?کاریز فراتر از اسطوره
?کاریز یکی از عجایب مصنوعات دست بشر است. بی راه نیست که اگر آن را اسطوره نامید. اسطوره ی پنهان . چرا که در زرق و برق و مراودات روزانه از دید ما مغفول مانده است.
?مطالعه ی آنچه در پی می آید شاید نمایه ای باشد از همت مردان سترگ این سرزمین که عمرشان و زندگیشان را برای بقا و آبادانی صرفه داشتند تا به نسل فردایشان آرامش ارزانی دارند. به همت مردانه شان درود می فرستیم.
?آیا میدانید که شهرستان گناباد 720 رشته کاریز دارد که 599 رشته قنات آن فعال و 121 رشته قنات آن خاموش شده است؟ ازمیان قنات های فعال 18 رشته قنات دارای آب پایدار بوده و در خشک سالی و تر سالی میزان آب استحصال شده از آن تغییر نمی کند.
?طول کاریز های شهرستان متغیر بوده و از 20 متر تا بیش از سی کیلومتر طول دارند. مجموع طول 599 رشته قنات 827 کیلومتر است و کل آب استحصال شده از آنها ?سی و پنج میلیون متر مکعب در سال است?.
?یک محاسبه ساده
?برای انجام حفاری قنات حداقل 3نفر نیاز است و روزانه به تناسب عمق و نوع خاک بین نیم متر تا یک متر پیشروی انجام می شود. برای حفر 827 کیلومتر کل طول قنوات فعال گناباد اگر سه کارگر روزی یک متر کانال حفر کنند حداقل 827000 روز معادل 2265 سال زمان نیاز است.(121 قنات خاموش در این محاسبه لحاظ نشده است.ضمن اینکه با احتساب حفر میله چاهها رقم بسیار بیش از اینهاست)
?میانگین دبی کل قنوات شهرستان گناباد 1100 لیتر بر ثانیه است. جمعا در سال 35 میلیون متر مکعب آب از آن استحصال میشود. طبق آمار ، مصرف سالانه ?جمعیت شهری در گناباد حدود 5 میلیون متر مکعب آب می باشد. این رقم 7 برابر مصرف آب شرب گناباد است.
?در مورد قنات قصبه
?آیا میدانید طول قنات قصبه جمعاً حدود 33 کیلومتر است و با احتساب میله چاهها این رقم به 100 کیلومتر می رسد؟ طبق آمار کارشناسی شده پایگاه قنات قصبه و پژوهشهای مربوط به ثبت جهانی برای حفر قنات قصبه 73000000? متر مکعب خاک برداری انجام شده است. اگر بخواهیم این رقم را ملموس کنیم این رقم معادل 10/000/000 کامیون خاک است.
?دو " ای کاش " برای شهرستان گناباد
?ای کاش: به پاس قدردانی از زحمات و تلاشها و همت مردان گذشته ی این سرزمین که بقای نسل های آتی را در این گوشه ی کویری کشور میسر نمودند روزی را به نام " روز قنات " نامگذاری می کردیم.
?ای کاش : با استفاده از دانش روز و بهره گیری از شیوه های مدرن آبیاری تمهیدی اندیشیده گردد تا بتوان تمام بیابانهای شهرستان تا فیض آباد را به یاری آن آباد نمود . به امید آن روز.
حمیدرضا مهدوی مقدم
.
