حتماً برای شما هم پیش آمده که هنگام انجام برخی از کارهای اداری خود و یا حتی استخدام در ارگانهای دولتی و ثبت شرکت و... از شما گواهی عدم سوء پیشینه کیفری درخواست شود و گاهی برخی از افراد از اینکه این گواهی چیست و شامل چه مواردی میشود هم اطلاعی ندارند. در این مطلب به بررسی این موضوع مهم و پرکاربرد و رفع ابهام از برخی تصورات عامیانه اجتماعی در این خصوص میپردازیم.
ذهنیت عامه مردم از سوء پیشینه کیفری یا سوء سابقه، با مفهوم قانونی آن متفاوت است. شاید گاهی اوقات در نتیجه ارتکاب جرائم غیر عمد مانند جرائم ناشی از تخلفات رانندگی و جرائم ناشی از تقصیر کارفرمایان و شاغلان به مشاغل پزشکی و مهندسی، پای برخی افراد به کلانتری باز و برای مدت محدودی نیز بازداشت شوند، که این نوع بازداشتها، مشمول محکومیت قطعی کیفری به حساب نمیآیند و حتی تحمل هر مجازاتی نیز منجر به سوء سابقه نخواهد شد.
در كشور ما تا قبل از اصلاح قانون مجازات اسلامی، معمولاً ارتكاب هر نوع جرمی در سوابق افراد درج میشد، اما پس از اصلاح اين قانون و تصويب آن، فقط در خصوص محكوميتهای موثر و در جرائم مهم سوء پیشینه برای افراد لحاظ میشود.
خوشبختانه در قانون جديد مجازات اسلامی ضمن مشخص كردن محكوميتهای موثر و منجر به محروميت از حقوق اجتماعی، ساير محكوميتها تاثيری در حقوق افراد ندارد. بنابراین، اجرايی شدن قانون سوء پيشينه از تضييع حقوق اجتماعی افرادی كه به دليل وجود سوابق كيفری از حقوق اجتماعی و استخدام در برخی مشاغل محروم اند، جلوگيری میكند.
برای دریافت این گواهی باید به دفاتر پلیس + 10 مراجعه کرد. با ارائه و تکمیل مدارک مورد نیاز، جوابیه، ظرف یکهفته برای شما ارسال خواهد شد.
طبق ماده 25 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 افرادی که مرتکب جرمی شوند و مجازات آنها به شرح زیر باشد، دارای محکومیت موثر کیفری هستند و تا پایان این موارد نمی توانند گواهی عدم سوء پیشینه بگیرند:
محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تَبَعی محروم میکند:
الف- هفت سال در محکومیت به مجازاتهای سلب کننده حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی.
ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو، در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنیٌعلیه (کسی که جنایت بر او واقع شده است.) باشد، نفی بلد (تبعید) و حبس بیش از پنج تا ده سال.
پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌعلیه یا کمتر از آن باشد و حبس بیش از دو تا پنج سال.
تبصره: در غیر موارد یاد شده، مراتب محکومیت در پیشینه کیفری محکوم درج میشود، اما در گواهیهای صادره از مراجع مربوطه منعکس نمیگردد، مگر به درخواست مراجع قضایی برای تعیین یا بازنگری در مجازات.
به عنوان مثال، اگر مجازات حبس به مدت یک سال برای یک فرد منظور شود، به دلیل اینکه از موارد بالا نیست، در سابقه کیفری فرد منظور میشود. ولی اگر همین فرد به پلیس + 10مراجعه کند و درخواست گواهی عدم سوء پیشینه کند، ملاحظه خواهد کرد که در گواهی عدم سوء پیشینه او چیزی به عنوان محکومیت درج نشده است.
در پروندههای كيفری يكی از مهمترين دستورهای قضات تحقيق (داديار و بازپرس) اخذ سوابق كيفری متهمان است. اين دستور قضايی از اين جهت كه در پرونده شخصيتی متهم درج میشود و شناخت قاضی را از متهم راحتتر میكند، اهمیت دارد.
همچنین در مواردی چون استخدام و ثبت شرکت و... به دلیل پیشگیری از برخی مسائل و جرائم احتمالی، از متقاضیان گواهی عدم سوء پیشینه دریافت میشود.
