مروری بر ترجمه های کتاب کلیله و دمنه
1. بُرزوَیه، طبیب و حکیم ایرانی، کلیه و دمنه را به فرمان انوشیروان از هند به ایران آورد و به زبان پهلوی ترجمه کرد (1).
2. نضر بن حارث پیش از ابن مقفع آن را به عربی ترجمه کرد.
3. عبدالله بن مقفع، کاتب ابوجعفر منصور عباسی، آن را از پهلوی به عربی ترجمه کرد.
4. عبدالله بن هلال اهوازی آن را برای یحیی بن خالد برمکی -وزیر مهدی و رشید عباسی- به فارسی ترجمه کرد؛
5. ابان بن اسحق اللاحقی و ابن الهباریه این کتاب را به زبان عربی به رشتۀ نظم درآوردند؛
6. سهل بن نوبخت آن را برای یحیی بن برمکی به زبان پارسی به نظم درآورد؛
7. رودکی در عهد ابونصر سامانی، این کتاب را به نظم فارسی درآورد که تنها اشعاری چند از آن باقی مانده است؛
8. نظام الملک ابوالمعالی نصرالله بن عبدالحمید منشی در عهد بهرامشاه غزنوی، ترجمۀ عربی ابن مقفع را به فارسی ترجمه کرد. این کتاب به نام «کلیلۀ بهرامشاهی» اشتهار یافته است؛
9. فضل الله بن عثمان بن محمد الاسفزاری، مَثَل ها و شواهد عربی کلیلۀ بهرامشاهی را برای مجد الدوله علی المستوفی، به فارسی ترجمه کرد؛
10. بهاء الدین احمد بن محمد طوسی، متلخص به قانعی، این اثر را در عهد سلجوقیان به نظم فارسی درآورد؛
11. قاضی ابوالمکارم اسعد بن الخطیر المماتی المصری الکاتب، آن را در عصر سلطان صلاح الدین -پادشاه مصر و شامات- به نظم عربی درآورد؛
12. ملاحسین کاشفی، کلیلۀ بهرامشاهی را برای نظام الدوله امیر شیخ احمد جغتایی، مشتهر به سهیلی، تنقیح و تحریر کرد. این اثر با عنوان «انوار سهیلی» مشتهر شده است.
13. یکی از شعراء، متخلص به فغانی، این اثر را به ترکی ترجمه کرده است؛
14. ابوالفضل بن مبارک هندی، کلیلۀ بهرامشاهی را تسهیل و تخلیص کرده و به نام «عیار دانش» نامیده است؛
15. آیت الله حسن زادۀ آملی نیز دو باب کلیلۀ عربی که به فارسی ترجمه نشده بود، را به فارسی ترجمه کرده است.
📚منبع: مقدمۀ آیت الله حسن زاده بر کلیله و دمنه، نشر بوستان کتاب، صص 9 - 12
🖋پی نوشت:
(1)ابن مقفع در مقدمه خود بر کتاب، داستان آوردن کلیله و دمنه به ایران را با بیان بسیار شیوا و نغز روایت کرده است (مراجعه شود به: کلیله و دمنه، نشر بوستان کتاب، صص 73 - 88).
#مداد_الحکما
#کلیله_و_دمنه
#ترجمه
•••༺ إِنْسانيّاتْ؛ انجمن حکمت عملی ༻•••
