بویل اور پدیدهای خطرناک است که هنگام سوختن نفت در مخازن روباز که پس از یک دوره طولانی سوختن حالا دیگر خاموش شدهاند، شدت آتش به طور ناگهانی افزایش پیدا کرده و آتش همراه با نفت از مخازن در حال سوختن به بیرون پرتاب میشود. بویل اور زمانی رخ میدهد که بقایای ناشی از سوختن سطحی نفت از مواد نسوخته متراکمتر شده و به زیر سطح فرو میروند. به این طریق، لایهای داغ تشکیل میشود که بسیار سریعتر از برگشت سطح مایع به طرف پایین حرکت میکند. وقتی این لایه داغ که «موج گرما» نامیده میشود، به آب یا امولوسیون آب در نفت در کف مخزن میرسد، آب ابتدا بسیار گرم میشود و سپس، تقریباً به طور انفجاری میجوشد و از مخزن سرریز میشود.
حال که تعریف کردیم بویل اور چیست، به این سؤال جواب خواهیم که این پدیده چگونه به وقوع میپیوندد. معمولاً در ته مخازن نفت روباز با گذشت زمان ممکن است مقداری آب در اثر تمیزکاری یا به شکلی دیگر وارد مخزن شود. تا زمانی که آتشسوزی اتفاق نیافتاده باشد، تجمع این آب در مخزن مشکلی ایجاد نمیکند. اما چنانچه مخزن دچار حریق شود، این لایه آب حتی اگر در حد چند سانتیمتر باشد هم میتواند عواقب بسیار خطرناکی را در پی داشته باشد.
وقتی آتشسوزی اتفاق بیافتد، لایههای زیرین نیز به مرور گرم شده و حرارت میتواند به لایه آب برسد. چنانچه حرارت کافی به این قسمت از مخزن برسد، آب تماماً بخار شده و چند صد برابر حجم خود منبسط میشود. از آنجایی که این بخار نمیتواند از جایی خارج شود، سوخت مشتعل موجود در بالای خود را به سمت بیرون پرتاب میکند. جالب است که بدانید فاصله پرتاب مواد میتواند تا ۶ برابر قطر دهانه مخزن باشد. حتی اگر آتش در قسمت بالایی مخزن اطفا شده باشد، موج گرما ممکن است همچنان در حال حرکت باشد و باعث پرتاب ناگهانی مواد سوزان به بیرون شود. از همین رو، در اینجا، خنک کردن جداره مخزن و سرعت عمل در عملیات اطفا حائز اهمیت زیادی است.
برای آشنایی بیشتر با سیستمهای اطفا حریق پالایشگاهها، مقاله زیر را مطالعه کنید.
بهترین سیستم اطفا حریق پالایشگاه
برای آنکه بویل اور اتفاق بیافتد، سه شرط باید به طور همزمان وجود داشته باشد. این سه شرط عبارتند از:
منبع: مجله تدبیر