در بخش بورس در نظام اقتصادی اشاره کردیم که بورس می‌تواند منابع مالی را به صورت بهینه هدایت کند و موجب شکوفایی و رونق اقتصادی در کشور شود.
اشتغال‌زایی، رونق تولید، شکوفایی اقتصادی اثرات مثبت هدایت سرمایه‌ها به سمت شرکت‌ها و اقتصاد می‌باشد. اما سوال اساسی اینجاست که سرمایه‌گذاری در بورس چه سود مستقیمی برای یک فرد دارد؟ در واقع چرا یک فرد باید منابع مالی خود را در بورس سرمایه‌گذاری کند در صورتی که نفع مستقیمی از این کار نمی‌برد. چرا یک فرد باید سرمایه‌گذاری در بازار سهام را به سایر سرمایه‌گذاری مانند سپرده بانکی، خرید املاک و مستغلات، خرید طلا و... ترجیح دهد؟
اولین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، کسب سود و درآمد
در پاسخ به این سوالات باید گفت که اولین هدف سرمایه‌گذاری کسب سود و درآمد است. حال باید دید که سرمایه‌گذاری در بورس این اهداف را تامین می‌کند یا خیر؟
در بورس اگر سرمایه‌گذاری به طور صحیح و با دقت انجام شود، می‌تواند موجب کسب سود و درآمد شود. بدین ترتیب که با دریافت سود نقدی در پایان سال مالی موجب کسب درآمد و با افزایش ارزش سهام، موجب کسب سود شود. از نظر قانونی سود حاصل از شرکت‌ها متعلق به سهامداران است و باید بین سهامداران توزیع شود مگر اینکه اعضاء هیئت مدیره شرکت برنامه دیگری مانند توسعه خط تولید، خرید املاک، خرید سهام شرکت‌های دیگر و ..داشته باشند که در این صورت همه سود را بین سهامداران توزیع نمی‌کنند.
به سودی که سالانه بین سهامدارن توزیع میشود سود نقدی یا DPS گفته میشود. پس اولین روش کسب درآمد، دریافت سود نقدی توسط سهامداران است.
به عنوان مثال شرکت معادن منگنز ایران با نماد معاملاتی کمنگنز به ازای هر سهم 1380 ریال سود بین سهامداران خود توزیع کرد. که در مجمع سال 1398 قیمت هر سهم 5920 ریال بود. در این صورت شرکت معادن منگنز ایران حدود 23% سود سالانه برای سهامداران خود محقق نمود.
همچنین در صورت عملکرد موفق و سودسازی یک شرکت در بورس، تقاضای خرید سهام آن شرکت در بورس افزایش پیدا کرده و به طبع آن قیمت سهام آن شرکت نیز افزایش می‌یابد که موجب افزایش دارایی‌های شرکت و سهامداران آن میشود و بدین ترتیب دومین روش کسب درآمد برای سهامداران محقق می‌گردد.
اگر مجددا شرکت معادن منگنز ایران با نماد معاملاتی کمنگنز را در نظر بگیریم، از 23 خرداد سال 1397 تا 23 خرداد 1398 قیمت هر برگ سهم این شرکت از مبلغ 5920 ریال به مبلغ 14640 ریال رسیده است که به معنی افزایش 147% سرمایه سهامدارن می‌باشد.
پس میتوان به راحتی نتیجه گرفت که سهامدار شرکت معادن منگنز ایران با یکسال سرمایه‌گذاری در سهام این شرکت به سود %170=%23+%147 درصدی دست پیدا کرده‌اند.
البته این نتایج متضمن عملکرد صحیح شرکت است که می‌تواند منجر به کسب سود شود. در غیر این صورت کم نیستند شرکت‌هایی که به دلایل مختلف دچار ضرر و بدهی شده و برای سهامداران خود هیچ سودی را محقق نمی‌سازند.
همچنین هر شرکتی که به سود قابل توجهی دست می‌یابد لزوماً سود خود را بین سهامداران توزیع نکرده و هر سرمایه‌گذار در بورس اوراق بهادار باید قبل از خرید سهام یک شرکت به این نکته توجه کند و سابقه شرکت را به طور کامل مورد بررسی قرار دهد.
در جامعه معمول است کسانی که قصد دارند تا با دریافت سود سالانه سهام، هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند، علاقمند هستند در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که سود سالانه خوبی کسب کرده و این سود را بین سهامداران توزیع می‌کنند.
