قبل شروع به مطالعه مقاله: قصد خرید یا فروش ارز دیجیتال در ایران را دارید؟ در این سایت میتوانید با اطمینان و با چند کلیک خرید کنید:?
لینک ورود : صرافی ایرانی نوبیتکس
(اگر با این لینک ثبت نام کنید از تخفیف 15 درصدی کارمزد معاملات برخوردار میشوید، عجله کنید مهلت محدود)
دنیایی غیرمتمرکز را تصور کنید. دنیایی که مردم بهصورت مستقیم و بدون اینکه نیاز باشد به واسطههای فاسد اعتماد کنند، با برنامههای غیرمتمرکز معامله انجام میدهند، قرارداد ثبت میکنند و از انواع خدمات مالی و غیرمالی استفاده میکنند؛ سیستمهایی که کنترلشان در دست مردم است، هیچگاه متوقف نمیشوند و هیچکس نمیتواند در کار آنها تداخل ایجاد کند.
اتریوم برای تحقق این آرمان پا به عرصه گذاشته است. در این مقاله، ابتدا بهبیان ساده اتریوم و جنبههای مختلف آن را توضیح میدهیم تا بتوانید این شبکه پیچیده را بهخوبی درک کنید. سپس تاریخچه اتریوم و برنامههای آینده آن را مرور میکنیم. همچنین نگاهی هم به قیمت اتریوم میاندازیم. در انتهای این مطلب هم با بهترین کیف پولهای این رمزارز آشنا میشوید و یاد میگیرید چگونه اتریوم بخرید.
در سادهترین تعریف، اتریوم eth یک زیرساخت آزاد مبتنی بر فناوری بلاک چین است که میتوان روی آن برنامههای کامپیوتری غیرمتمرکز را اجرا کرد. غیرمتمرکز بودن اتریوم یعنی این سیستم بهتنهایی متعلق به هیچکس نیست و آن را یک یا چند شخص خاص کنترل نمیکنند. همه میتوانند مالک این شبکه باشند و همه میتوانند در کنترل آن نقش داشته باشند. بهلطف ساختار توزیعشده و غیرمتمرکز اتریوم، پس از پیادهسازی یک برنامه روی شبکه اتریوم، این برنامه دیگر قابلتوقف و دستکاری نیست، حتی اگر خود خالق آن بخواهد.
وبسایت رسمی اتریوم هم این پروژه را اینگونه تعریف کرده است: «اتریوم یک بستر غیرمتمرکز برای اجرای قراردادهای هوشمند است. هیچگونه احتمال از کارافتادگی، سانسور، تقلب یا دخالت افراد شخص ثالث برای برنامههایی که روی این شبکه اجرا میشوند، وجود ندارد.»
در ادامه مقاله با مفهوم قرارداد هوشمند آشنا میشوید.
وقتی از جوزف لوبین (Joseph Lubin)، یکی از توسعهدهندگان اصلی اتریوم، درباره هدف از ایجاد این شبکه سؤال کردند، در جواب گفت:
اتریوم ایجاد شد تا برای انجام امور زندگیمان به هیچ بانک، شرکت و نهاد دیگری بهجز خودمان نیاز نداشته باشیم.
در سال ۲۰۰۸، شخص ناشناسی بهنام ساتوشی ناکاموتو، بیت کوین را معرفی کرد. میتوان گفت بیت کوین اولین سیستم پولی غیرمتمرکز، دیجیتال و توزیعشده است. شبکه بیت کوین با کمک مفهومی بهنام «بلاک چین» اطلاعات مربوط به تراکنشهای پولی را بهجای سرورهای بانکی و مرکزی، روی کامپیوترهای سراسر جهان توزیع میکند و با این روش میتواند مستقل از شرکتها، دولتها و واسطهها، ارزش (پول) را به هر نقطهای از جهان انتقال دهد.
