«تفکر طراحی» یک رویکرد حل مسئله خلاقانه است. زمانی که مشکلی به صورت عادی و با روشهای معمول حل نمیشود میتوان با کمک این رویکرد به راه حلهای خلاقانه و متنوعی دست پیدا کنیم. امروزه بسیاری از شرکتها و کارخانهجات بزرگ از این روش برای حل مشکلات و بهرهوری بیشتر از نیروهای فکری و خلاقیت سازمان خود استفاده میکنند.
«تفکر طراحی برای کودکان» نیز همان روش را دنبال میکند با این تفاوت که تمام مراحل ساده سازی و جذابتر شده. این روش میتواند در مدارس ما برای افزایش روحیه همکاری و پرورش خلاقیت کودکان به عنوان یک «برنامه سیال» اجرا شود. امروزه در مدارس ما پیشبرد اهداف آموزشی با روش های سنتی همراه بوده و دانش آموزان مجبور به حفظ مطالب و ارائه آن به معلم هستند. در مدارس ما نه تنها زمینه رشد و پرورش خلاقیت برای کودکان فراهم نمیشود بلکه با برخوردهای معلم سنتی همان اندک خلاقیت در وجود کودک از بین میرود. تفکر طراحی به دانشآموز کمک میکند تا پا فراتر از محدودیتها و چهارچوبها بگذارد و به او شهامت میدهد تا ایدههایی که در ذهن دارد بیان کند و با همکاری و همدلی به حل خلاق مساله برسد.
«تفکر طراحی» یکی از روشهای معمول در بسیاری از کشورها و مدارس دنیا است که در آن دانشآموزان شرکت فعال برای حل مسائل و مشکلات مدرسه و محیط زیست خود دارند، و میتوانند با استفاده از تفکر خلاقانه، تفکر همدلانه و مشارکتی به ایدههای بسیار جالبی در زمینه حل مسائل گوناگون برسند.
تفکر طراحی شامل پنج بخش عمده است:
1.همدلی کردن(Empathize)
در این مرحله کودکان باید بتوانند نیازها و احساسات دیگران را درک کنند. به عبارتی کودک خودش را جای دیگری میگذارد تا درک بهتری از مشکلات و مسائل او داشته باشد. این مرحله با مصاحبه، مشاهده، بازیها و فعالیتهایی در راستای درک عمیقتر از مخاطب انجام میگیرد.
2.تعریف مشکل(Define)
در این مرحله باید برای کودک مشخص شود که منظور از مشکل چیست؟ و چگونه میتوان آن را شناسایی و تعریف کرد.
3.ایدهپردازی(Ideate)
کودکان در اینجا یاد میگیرند و تمرین میکنند که اظهار نظر کنند و ایدههایشان را بیان کنند. آنها میفهمند که درست و غلط بیان ایدهها در این مرحله مهم نیست و هر چه تعداد ایدههای دریافتی از همگروهیها بیشتر باشد بهتر است. این مرحله با استفاده از طوفان فکری و بازیهای خلاقانه سبب آزاد شدن فکر و رهاشدن ذهن از چهارچوبهای متداول و بیان ایدههای جدید میشود.
4.نمونهسازی(Prototype)
در این مرحله پس از انتخاب یک ایده از بین تمام ایدههای استخراج شده، کودکان به صورت گروهی نمونه خارجی آن را میسازند. یعنی آنها این توانایی را پیدا میکنند تا با وسایل موجود ایده ذهنی خود را محقق سازند. این کار با وسایل سادهای که در دسترس دارند مانند کاغذ و چسب و مقوا یا حتی تکههای لگو انجام میشود.
5.آزمایش(Test)
هر گروه مدل ساخته شده خود را آزمایش میکند تا ببیند به هدف رسیده یا نه. از افراد دیگر بازخورد میگیرد و اگر نقصی داشت برطرف میکند.
از مزایای «تفکر طراحی برای کودکان» میتوان موارد زیر را برشمرد:
1.تقویت مهارت حل مساله.
2.افزایش اعتماد به نفس.
3.توسعه مهارتهای اجتماعی از جمله تفکر مشارکتی و مراقبتی.
4.بالا بردن ظرفیت دانشآموز برای قبول اشتباه و کمک به حل آن.