همچنین کسانی که دریافت سود سالانه برای آنها اهمیت چندانی ندارد و منبع درآمد دیگری برای پرداخت هزینه‌های زندگی خود دارند، علاقمند به سهام شرکت‌هایی هستند که فعالیت‌های توسعه‌ای در پیش می‌گیرد و سود سالانه را برای توسعه کسب و کار هزینه می‌کند. پس بررسی اطلاعات یک شرکت قبل از خرید سهام آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
دومین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، امنیت در سرمایه‌گذاری
یکی از مهمترین مزایای سرمایه‌گذاری در بورس، امنیت است که با قوانینی که توسط قانونگذار تصویب شده است، تامین می‌گردد تا ریسک از دست رفتن سرمایه‌ها و امکان هر گونه تخلف و کلاهبرداری به کمترین مقدار خود برسد. توجه داشته باشید که این مقدار هیچگاه به صفر نخواهد رسید.
به عنوان مثال اگر اعضاء هیئت مدیره یک شرکت تصمیم به پرداخت سود سالیانه کنند و در موعد مقرر این سود به سهامدارن پرداخت نشود، طبق قانون سهامداران می‌توانند از شرکت به طور قانونی شکایت کرده و سود خود را دریافت کنند.
سومین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، شفافیت اطلاعات شرکت‌ها
طبق ماده دو قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران (مصوب آذرماه 1384)، «سازمان بورس و اوراق بهادار» در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و به منظور نظارت بر حسن اجرای قانون و بر اساس ماده هفت همان قانون، اتخاذ تدابیر لازم جهت پیشگیری از وقوع تخلفات در بازار اوراق بهادار و نیز نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت توسط شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بر عهده هیات مدیره این سازمان می باشد.
کلیه شرکت‌های حاضر در بورس موظف هستند که اطلاعات مالی و عملکردی و برنامه‌های آتی خود را به طور مستمر به بورس ارسال کنند و بورس هم پس از بررسی، این اطلاعات را برای اطلاع سهامداران منتشر می‌کند تا شفافیت لازم برای سرمایه‌گذاری وجود داشته باشد و سرمایه‌گذاران با اطلاع و شناخت کافی از شرایط یک شرکت نسبت به خرید یا فروش آن تصمیم‌گیری کنند.
البته در صورتی که اطلاع‌رسانی به موقع در خصوص شرایط شرکت در بورس صورت نپذیرد، اعضاء هیئت مدیره شرکت باید به مراجع نظارتی و قانونی پاسخگو باشند.
پس بدین ترتیب قانونگذار تمام سعی و تلاش خود را جهت شفافیت اطلاعات شرکت‌ها می‌نماید. البته ممکن است با این حال با استفاده از ترفندهای مالی و حسابداری، برخی شرکت‌ها اقدام به انتشار اطلاعات ناصحیح کنند تا بتوانند از این شرایط به نفع خود استفاده کنند.
شفافیت در معاملات
سازمان بورس و اوراق بهادار کلیه اطلاعات مربوط به آخرین معاملات انجام شده در بورس، قیمت سهام، میزان عرضه و تقاضای هر سهم، میزان خرید و فروش هر سهم و ... را از طریق وبگاه رسمی سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می‌کند تا در کلیه افراد به طور یکسان و در لحظه به این اطلاعات دسترسی داشته باشند.
این اطلاعات به سهامداران کمک می‌کند نسبت به خرید سهام جدید یا فروش سهام خود اقدام کنند. این اقدام سبب شفافیت در بورس شده و باعث میشود که سرمایه‌گذاران در شرایط یکسان و عادلانه از نظر میزان دسترسی به اطلاعات تصمیم‌گیری کنند.
چهارمین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، حفظ ارزش سرمایه در مقابل تورم
اگر در اقتصاد یک کشور تورم وجود داشته باشد، ارزش پول با رابطه معکوس نسبت به تورم، کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال در سال 1340 شمسی، یک فرد می‌توانست با 45 هزار تومان یک خانه خوب در تهران تهیه کند اما در سال 1398 با این پول فقط می‌توانست 15 لیتر بنزین با سهمیه آزاد بخرد.
راه جلوگیری از کاهش ارزش پول در مقابل تورم، این است که پول شما، سودی بیشتر از تورم تولید کند. مثلا اگر تورم در یک کشور 10درصد است، شما می‌توانید با سرمایه‌گذاری پول خود در بانک که سود 15درصد را به شما می‌دهد، ارزش پول خود را در برابر تورم حفظ کنید و در انتهای سال نیز 5 درصد به سرمایه خود اضافه کنید. اما همانطور که می‌دانید در ایران، همواره تورم از سود بانکی بیشتر است و سرمایه‌گذاری در بانک موجب کاهش ارزش پول در برابر تورم خواهد شد.
یکی از راه‌های مناسب برای جلوگیری از کاهش ارزش پول در برابر تورم، سرمایه‌گذاری صحیح است به طوری که این سرمایه‌گذاری سودی بیشتر از تورم تولید کند.
یکی از سرمایه‌گذاری‌های خوب برای حفظ ارزش پول در برابر تورم، سرمایه‌گذاری در بورس و خرید سهام شرکت‌ها می‌باشد.
