در دنیای امروز که فناوری با سرعت سرسامآوری در حال پیشرفت است، نیاز به انرژی پایدار و عظیم برای مراکز داده، بهخصوص با رشد روزافزون هوش مصنوعی و رایانش ابری، بیش از پیش احساس میشود. اخیراً خبرهایی از سرمایهگذاریهای کلان شرکتهای فناوری در حوزه انرژی هستهای به گوش میرسد که نشاندهنده تغییر پارادایمی در تأمین انرژی مورد نیاز این صنعت است. متا، غول شبکههای اجتماعی، نمونه بارزی از این رویکرد جدید است. این شرکت اعلام کرده که میلیاردها دلار برای حفظ فعالیت یک نیروگاه هستهای در آمریکا تا سال ۲۰۴۷ هزینه خواهد کرد.
رویکرد جدید غولهای فناوری: انرژی هستهای به جای سوختهای فسیلی؟
خبر همکاری متا با Constellation Energy برای تأمین "ویژگیهای انرژی پاک" یک نیروگاه هستهای ۱.۱ گیگاواتی در ایلینوی، نقطه عطفی در این مسیر است. اگرچه این خرید بهطور مستقیم برق مراکز داده متا را تأمین نمیکند، اما به عنوان یک نوع "حسابداری کربن" عمل میکند تا تأثیرات اقلیمی کلی شرکت را کاهش دهد. در واقع، این اقدام از افزایش انتشار گازهای گلخانهای در شبکه جلوگیری میکند، نه اینکه مستقیماً آنها را کاهش دهد.
این رویکرد نشان میدهد که شرکتهای بزرگ فناوری به دنبال منابع انرژی مطمئن و پاک هستند. در گذشته، نیروگاههای هستهای به دلیل رقابت با انرژیهای ارزانتر مانند گاز طبیعی، باد و خورشید، با چالشهای بزرگی مواجه بودند. اما حالا، تقاضای سرسامآور برای هوش مصنوعی و مراکز داده، ورق را برگردانده و این شرکتها را به سمت سرمایهگذاری در صنعت هستهای سوق داده است. این سرمایهگذاریها شامل حمایت از استارتاپهای هستهای نیز میشود.
نجات یک نیروگاه از تعطیلی: داستان نیروگاه کلینتون
متا و Constellation اشاره کردهاند که این معامله به نجات نیروگاه هستهای کلینتون از تعطیلی کمک میکند. در حالی که آنها صریحاً نگفتهاند که نیروگاه در خطر قریبالوقوع تعطیلی بوده است، اما این نیروگاه در سال ۲۰۱۷ به دلیل رقابت با گاز طبیعی ارزانقیمت در آستانه تعطیلی قرار داشت. در آن زمان، قانونگذاران ایالتی با ارائه سوبسیدها به Constellation کمک کردند تا نیروگاه را فعال نگه دارد. با اتمام این سوبسیدها در سال ۲۰۲۷، معامله با متا به عنوان جایگزینی برای تضمین ادامه فعالیت نیروگاه عمل خواهد کرد. این یعنی نیروگاه میتواند بدون نیاز به حمایت مالی از طریق پرداختکنندگان تعرفه، به فعالیت خود ادامه دهد.
فراتر از یک معامله: یک گرایش جهانی
علاقه غولهای فناوری به انرژی هستهای فقط به متا محدود نمیشود. مایکروسافت نیز پیش از این با Constellation برای خرید تمام برق تولیدی یک راکتور در Three Mile Island به توافق رسیده بود. متا همچنین اوایل امسال اعلام کرد که در حال بررسی پیشنهادهایی برای ساخت نیروگاههای هستهای جدیدی با ظرفیت ۱ تا ۴ گیگاوات است و تاکنون بیش از ۵۰ درخواست از ۲۰ ایالت آمریکا دریافت کرده است. این روند نشاندهنده یک گرایش جهانی به سمت انرژی هستهای به عنوان راه حلی برای تأمین نیازهای رو به رشد صنعت فناوری است.
درسهایی برای ایران: تأمین انرژی زیرساختهای فناوری در مواجهه با تحریم و رشد AI
در ایران نیز، با وجود تحریمها و محدودیتهای موجود، نیاز به توسعه زیرساختهای فناوری و بهویژه مراکز داده برای پاسخگویی به رشد هوش مصنوعی و نیازهای داخلی، روزبهروز بیشتر میشود. چالش تأمین انرژی پایدار و مطمئن برای این زیرساختها، میتواند از تجربههای جهانی درس بگیرد.
اهمیت انرژی پایدار: مانند شرکتهای بزرگ فناوری، ایران نیز باید به فکر منابع انرژی پایدار و مطمئن برای تأمین برق مراکز داده و زیرساختهای فناوری خود باشد.
مزایای انرژی هستهای: با توجه به پتانسیل ایران در زمینه انرژی هستهای، میتوان به این منبع به عنوان یک گزینه استراتژیک برای تأمین برق پاک و پایدار در آینده نگاه کرد. این امر میتواند وابستگی به سوختهای فسیلی را کاهش داده و امنیت انرژی کشور را تقویت کند.
جذب سرمایهگذاری: دولت و بخش خصوصی میتوانند با ایجاد مشوقها و تسهیلگریها، سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی (در صورت رفع محدودیتها) را در پروژههای انرژی پاک و توسعه زیرساختهای فناوری جذب کنند.
بومیسازی فناوری: در کنار بهرهبرداری از تجربیات جهانی، تمرکز بر بومیسازی فناوریهای مرتبط با انرژی و زیرساختهای فناوری، از جمله در حوزه هوش مصنوعی، میتواند به استقلال و خودکفایی کشور در این زمینه کمک کند.
رویکرد شرکتهای بزرگ فناوری در سرمایهگذاری بر انرژی هستهای، نشاندهنده اهمیت روزافزون انرژی پاک و پایدار در عصر دیجیتال است. ایران نیز با توجه به موقعیت و پتانسیلهای خود، میتواند از این تغییر پارادایم جهانی درس گرفته و برنامهریزیهای بلندمدت برای تأمین انرژی زیرساختهای فناوری خود را بر پایه منابع مطمئن و پایدار، از جمله انرژی هستهای، بنا کند.
