به قلم: محمد عیان
انقلاب اسلامی ایران که امروز در ابتدای دهه پنجم خود به سر می‌برد و توانسته در عمر 40 ساله خود از گذرگاه‌های صعب‌العبور با موفقیت عبور کند؛ دارای نقاط عطفی است که سرنوشت خود را رقم زده است.
نقاط عطف انقلاب اسلامی آنقدر مهم هستند که می‌توان اینگونه بیان کرد؛ اگر انقلاب اسلامی در این نقاط عطف نتوانسته بود بر اساس تدبیر و منطق درست عمل کند، بقاء آن مورد تهدید قرار می‌گرفت و معلوم نبود که حیات آن در در چه جهتی ادامه می‌یافت. یکی از اصلی‌ترین نقاط عطف انقلاب اسلامی دوره جنگ 8 ساله‌ای است که بر اساس ادبیات اصیل انقلاب اسلامی «دفاع مقدس» نامیده می‌شود.
برای آنکه بتوان به صورت صحیح و دقیق به موضوع دفاع مقدس پرداخت باید به این اصل اساسی قائل بود که؛ پرداخت به موضوعات و نقاط عطف انقلاب اسلامی باید در بستر انقلاب اسلامی صورت پذیرد و گرنه امکان تحریف آن موضوعات وجود دارد.
اگر اصل مذکور را پذیرفته باشیم، حال سوال اساسی این است که اهمیت موضوع دفاع مقدس چیست که از آن به عنوان نقطه عطف تاریخی یاد می‌شود؟
با توجه به آنکه جدیدترین و راقی‌ترین نقشه راه حرکت انقلاب اسلامی در دومین مرحله؛ خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی؛ «بیانیه گام دوم» است، می‌توان با اتخاذ نگاهی فرآیندی به این بیانیه، پاسخ سوال مذکور و تشریح اهمیت موضوع دفاع مقدس در بستر انقلاب اسلامی را استخراج نمود.
ما امروز در عصر جدیدی قرار داریم که انقلاب اسلامی آن را رقم زده و این عصر جدید توانسته گام اول خود را با موفقیت پشت سر بگذارد و در آستانه دهه پنجم خود وارد گام دوم شود. همانطور که راهبری گام اول بر اساس اصل ولایت مطلقه فقیه بر عهده ولی فقیه جامعه مسلمین بوده است، راهبری گام دوم نیز از این قاعده نه تنها مستثنی نیست بلکه بیش از پیش به آن نیازمند بوده و بر اساس همین اصل برای ادامه مسیر خود در گام دوم باید تمام نگاه و حواسمان به سمت ولی خدا و امام انقلاب اسلامی باشد.
با توجه به آنچه در «بیانیه گام دوم»، به عنوان جدیدترین و راقی ترین نقشه راه حرکت انقلاب‌اسلامی، بیان شد برای تضمین حرکت در آینده، نیازمند شناخت درست در گذشته هستیم و یکی از برهه‌های تاریخی مطرح برای شناخت درست گذشته ایام‌الله «دفاع مقدس» است؛ پس اگر ما امروز به «دفاع مقدس» و فناوری استفاده از آن یعنی «راهیان نور» می‌پردازیم، باید به دنبال آن باشیم تا با ارائه یک شناخت درست از گذشته موجبات حرکت مستمر و استوار در آینده را رقم بزنیم.
- جایگاه دفاع مقدس در نقشه راه و جهت حرکت انقلاب‌اسلامی
جایگاه دفاع مقدس در نقشه راه و جهت حرکت انقلاب اسلامی، «عامل انتقال» مرحله دوم «نظام اسلامی» به مرحله سوم «دولت اسلامی» است؛ همان طور که بیان شد برای ساخت دولت اسلامی به دو مؤلفه جدی نیازمند هستیم؛
الف. نظامات اداره جامعه
ب. مدیران، کارگزاران و مسئولان
با توجه به اینکه دفاع مقدس؛ جامع ترین، عینی‌ترین و انقلابی‌ترین الگوی روش و منش موجود برای هدایت و مدیریت جامعه در انقلاب اسلامی است؛ می‌توانیم بگوییم که دفاع مقدس نه تنها برهه‌ای مهم از برهه‌های تاریخی و هویتی ما می‌باشد؛ بلکه به‌عنوان دستگاهی معادله‌ساز اگر به درستی به آن رجوع شود می‌تواند آورده‌های بسیار مهمی را در برداشته باشد.
- پرداخت به موضوع دفاع مقدس مبتنی بر نقشه راه انقلاب اسلامی
اگر در رجوع به دفاع مقدس در انتخاب دستگاه نگرش؛ نگرش پیوستاری با محوریت روایت گفتمانی؛ در انتخاب دستگاه تحلیل؛ دستگاه محاسبات توحیدی؛ در انتخاب محور تحلیل؛ خرمشهر را ملاک خود قرار دهیم، براین اساس در سیر زمانی دفاع مقدس نقاط حساسی پیدا خواهد شد که آنگاه می‌توان بر اساس آن اینگونه تحلیل کرد: بر اساس نگرش پیوستاری گفتمان محور به موضوع دفاع مقدس، می‌توان آن را به 7 لایه پیوستاری تقسیم کرد و این 7 لایه را با توجه به محوریت تحلیل یعنی «خرمشهر» به سه قسمت اصلی تقسیم کرد:
الف. سقوط خرمشهر و اتفاقات قبل از آن : لایه اول و دوم
پیروزی انقلاب اسلامی تا آغاز دفاع مقدس، دوران بنی‌صدر تا عملیات نصر (شهدای هویزه)
ب. آزادسازی خرمشهر: لایه سوم
از عملیات فرمانده کل قوا «خمینی روح خدا»، تا عملیات الی بیت‌المقدس (آزادسازی خرمشهر)
ج. نحوه برخورد ما با ادامه جنگ بعد از آزادسازی خرمشهر: لایه‌های چهارم تا هفتم
پس از آزاد سازی خرمشهر تا عملیات والفجر مقدماتی، از عملیات والفجر 4 تا عملیات قادر، از عملیات والفجر 8 تا عملیات کربلای 5، بعد از عملیات کربلای 5 تا عملیات مرصاد
در پایان می‌توان گفت، دفاع مقدس یکی از بزرگترین آموزه‌های مدیریتی برای ما در ادامه حرکت انقلاب‌اسلامی می‌تواند به حساب بیاید.
منبع: ماهنامه تخصصی گرای انقلاب
