انحصار وراثت اولین مرحله برای تعیین تکلیف در خصوص اموال و میراث افراد بعد از فوت آنها است. انحصار وراثت به معنی تعیین تعداد افرادی که از متوفی ارث میبرند و میزان سهم الارث هریک از وراث است. پس از بررسی و تائید وراث توسط مراجع دارای صلاحیت قانونی؛ رایی صادر میشود که به آن گواهی انحصار وراثت گفته میشود.
پس از فوت متوفی مطابق با قانون ایران، موضوع و تاریخ فوت در سیستم الکترونیکی و یکپارچه اداره ثبت احوال کشور ثبت و پس از ابطال شناسنامه متوفی، گواهی فوت او صادر و به ورثه تحویل داده میشود. این گواهی یکی از مدارک لازم برای درخواست انحصار وراثت است.
برای صدور گواهی انحصار وراثت یکی از وراث متوفی یا هر شخص که منفعتی در اموال متوفی دارد یا وکیل آنها باید به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت دائمی متوفی مراجعه و دادخواست صدور گواهی انحصار وراثت کنند. اما در خصوص دعاوی دیگری مثل دعوای اصل و نسب و وقف و تولیت و ... باید به دادگاه های عمومی حقوقی دادخواست ارائه داد.
( در این مرحله نیاز به پرداخت مالیات به اداره دارایی نیست.)
کلیه مدارک فوق به دفتر شورا ارائه و شورا پس از ملاحظه اسناد و مدارک با هزینه متقاضی، موضوع را یک نوبت در یکی از روزنامههای محلی آگهی میکنند. بعد از یک ماه از تاریخ انتشار آگهی (در صورتی که هیچ معترضی نداشته باشد) بدون دعوت از وراث و بدون تشکیل جلسه رسیدگی گواهی انحصار وراثت که در آن:
به طور دقیق مشخص شده است را صادر و به متقاضی تحویل میدهد.
شایان ذکر است درصورتی‌که پس از انتشار آگهی در روزنامه، کسی به مفاد دادخواست اعتراض داشته باشد، باید اعتراض خود را تقدیم شورا کرده و شورا جلسه‌ای را جهت رسیدگی تعیین میکند و به متقاضی و معترض ابلاغ کرده و پس از رسیدگی حکم مقتضی صادر میکند که قابل‌تجدید نظر نیز خواهد بود.
برای مطالعهی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی مجله دلتا مراجعه کنید.
