حافظه، جنبه‌ی اساسی از شناخت انسان است که امکان ذخیره، بازیابی و استفاده از اطلاعات گذشته را فراهم می‌کند. در زبان فارسی، حافظه با عبارت "حافظه" (هاف‌زه) بیان می‌شود که شامل جنبه‌ی ذهنی و فیزیکی حافظه است.
در فرهنگ فارسی، حافظه جایگاه ویژه‌ای دارد و ایده‌ی حنین و شوق به گذشته موضوع شایعی در ادبیات، شعر و موسیقی است. کلمه "یادگار" (یادگار) در زبان فارسی نیز، اهمیت اشیاء فیزیکی در حفظ خاطرات را بیان می‌کند.
ادبیات فارسی نیز از سنت طولانی در بررسی موضوع حافظه برخوردار است. بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی از حافظه به عنوان محور اصلی آثارشان استفاده کرده‌اند که نشان دهنده‌ی ارزش فرهنگی قرار دادن بر حفظ گذشته است. به عنوان مثال، در "بوف کور" ، حافظه به عنوان نیرویی ترسناک نمایان می‌شود که دیدگاه ناشنوا را از جهان شکل می‌دهد.
عمل یادآوری نیز بخش مهمی از فرهنگ فارسی است. در ایران، مراسم چهل دسته، یک رسم سنتی است که در آنمردم جمع شده و داستان‌ها و خاطرات عزیزانی که درگذشته‌اند را به اشتراک می‌گذارند. این مراسم به عنوان یک روش برای حفظ حافظه‌ی فردی و احترام به یادگاری کسانی که درگذشته‌اند، مورد توجه قرار می‌گیرد.
اهمیت حافظه در فرهنگ فارسی نیز در زبان خودش نمایان است. فارسی کلمات زیادی دارد که به حافظه یا معانی مشابه آن مربوط می‌شوند. به عنوان مثال، "خاطره" به معنی "حافظه" یا "یادآوری" است و معمولا در زمینه‌ی رویدادهای شخصی یا تاریخی مورد استفاده قرار می‌گیرد. "یادآوری" به معنی "بازخوانی خاطرات" یا "یادآوردن" است و "یادآور" به معنی "با ارزش به یاد ماندنی" یا "فراموش نشدنی" است.
در دنیای مدرن، فناوری شکلی جدید به نگهداری و دسترسی به حافظه‌ها تبدیل شده است. دوربین‌های دیجیتال، رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای دیگر به ما اجازه می‌دهند لحظات را در روش‌هایی که قبلاً ممکن نبود، ذخیره و به اشتراک بگذاریم. با این وجود، عمل نگهداری و بازبینی اشیاء ملموس، مانند آلبوم عکس‌های یا یادگارها، همچنان می‌تواند خاطرات و احساسات قدرتمندی را برانگیخته کند.
به عبارت دیگر، حافظه در فرهنگ فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد و گذشته و عمل یادآوری از اهمیت و ارزش ویژه‌ای برخوردارند. زبان فارسی نیز این تأکید فرهنگی را در خودش نشان داده و دارای واژگان بسیاری در زمینه‌ی حافظه و یادآوری است. هرچند که فناوری زندگی ما را تغییر داده است، اما عمل نگهداری و بازبینی اشیاء ملموس، همچنان به عنوان جنبه‌ی مهمی از حافظه در فرهنگ فارسی باقی مانده است.
