?
ز جمله مفاهیم مهمی است که فعالان بازار بورس با آن سر و کار دارند. در بررسی‌هایی که سرمایه‌گذار انجام می‌دهد، بسیار مشاهده می‌شود که در سامانه کدال و اطلاعیه‌های ناظر بازار، نماد شرکتی برای افزایش سرمایه متوقف و پس از مدتی بازگشایی شده است.در این مطلب به معرفی مفهوم افزایش سرمایه و انواع آن می‌پردازیم تا بدانیم بهتر است در چه افزایش سرمایه‌هایی شرکت کنیم؟ با ما همراه باشید.
در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:
چطور می‌توان از افزایش سرمایه شرکتها مطلع شد؟
آیا در افزایش سرمایه‌ها شرکت کنیم؟
در کدام افزایش سرمایه‌ها شرکت کنیم؟
افزایش سرمایه چیست؟
بسیاری اوقات، شرکتها نیاز دارند نقدینگی جدیدی را تامین کنند تا وضعیت سودآوری خود را بهبود بخشند. افزایش سرمایه یکی از راه‌های مناسب برای تامین منابع مالی شرکتها است.
مقوله افزایش سرمایه با توجه به ساختار و پیچیدگی‌های هر شرکت می‌تواند به اشکال متفاوتی انجام شود که در ادامه مقاله به آن‌ها می‌پردازیم. در نظر داشته باشید که افزایش سرمایه در شرکت‌های سهامی به معنی افزایش اسمی میزان سرمایه ثبت شده شرکت است.
انواع روش‌های افزایش سرمایه
در بازار سرمایه ایران به طور معمول فرآیند افزایش سرمایه به چهار روش امکان‌پذیر است. قصد داریم در این بخش هر کدام از این روش‌ها را معرفی کنیم و جزئیات آن‌ها را بررسی کنیم.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
در این نوع از افزایش سرمایه در اثر تورم و افزایش قیمت‌ها، دارایی‌های فیزیکی و مالی نیز از نظر قیمتی افزایش خواهند داشت. تجدید ارزیابی دارایی‌ها به این معنی است که شرکت دارایی‌های ثابت خود مانند زمین، ساختمان، ماشین‌آلات، تجهیزات و سایر دارایی‌های خود را مورد تجدید ارزیابی قرار دهد و در صورت تغییر ارزش آن‌ها، ارزش جدید دارایی‌ها را در ترازنامه به روز کند. در این فرآیند، تعداد سهام سهامداران افزایش و در مقابل قیمت هر سهم کاهش می‌یابد و در نهایت، تغییری در میزان دارایی سهامداران ایجاد نمی‌شود.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران
هنگامی که شرکتی بخواهد برای سرمایه‌گذاری‌های جدید یا رشد شرکت اقدام به تامین مالی کند، در صورتی که سود انباشته زیادی نداشته باشد، از طریق آورده نقدی سهامداران خود اقدام به افزایش سرمایه می‌کند. در این حالت شرکت اوراق جدید به نام حق تقدم سهام منتشر می‌کند و در اختیار سهامداران فعلی خود قرار می‌دهد. برای خرید حق تقدم سهام، هر سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغ ۱۰۰۰ ریال را به حساب شرکت واریز کند. پس از اتمام مهلت پذیره‌نویسی و مراحل افزایش سرمایه، اوراق حق تقدم سهام به اوراق سهام عادی تبدیل خواهد شد.
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
به طور کلی شرکتها در پایان سال مالی، مقداری از سود به دست آمده را به عنوان سود انباشته در صورت‌های مالی خود لحاظ و نگهداری می‌کنند. حال در صورتی که میزان سود انباشته به مقدار قابل توجهی برسد و شرکت نیز نیاز منابع مالی جدید داشته باشد می‌تواند از سود انباشته در نظر گرفته شده استفاده کند. در این روش نیز تعداد سهام سهامداران نیز افزایش و در مقابل قیمت سهام کاهش می‌یابد و چون سهامداران منابعی را به شرکت پرداخت نکرده‌اند، از سهام جدید منتشر شده با عنوان سهام جایزه یاد می‌شود.
افزایش سرمایه از روش صرف سهام
در این روش معمولا زمانی که قیمت بازار با ارزش اسمی سهام متفاوت باشد، این مقدار اضافه ارزش سهام را صرف سهام می‌نامند. به این صورت که شرکت سهام خود را به جای ارزش اسمی به مبلغی بیش از قیمت اسمی می‌فروشد. تفاوت قیمت فروش و قیمت اسمی سهام ممکن است به حساب اندوخته شرکت منتقل شود، به صورت سهام جدید در اختیار سهامداران قرار گیرد یا در حالت دیگر، اضافه ارزش به صورت نقد میان سهامداران تقسیم شود.