همچنین بخوانید: تکنولوژی بلاک چین چیست و چگونه کار میکند؟ (به زبان ساده)
اتریوم یک قدم پا را فراتر گذاشته و امکان اجرای غیرمتمرکز کدهای کامپیوتری (قرارداد هوشمند) را هم فراهم کرده است تا بتوانیم علاوه بر پول، بقیه فرایندها را هم غیرمتمرکز کنیم.
مقاله معرفی (ایده) یا همان وایت پیپر (Whitepaper) این پروژه در سال ۲۰۱۳ منتشر شد و در سال ۲۰۱۵ رسماً شبکه اتریوم شروع به کار کرد. ایدهپرداز اصلی این پروژه، یک جوان روسی – کانادایی بهنام ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) است که از حامیان بیت کوین بود و با الهام از بیت کوین ایده «غیرمتمرکز کردنِ همه چیز» را ارائه داد.
برای درک بهتر اتریوم، برنامهای مانند تلگرام یا اینستاگرام را در نظر بگیرید. امروزه میلیونها نفر در سراسر جهان از این برنامههای مفید برای ارتباط و پیامرسانی استفاده میکنند. اما یک مسئله بسیار بنیادین درباره آنها وجود دارد که کمتر کسی به آن توجه میکند: این برنامهها متمرکز هستند.
مثلاً اینستاگرام متعلق به شرکت فیسبوک است. این شرکت مطابق با سیاستهای خود ممکن است مطالبی را حذف کند، دسترسی برخی افراد را مسدود کند یا حتی دادههای خصوصی کاربران را بفروشد. از نظر تئوری با اتریوم، این بستر غیرمتمرکز، میتوان اینستاگرامی ایجاد کرد که بهجای فیسبوک، مالک حقیقی آن همان کاربرانش باشند و دادههای خود را فقط خودشان کنترل کنند.
البته نباید فراموش کرد اتریوم هنوز در ابتدای راه قرار دارد و حداقل در مقطع فعلی مشکلات فنی آن اجازه نمیدهند سیستم بزرگی مانند اینستاگرام را روی آن بسازیم.
بهعنوان یک نمونه دیگر، با کمک این شبکه (در صورت وجود برخی شرایط لازم) میتوان انتخابات آزاد و شفاف برگزار کرد؛ انتخاباتی که در آن امکان تقلب وجود نداشته باشد.
هر خدمت متمرکز دیگری را میتوان با اتریوم غیرمتمرکز کرد. امور مهمی ازجمله پرداختها، بیمه، رأیگیری، بانکداری، وامدهی و بسیاری از خدماتی که اکنون واسطهها انجام میدهند، با این شبکه غیرمتمرکز خواهند شد.
هرکس قادر است در شبکه باز اتریوم برنامه غیرمتمرکز (Dapp) خود را توسعه دهد. تا قبل از پیدایش اتریوم، توسعهدهندگان برای ساخت رمزارز خود از ابتدا مجبور به کدنویسی یک بلاک چین جداگانه بودند، اما امروزه همه خیلی راحت میتوانند بدون ساخت بلاک چین جدید، با استفاده از بلاک چین اتریوم برای پروژههای خود رمزارز مستقل یا همان توکن (Token) بسازند.
رمزارز شبکه اتریوم، «اتر» (Ether) نام دارد و واحد اختصاری آن ETH است. این دارایی بهعنوان واحد پولی شبکه و همچنین راهی برای پرداخت هزینهها و کارمزدها در نظر گرفته میشود. بنابراین هر چقدر که مقبولیت شبکه اتریوم افزایش پیدا کند، از نظر تئوری ارزش اتر هم افزایش خواهد یافت.
در بین اعضای جامعه ارزهای رمزنگاری شده، به رمزارز شبکه اتریوم، همان اتریوم هم گفته میشود، اما در حقیقت نام آن اتر است. بنابراین اگر جایی «خرید اتریوم»، «تحلیل اتریوم» و … را دیدید، منظور همان اتر است.
