نکاح امری طبیعی و آثار حقوقی و مدنی بسیاری دارد. به همین دلیل آشنا بودن با قواعد حاکم بر ازدواج لازم است. یکی از این قواعد، موضوع ممنوعیت ازدواج با برخی از افراد است. بنابراین باید با کسی ازدواج کرد که از نظر شرعی و قانونی ممنوعیتی برای آن وجود نداشته باشد. در این نوشتار به بررسی موضوع ممنوع بودن ازدواج با گروهی از زنان و مردان میپردازیم که در قانون مدنی ایران ، جزء موانع ازدواج بیان شده است.
با مجله پیام دلتا همراه باشید.
از دیدگاه مقررات ایران موانع عقد نکاح به شرح زیر است :
خویشاوندی نسبی
خویشاوندی سببی
خویشاوندی رضاعی
موارد متفرقه
رعایت مصالح کشور
الف – موانع ناشی از خویشاوندی نسبی ( خونی )
ب – برخی موانع ناشی از خویشاوندی سببی
مرد نمی تواند با مادر و نیز جدههای زن ازدواج کند و این منع قانونی و شرعی، برای همیشه است . یعنی اگر مردی فقط برای چند دقیقه با زنی حتی ازدواج موقت نکند و حتی آنها همدیگر را هم نبینند، آن مرد با مادر و جدههای همسر فعلی یا سابق خود نمیتواند ازدواج کند.
زن نیز نمیتواند با پدر و اجداد شوهر خود ازدواج کند و تفصیل آن نیز مانند مورد بالا درباره زن نیز صادق خواهد بود.
تذکر : محرمیت حاصله از ازدواج های یاد شده هم راجع به ازدواج دائم است و هم شامل ازدواج موقت میشود.
کسی نمی تواند همزمان با دو یا چند خواهر ازدواج کند.
اگر مردی سه بار متوالی همسر خود را طلاق دهد ، پس از وقوع طلاق سوم ( سه طلاقه ) ازدواج با این زن،ممنوع است. تذکر : موضوع یاد شده فقط در مورد ازدواج دائم است.و شامل ازدواج موقت نمیشود.
ج- موانع رضاعی ( شیری ):یکی از اقسام خویشاوندی ،ناشی از شیرخوارگی ( رضاع ) است. به این ترتیب که اگر زنی به کودکی شیر دهد بین آن کودک و زن نسبت مادر و فرزندی شیرخوارگی پیش می آید و ازدواج آنها غیرقانونی و غیرشرعی است.این قانون در مورد فرزندان و شوهر آن زن با شیرخواره و برادر و خواهر آن زن صدق میکند.
موانع متفرقه
اگر مردی با علم به این که زنی شوهر دارد یا در عِدّه طلاق یا وفات به سر می برد وی را به عقد خود درآورد ، هم عقد باطل است و برای همیشه ازدواج آنها ممنوع است. اما اگر مرد به موارد مزبور ناآگاه باشد یعنی نداند زن ، شوهر دارد یا عِدّه اش تمام نشده و زن را به عقد خود در آورد عقد باطل است ؛ اما میتواند پس از اتمام عِدّه ، زن را به عقد خود در آورد.
اگر مرد یا زنی در حال احرام ( حج) با فردی ازدواج کند و به ممنوعیت این کار هم آگاه باشد از نظر قانونی و شرعی نکاح آنها برای همیشه غیر قانونی و ممنوع است.
رعایت مصالح کشور
ازدواج مرد ایرانی با زن غیر ایرانی بلا مانع است ولی اگر زن ایرانی بخواهد با مسلمان غیر ایرانی ازدواج کند شرعاً اشکالی ندارد ولی برای ثبت آن و رسمیت داشتن باید از دولت کسب مجوز کند و گرنه از نظر دولت این ازدواج رسمیت نخواهد داشت.
ازدواج ایرانیان عضو وزارت امور خارجه یا نیروهای مسلح با غیر ایرانیها ممنوع است و باید قبلاً مجوز آن از دولت اخذ شود و گرنه هم موجب تعقیب اداری و هم عدم به رسمیت شناختن آن خواهد شد ؛ اگر چه شرعاً صحیح است.
