اخبار اخیر از هند، قلب یکی از بزرگترین بازارهای دیجیتال جهان، حکایت از تحولاتی در لایه‌های مدیریتی شرکت‌های بزرگ فناوری دارد. پس از کناره‌گیری رئیس بخش سیاست‌گذاری گوگل در هند، اکنون شیونات توکرال، رئیس سیاست‌گذاری عمومی متا در این کشور، نیز از سمت خود کناره‌گیری کرده است. این خروج‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که غول‌های فناوری مانند متا و گوگل با چالش‌های نظارتی، رقابتی، و حتی فشار از سوی نهادهای داخلی در بازارهای نوظهور دست و پنجه نرم می‌کنند. این روند می‌تواند پیامدهایی فراتر از مرزهای هند، حتی برای کشورهایی مانند ایران که خود دارای اکوسیستم دیجیتالی پیچیده و چالش‌های خاص خود هستند، داشته باشد.
خروج یک استراتژیست کلیدی در میانه طوفان نظارتی
شیونات توکرال، که بیش از هفت و نیم سال در متا فعالیت داشت و از نوامبر ۲۰۲۲ رهبری بخش سیاست‌گذاری عمومی این شرکت را در بازار جنوب آسیا (بزرگترین پایگاه کاربری متا) بر عهده گرفته بود، در پستی در لینکدین دلیل خروج خود را "فرصت‌های جدید" و "اعتماد به تیم" عنوان کرد. خروج او تنها چند ماه پس از آن صورت می‌گیرد که متا در هند به موفقیت‌هایی در پرونده‌های حقوقی مربوط به سیاست اشتراک‌گذاری داده واتساپ در سال ۲۰۲۱ دست یافت؛ پرونده‌ای که می‌توانست منجر به ممنوعیت طولانی‌مدت شود.
با این وجود، متا، با بزرگترین پایگاه کاربری فیس‌بوک و واتساپ و بزرگترین بازار برای هوش مصنوعی متا در هند، همچنان با موانع نظارتی بزرگی مواجه است. هند در حال تدوین قوانین سخت‌گیرانه‌تری برای حفظ حریم خصوصی داده‌هاست که ممکن است نیاز به رضایت والدین برای ارائه خدمات به کودکان را الزامی کند. علاوه بر این، شرکت‌های مخابراتی هندی نیز از واتساپ به دلیل رقابت با سرویس‌های سنتی مخابراتی و عدم کنترل کافی بر اسپم‌ها، انتقاد می‌کنند.
گوگل نیز درگیر همین چالش‌ها
این تنها متا نیست که درگیر این چالش‌هاست. در ماه فوریه، سرینیواسا ردی، رئیس بخش سیاست‌گذاری گوگل در هند نیز کناره‌گیری کرد. خروج او در بحبوحه پرونده‌های ضد انحصار گوگل در این کشور رخ داد که برخی از آن‌ها هنوز حل و فصل نشده‌اند. این خروج‌های پشت سر هم در رده‌های بالای مدیریتی، نشان‌دهنده پیچیدگی و فشار فزاینده محیط نظارتی در بازارهای بزرگ و در حال توسعه است.
درس‌هایی برای اکوسیستم فناوری ایران
وضعیت پیش آمده در هند، می‌تواند بازتاب‌دهنده چالش‌های مشابهی برای شرکت‌های بزرگ فناوری در بازارهایی مانند ایران باشد:
اهمیت سیاست‌گذاری داخلی: شرکت‌های فناوری برای موفقیت در بازارهای خارجی، نیازمند درک عمیق از قوانین، فرهنگ و سیاست‌های محلی هستند. خروج مهره‌های کلیدی نشان می‌دهد که حتی با وجود تلاش‌ها، هماهنگی با قوانین در حال تغییر چقدر دشوار است.
حریم خصوصی و داده‌ها: موضوع حریم خصوصی داده‌ها و رضایت کاربران، به یک اولویت جهانی تبدیل شده است. در ایران نیز قوانین مرتبط با حفاظت از داده‌های شخصی در حال شکل‌گیری و توسعه هستند، که شرکت‌های داخلی و بین‌المللی باید به آن توجه ویژه داشته باشند.
رقابت با سرویس‌های داخلی: همانند انتقادات شرکت‌های مخابراتی هند از واتساپ، در ایران نیز بحث رقابت بین پلتفرم‌های خارجی و داخلی همواره مطرح بوده است. این موضوع نیازمند یک چارچوب نظارتی شفاف و عادلانه است.
چالش‌های قانونی و حقوقی: شرکت‌های بزرگ فناوری به دلیل حجم فعالیت و نفوذشان، همواره در معرض پرونده‌های ضد انحصار و شکایات حقوقی قرار دارند. این چالش‌ها در بازارهای با قوانین نوظهور، پیچیده‌تر نیز می‌شوند.
در نهایت، خروج این مهره‌های کلیدی از دو غول بزرگ فناوری در یک بازار استراتژیک مانند هند، نه تنها یک خبر مدیریتی صرف نیست، بلکه سیگنالی مهم درباره فشارهای روزافزون نظارتی و قانونی بر شرکت‌های فناوری در سطح جهانی است. این وضعیت، لزوم سازگاری و استراتژی‌های بومی‌سازی قوی‌تر را برای حضور پایدار در بازارهای متنوع گوشزد می‌کند، درسی که می‌تواند برای آینده اکوسیستم فناوری در ایران نیز بسیار کاربردی باشد.
