ضمانت از دیگران جزء مواردی است که مسئولیت زیادی برای ضامن به همراه دارد. شاید به همین دلیل بخشی از قانون مدنی ایران به این موضوع به صورت سرفصلی مجزا پرداخته است.
با توجه به اینکه در بسیاری از موارد افراد ممکن است برای اموری چون دریافت وام از بانک یا استخدام و … نیاز به ضامن داشته باشند، لازم است که اشخاصی که قصد دارند به عنوان ضامن معرفی شوند، نکاتی را مدنظر قرار دهند تا بعد از امضا ضمانت نامه دچار اختلاف و مشکلات حقوقی نشوند.
از شرایط قانونی عقد ضمان، لزوم اطلاع از مفاد آن برای صحیح بودن عقد نیست. فرد ضامن با اطلاع و حسن نیت انجام کار نیک تعهدی را میپذیرد. اما با توجه به اوضاع پرتلاطم امروزی بهتر است ضامن از مقدار تعهد و شرایط پرداخت دین به طور کامل مطلع باشد، سپس ضمانت را بپذیرد.
نکته قابل توجه در عقد ضمانت این است که، رضایت شخصی که از او ضمانت میشود شرط صحت نیست.
یکی از حقوق هر ضامن این است که میتواند دادخواستی علیه بدهکار بدهد و پولی را که به طلبکار و یا به بانک می دهد بعدها از بدهکار و یا مضمون عنه (کسی که از او ضمانت شده) پس بگیرید.
این موضوع نیز یک شرط دارد: از آنجا که عقد ضمان بین 2 نفر (ضامن و فردی که از او ضمانت کرده) انجام می شود و به اراده بدهکار به (بانک- شرکت یا ارگان و …) برای انعقاد قرارداد نیاز ندارد، در صورتی ضامن نمیتواند علیه بدهکار دادخواست دهد که، ضامن از روی دوستی ضمانت را پذیرفته باشد و بدهکارهم اطلاعی از قرارداد و ضمانت نداشته باشد.
بسیار دیده شده که افراد به سبب دوستی، ضمانتی را از روی خیرخواهی قبول میکنند. در این مورد، ضامن نمیتواند ادعا کند که چون از روی لطف این کار را انجام داده است، پس نباید جور بدهکار را بکشد. زیرا در صورت که بدهکار بدهی را پرداخت نکند، در واقع ضامن باید جور او را بکشد چون با علم به این موضوع ضمانت کرده است. و تعهد داده که اگر بدهکار، بدهی را ندهد، من آن را پرداخت خواهم کرد.
در این صورت نمیتواند ادعا کند که بدهکار پولش را پس بدهد. زیرا اصل عقد ضمان مبتنی بر اذن بدهکار نبوده است. اراده بدهکار برای انعقاد عقد لازم نیست. در غیر اینصورت هیچ کاری از دستش بر نمیآید. اشخاصی که ضامن دیگران میشوند و نیت خیر دارند باید آگاه باشند که در ضمانتشان حتما باید اذن بدهکار را بگیرند.
در نتیجه احساسات را کنار بگذارید و با بدبینی کامل ضمانت کنید. بدبینی در مورد این که ممکن است، شخصی که ضمانتش را میکنید در آینده ورشکسته شود و به هر دلیلی نتواند بدهی خود را بپردازد یا از عهده تعهدش برآید. در این صورت شما باید جور او را کشیده و بدهی او را بپردازید.
برای مطالعهی بیشتر به نکات حقوقی ملکی، دانستنی های حقوقی ملکی مجله دلتا مراجعه کنید.
