به قلم: ابوالفضل اقبالی
فردا اول مهر است و با شروع مدارس، جنب و جوش در شهر آغاز میگردد و پویایی و نشاط به خانهها راه پیدا میکند. این روزها در شهر تهران پویشی توسط سازمان زیباسازی شهرداری تحت عنوان «سلام به آینده» راه افتاده و در شبکه پویا نیز برنامهای با این عنوان در حال پخش است. در امتداد این پویش خوب و قابل ستایش، میخواهم ایدهای را ناظر به آرامش و امید اجتماعی مطرح کنم.
جامعه ایران در سالهای اخیر دستخوش تحولات اقتصادی و سیاسی متعددی بوده است که دامنه این تحولات به فضای اجتماعی کشور بسط یافته است. دشمنان کشور نیز از این بستر برای ایجاد فضای یاس و ناامیدی و گسترش ناامنی روانی استفاده کردند و زمینه ایجاد التهابات اجتماعی را در کشور فراهم نمودند. افزایش اعتراضات اجتماعی و بروز آشوبها در کشور، روند رو به تزاید مهاجرتها به خارج، تضعیف پیوندهای اجتماعی و کاهش سطح تابآوری در روابط میان افراد جامعه از نشانههای ایرانِ ملتهب است.
جامعه ایرانی امروزه بیش از هر زمان دیگری نیازمند تجربه آرامش است. آرامش جامعه تابع عناصر مختلفی است که امید اجتماعی از جمله مهمترین آنهاست. در ادبیات علوم اجتماعی، امید به آینده یکی از مهمترین شاخصهاي کیفیت زندگی و رفـاه اجتمـاعی اسـت که رابطه تنگاتنگی با تلاش و پویایی دارد. اساسا مشارکت اجتماعی با امید محقق میشود و ناامیدی منجر به انزوای عمومی میگردد. لذا دستاورد و حاصل امید به آینده برای یک جامعه «حرکت» و محصول ناامیدی «توقف» است.
امید محصول آرمان است. جامعهای که آرمان ندارد، فاقد امید است و لذا حرکت و تکاپویی هم ندارد. در مقابل اما جامعهای که افق متعالی و آرمان واقعی دارد به آینده سلام میکند. مخاطب آرمان، نسل جوان است. ترسیم آرمان برای نسل جوان به تحقق امید اجتماعی منجر میگردد. امید اجتماعی شرایطی را وصف میکند که جوانان در حال تکاپو و حرکت هستند و در ساختن جامعه خود مشارکت میکنند.
در این میان اما نقش دختران بسیار مهمتر است. دختران پیشران حرکت جامعه هستند آنگاه که آرمان خود را زندگی میکنند. زندگی بر مدار آرمان به انتشار امید اجتماعی منجر میگردد. نظامات و سازوکارهای تربیتی ما اعم از خانواده، مدرسه و رسانه باید در جهت خلق آرمان برای دختران نوجوان و جوان گام بردارند. این سخن به معنای امتناع گفتگو با پسران درباره آرمان نیست. بلکه دلالت بر لزوم توجه ویژه به ظرفیت دختران در انتشار امید در جامعه دارد.