محتوای زرد محتوایی است که استانداردهای کیفی محتوا در آن رعایت نشده و با هدف جذب مخاطب بیشتر، برانگیختن هیجانات مخاطب، و نیز ترغیب به نقل محتوا و بازنشر آن طراحی و تولید میشود.
واضح است که هدف نهایی از تولید و عرضه‌ی محتوای زرد، کسب منفعت مالی از این هیجان‌زدگی است.
رسانه‌هایی که بخش عمده‌ی محتوای آنها از جنس محتوای زرد باشد، رسانه های زرد نامیده می‌شوند. اصطلاح روزنامه نگاری زرد (Yellow journalism) هم برای توصیف فعالیت این رسانه‌ها به کار می‌رود.
محتواهای زرد از ابزارهای زیر استفاده می‌کنند:
استفاده از عنوان‌های بسیار جذاب و وسوسه‌انگیز؛ حتی اگر این عناوین واقعاً بیان‌کننده‌ی محتوای اصلی متن نباشند.
طرح بحث‌ها و مطالبی که جنجالی هستند یا بار احساسی و عاطفی آنها بالاست.
استفاده از ابهام و ایهام در عنوان و متن، با این هدف که مخاطب پیام‌های دیگری را برداشت کند (و بعداً عرضه‌کننده‌ی محتوا بتواند از زیر مسئولیت آنها شانه خالی کند)
توجه به حاشیه‌ها در شرایطی که اصل موضوع می‌تواند مهم‌تر باشد.
اتکا به منابع غیرمعتبر و بی‌توجهی به روش‌های حرفه‌ای اعتبارسنجی اخبار
انتشار مطالبی که از همان ابتدا می‌دانند دیر یا زود آن را تکذیب خواهند کرد.
_________________________________________________________________
بچه که بودم اون موقع ها تلویزیون بود و کتاب و مجلات و روزنامه ها.
محبوبترین مجله ای که دوست داشتم کیهان بچه ها بود:
انقدر این مجله رو دوست داشتم که تا هفته بعد که شماره بعدش میومد من شماره های قبلی که تو خونه بود رو میخوندم.
واقعا یکی از مفیدترین رسانه ها برای بچه های قدیم ما بود و کلی ازش استفاده میکردیم.
خوبیش هم این بود که متنوع بود و از چیزهای مختلف توش نوشته بود.
تو نوجوانی هم این دوتا مجله خیلی مورد علاقه ام بود.
دانستنیها و دانشمند هم خبر های روز علمی رو سعی میکرد با تصویرها به روز پخش کنه و البته یجوری همه فهم نوشته میشد که همه بتونند بفهمند.
و بعد که سوادمون بیشتر شد و تونستیم مفاهیم مجله گل آقا رو بفهمیم اون رو هم میخوندیم و واقعا جذاب و خوندنی بودند.
یادم میاد بزرگتر که شدیم و کم کم معروفای (سلبریتی) ایران از فوتبالیستها و بازیگران زیاد شد مجله هایی آمدند که ابتدا معمولا مصاحبه با این معروفا رو منتشر میکرد و کم کم به این سمت رفتن که برای "جذب مخاطب" خبرهایی رو روی جلد میزدند و بعد تو توضیحات صفحات بعدی با کلماتی مثل احتمالا ، شاید ، ممکنه ، یک منبع ناشناس و غیره خبر رو مینوشت و هفته بعدی یه مجله دیگه یه خبر روی خبر این مجله میزد که اون هم معمولا درست نبود و همین منوال ادامه داشت تا وقتی که مثلا معروف مورد نظر دیگه از شهرت رد میکرد و میرفتن سمت بی آبرو کردنش و کار به شکایت و غیره کشیده میشد.
البته این نوع آخر رو ما هیچوقت نخریدیم و توی آرایشگاه ها و مطبای بعضی دکترا یا بنگاه ها یا حتی بعضی مغازه ها بود.
اوایل این نوع آخر خیلی طالب نداشت ولی وقتی چاشنی "دروغ" و خبرهای "ساختگی" بهشون ورود کرد مورد اقبال قرار گرفت.
البته این مجلات با همین روش قبل انقلاب هم تولید میشدند ولی خوب چون مدتی طول کشید تا معروفای وطنی جدید جای خودشون رو باز کنند یه وقفه ای افتاد و اوایل حتی بعضیهاشو یجورایی با همون اسم ولی اسلام طور! منتشر میکردند.
اون موقع ها مطالب این مجلات معمولا مورد استناد افرادی که مجلات سطح بالا میخوندند قرار نمیگرفت و حتی کسی هم که اینها رو باور میکرد خیلی مورد توجه اکثریت نبود.
ولی با اینحال این مجلات فروش خوبی داشتند (شاید هنوز هم داشته باشند) و خیلی ها برای سرگرمی میخوندنشون.
زرد خوانی کار جالبی نبود و استناد زرد هم خیلی مورد پسند نبود.
-------------------------
امروزه ما در وضعیتی هستیم که به معنای واقعی کلمه زرد است و بدتر از آن اصحاب زرد صحنه گردان اخبار زرد شده اند.
اخباری که گفته میشود بدون منبع ، بدون در نظر گرفتن عواقب و حتی گاهی از آنها زندگی یک یا چند انسان را بطور کلی نابود میکند.
یادم هست دوست مطبوهاتی داشتم که میگفت خیلی از اخباری که بر ضد اصناف یا افراد میزدیم به خاطر باج گیری بود ، یعنی خبر را میزدیم با کلمات احتمالا و بعد از اون فرد یا صنف برای تکذیبش پول میگرفتیم!!!(البته به معنی همه مطبوعاتی ها نیست)و میگفت در این بین چند صنف رو ما رسما نابود کردیم!!!
اما حالا دیگر نیاز به یک مجله و کاغذ و اینها نیست ، خبری را یک معروف منتشر میکند دست به دست میشود باور میشود تثبیت میشود و حتی تکذیب هم نمیشود تازه منتشر کنندگان در ازای کاربران دستمزد هم به معروف (یا حتی افراد عادی) میدهند.
یک چرخه دروغ پرتکنی در سطحی جهانی و نه در حد یک مجله زرد ، البته این اختصاص به ایران تنها ندارد ولی حجم اخبار دروغ در مورد ایران به غیر از ایرانیان منفعت طلب به خارج نشینان و حتی خارجیها هم اختصاص دارد.
جز این جمله ته این مطلب چیزی بهتر نمیدانم:
امام علی علیه السلام:
اگر خبری را بشنوی و بدون تحقیق برای کسی بازگو کنی ، دروغ گفته ای!
یعنی صرف گفتن خبر بدون دانستن راست یا دروغ تو ای آدم عمل دروغ رو انجام داده ای حتی اگر آن خبر بعدا مشخص بشود که راست باشد.
فهمیدی چه شد؟
وقتی خودت راست و دروغ خبر را تحقیق نکردی (از منابع درست و نه دشمنان ذاتی ات) و بازگو کنب تو داری دروغ میگویی...