چطور می‌توان از افزایش سرمایه شرکتها مطلع شد؟
در حال حاضر تمامی اطلاعات شرکت‌های در بورس و فرابورس در سامانه کدال قابل مشاهده و بررسی است و می‌توان علاوه بر گزارش‌های مالی و سایر اطلاعات، به اطلاعات مربوط به افزایش سرمایه شرکتها نیز دسترسی پیدا کرد.
آیا در افزایش سرمایه‌ها شرکت کنیم؟
نگاه متداول در بازار ایران این است که افراد به محض شنیدن این که سهام یک شرکت درگیر فرآیند افزایش سرمایه خواهد شد، مشتاقانه به دنبال خرید این سهم هستند و بعضا حتی صف‌های خرید سنگینی به وجود می‌آورند؛ بدون آن که تأمل و تحقیقی روی علت این کار انجام دهند یا حتی ممکن است وقتی علت خریدن یک سهم را از کسی جویا می‌شوید، بگوید که شرکت افزایش سرمایه دارد و به شما هم پیشنهاد کند که از فردا وارد صف خریداران شوید!
به طور کلی قیمت سهام شرکتها بر اساس قانون عرضه و تقاضا دستخوش تغییر می‌شود و هر کس بر اساس استدلال‌های خود ارزش یک سهم را مشخص می‌کند. مثلا فرض کنید یک فرد بر اساس شرایط موجود و چشم‌اندازی که برای یک شرکت متصور است، ارزش یک سهم را ۵۰۰ تومان برآورد کرده است. حال اگر قیمت کمتر از این عدد باشد تمایل به خرید سهم دارد و اگر قیمت این سهم بالاتر از ۵۰۰ باشد، تمایلی به خرید نخواهد داشت.
همین عامل موجب می‌شود که حالت‌های متفاوتی به وجود بیاید. اگر قبل از افزایش سرمایه قیمت به شدت رشد کرده باشد و شما بی‌دلیل و فقط بر اساس شنیدن افزایش سرمایه اقدام به خرید کرده باشید، ممکن است بعد از افزایش سرمایه قیمت کاهش یابد و چون در روز بازگشایی دامنه نوسان باز است، حتی دچار ضرر و زیان بسیار زیاد شوید.
ممکن است سهامی که درگیر فرآیند افزایش سرمایه شده است، تا زمان ثبت آن غیر قابل معامله باشد یا برعکس سهم قبل از افزایش سرمایه در قیمت‌های مناسبی معامله شود و بعد از برگزاری مجمع افزایش سرمایه، اکثر افراد چشم‌انداز مثبتی داشته باشند، ارزش سهم را در قیمت‌های بالاتری ببینند، در روز بازگشایی قیمت‌هایی بالاتر از قیمت تئوریک را جذاب بدانند و برای خرید سهم با سایرین رقابت کنند.
همین امر موجب خواهد شد که قیمت افزایش یابد و چون در روز بازگشایی دامنه نوسان باز است، حتی ممکن است ارزش دارایی فردی که قبل از برگزاری مجمع افزایش سرمایه سهم را خریداری کرده است به مقدار قابل‌‌توجهی افزایش یابد.
در حالت آخر نیز ممکن است اتفاق خاصی نیفتد و قیمت سهم دقیقا در محدوده‌های قیمت تئوریک باز شود.
در کدام افزایش سرمایه‌ها شرکت کنیم؟
افزایش سرمایه با هر کدام از روشی‌های گفته شده جذابیت‌‌های مخصوص خود را دارد. به عنوان مثال افزایش سرمایه‌ای که منابع جدیدی به شرکت وارد کند، مانند افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و صرف سهام، می‌تواند وضعیت بهتری را برای شرکتها رقم بزند؛ پس بهترین نوع افزایش سرمایه از نگاه شرکتها است.
افزایش سرمایه به روش سود انباشته و تجدید ارزیابی به این دلیل که پس از باز شدن نماد و واریز سهام جدید به پرتفوی، قیمت سهم مستعد رشد می‌شود و به سهامداران سود خوبی تعلق می‌گیرد بهترین نوع افزایش سرمایه از نگاه سهامداران است.
گفتنی است که در این بین مرسوم‌ترین این روش‌ها، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران و بهره‌مندی آن‌ها از گواهی حق تقدم در سهام جدید شرکت است.
سخن آخر
افزایش سرمایه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود و ممکن است سهم بعد از افزایش سرمایه، بر اساس قیمت تئوریک یا با قیمتی بیشتر یا کمتر از آن بازگشایی شود. افزایش سرمایه یک شرکت لزوما به معنای ارزنده بودن سهام آن شرکت نخواهد بود. سرمایه‌گذاران معمولا افزایش سرمایه به روش سود انباشته و تجدید ارزیابی را ترجیح می‌دهند زیرا پس از باز شدن نماد و واریز سهام جدید به پرتفوی، قیمت سهم مستعد رشد می‌شود. با این حال، لازم است در هنگام تصمیم‌گیری به فاکتورهای مختلفی دقت کنید و تنها افزایش سرمایه را معیار خرید قرار ندهید.