جالب است که بدانید متوسط سود حاصل از سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار از سال 1370 تاکنون، به مراتب بیشتر از متوسط سود حاصل از سرمایه‌گذاری در طلا، ارزها و املاک و مستغلات بوده است.
حال سوال اینجاست که چطور سرمایه‌گذاری در بورس به حفظ ارزش پول در مقابل تورم کمک می‌کند؟
در اثر تورم، ارزش دارایی‌های شرکت‌ها نیز افزایش می‌یابد و همینطور فعالیت‌های اقتصادی شرکت‌ها منجر به سودآوری شده و ارزش سهام شرکت بیشتر از تورم افزایش می‌یابد. این افزایش ارزش سهام شرکت موجب میشود سرمایه سهامداران نیز بیشتر از تورم رشد کرده و در برابر تورم دچار ضرر و زیان نشوند. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که این امر فقط با سرمایه‌گذاری آگاهانه برروی شرکت‌های سودآور و رو به رشد محقق خواهد شد.
پنجمین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، قابلیت نقدشوندگی مناسب
یکی از ویژگی‌های خوب یک سرمایه‌گذاری این است که بتوان آن را سریعاً به پول نقد تبدیل کرد. چون در مواقعی که نیاز به پول نقد هست، داشتن یک سرمایه دیگر لزوماً مفید نیست، پس باید ابتدا آن را به پول نقد تبدیل کرد و سپس از آن پول استفاده کرد.
پس دو مشکل عمده در نقد کردن سرمایه‌ها وجود دارد: اول قابلیت نقدشوندگی و دوم صرف زمان و انجام مراحل مختلف.
یکی از مشکلات برخی سرمایه‌گذاری‌ها مانند سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات، عدم نقدشوندگی مناسب (یافتن مشتری مناسب و سریع) است. در زمان رکود بازار مسکن یا امکان فروش برای بسیاری از سرمایه‌گذاران وجود ندارد یا سرمایه‌گذار باید با قیمتی کمتر از قیمت بازار، ملک خود را به فروش برساند.
اما در بورس، در صورت نیاز به پول نقد میتوان به سرعت سرمایه خود را به پول نقد تبدیل کرد. حتی در صورتی که خریداران کمی برای سهام شما وجود داشته باشد، می‌توانید با اندکی کاهش قیمت فروش خود، سهام خود را سریعاً به فروش برسانید. این مزیت سبب شده است که قابلیت نقدشوندگی بورس نسبت به سایر سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر باشد.
ششمین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، مشارکت در اداره شرکت
افرادی که سهام شرکت‌ها را خریداری می‌کنند می‌توانند با حضور در مجامع آن شرکت و رای دادن به نسبت سهمی که در اختیار دارند، در تصمیم‌گیری‌های شرکت و نحوه اداره آن مشارکت کنند. این افراد با حق رای خود، قادر هستند هیئت مدیره خود را انتخاب کنند، درباره طرح‌های جدید شرکت اظهار نظر کنند و همچنین می‌توانند سود تقسیمی به سهامداران شرکت را مشخص کنند.
البته این نکته را نباید فراموش کرد که ارزش رای و نظر هر فرد به نسبت میزان سهمی است که از آن شرکت در اختیار دارد.
هفتمین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، نبود حد سرمایه مجاز
برای حضور در بورس و سرمایه‌گذاری در خرید سهام و انواع اوراق بهادار شما نیاز به حداقل 500 هزار تومان دارید.
این حد پایین سرمایه، این امکان را برای همه افراد جامعه فراهم می‌کند تا بتوانند به راحتی وارد بورس شده و با هر میزان سرمایه کسب منفعت کنند. در صورتی که برای شروع فعالیت در اکثر فعالیت‌های اقتصادی شما نیاز به حداقل سرمایه بالایی دارید که ممکن است این حداقل سرمایه 10 میلیون، 50 میلیون یا حتی یک میلیارد تومان باشد.
همچنین برای خرید سهام و اوراق بهادار در بورس نیز شما می‌توانید هر مقدار سرمایه‌ای که داشته باشید را وارد بازار کنید و نسبت به خرید و فروش اقدام کنید.
هشتمین مزیت سرمایه‌گذاری در بورس، آینده رو به رشد بورس
در حال حاضر با توجه به مزیت‌هایی که بورس برای شرکت دارد، اکثر شرکت‌ها تمایل دارند که در بورس پذیرش شوند و سهام خود را در این بازار عرضه کنند. این مسئله موجب گسترش بازار و افزایش حجم آن میشود که خود مزیت‌های زیادی را برای اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت.
همچنین در سال‌های اخیر تمایل اکثر مردم برای حضور و سرمایه‌گذاری در بورس بیشتر شده است. علت افزایش علاقهمندی بیشتر برای حضور در بورس، آگاهی و اطلاع‌رسانی بیشتر و همچنین حضور شرکت‌های متعدد از صنایع مختلف در این بازار بوده است.
