما، آمازون در مولتان پاکستان (در جنوب ایالت پنجاب، ۳۵۷ کیلومتری زاهدان) هم مرکز پردازش کالا دارد. شاید برای ما در ایران که نمی‌توانیم مستقیماً از سایت آمازون خرید کنیم، این حضور مستقیم آمازون جالب باشد، اما در رقابت تنگاتنگ این کشور با همسایه‌اش هند، که ۶۰ مرکز پردازش آمازون را در ۱۵ ایالت خود جا داده است، آمار ناچیزی است.
اما پرسش این است که در غیاب رقیب جهانی چون آمازون، شرکت‌های خرده‌فروشی آنلاین ایرانی و نیز شرکای لجستیکی آنان در خدمات سفارش‌گردانی چه دستاوردی داشته‌اند؟ در این وبلاگ دربارۀ مرکز پردازش ایفا به‌عنوان ارائه‌دهندۀ خدمات یکپارچۀ لجستیکی انبارش، بسته‌بندی و ارسال به فروشگاه‌ها بیشتر خواهیم نوشت.