همچنین بخوانید: پول چیست، پیدایش پول و چرا باید از پول استفاده کنیم؟
اتریوم: یک شبکه مبتنی بر بلاک چین
اتر: رمزارزِ شبکه اتریوم.
امروزه افراد زیادی با امیدواری نسبت به آینده اتریوم، روی این رمزارز سرمایهگذاری انجام میدهند. اتر را میتوان از سایتهای صرافی رمزارز خریداری کرد و روی نرمافزارهای کیف پول در موبایل یا کامپیوتر شخصی ذخیره کرد. در ادامه بیشتر در مورد اتر و چگونگی نگهداری و خرید آن میخوانید.
از آنجا که بیت کوین اولین شبکه بلاک چینی و اولین رمزارز غیرمتمرکز است، بهترین راه برای درک کامل اتریوم، بررسی شباهتها و تفاوتهای آن با بیت کوین است.
مانند بیت کوین، اتریوم هم دارای بلاک چین است. اطلاعات مربوط به تراکنشها و قراردادهای هوشمند روی بلاک چین ثبت میشود. بلاک چین نوعی دفتر یادداشت دیجیتال امن و تغییرناپذیر برای ذخیرهسازی داده و اطلاعات است.
مانند بیت کوین، شبکه اتریوم هم عمومی است و همه میتوانند از آن استفاده کنند. هرکسی میتواند از این شبکه برای ایجاد تراکنش یا قراردادهای هوشمند بهره ببرد، بدون اینکه نیاز باشد از جایی اجازه بگیرد. البته اگر کسی بخواهد میتواند روی شبکه اتریوم بسترهای خصوصی ایجاد کند، اما خود بلاک چین اتریوم شفاف، آزاد و عمومی است.
مانند بیت کوین، اتریوم هم مبتنی بر استخراج (ماینینگ) است. افرادی که بخواهند در فرایند ساخت بلاک شرکت کنند، باید قدرت پردازش سختافزارهای کامپیوتری را برای شرکت در عملیات استخراج (ماینینگ) به شبکه اختصاص دهند و شبکه در ازای این قدرت پردازش که در نهایت باعث امنیت و تأییدشدن تراکنشها خواهد شد، به استخراجکنندگان پاداش اهدا میکند.
البته طبق یک برنامه ازپیشتعیینشده و در طرحی بهنام «اتریوم ۲.۰» (ETH ۲.۰)، این شبکه قرار است برای مقیاسپذیری بیشتر (تراکنشهای سریعتر و ارزانتر)، بهجای الگوریتم اثبات کار (Proof Of Work) از الگوریتم اثبات سهام (Proof Of Stake) استفاده کند. زمان دقیق پیادهسازی این بهروزرسانی مشخص نیست، اما حداقل تا پایان سال ۲۰۲۰ استخراج اتریوم همچنان ادامه خواهد یافت.
در روش اثبات سهام، افراد برای مشارکت در کار اعتبارسنجی تراکنشها و ایجاد بلاک، باید اتر بخرند و در یک کیف پول به شبکه اختصاص دهند. به این ترتیب، میتوانند در کار تأیید تراکنشها مشارکت کنند و واحدهای جدید رمزارز (اتر) دریافت کنند. مشارکتکنندگان کارمزد تراکنشهای شبکه را برای خود برمیدارند. طبق این رویکرد، برای مشارکت در شبکه دیگر نیاز به خرید سختافزارهای گرانقیمت نیست.
فاز صفر اتریوم ۲.۰ در سال ۲۰۲۰ پیادهسازی میشود. در این فاز اثبات سهام اتریوم فعال میشود، اما ماینینگ هم همچنان پابرجاست. قرار است در فاز یک، بلاک چین اتریوم بهشکل کامل به اثبات سهام کوچک کند و ماینینگ پایان یابد، اما همان طور که گفتیم زمان اجرای فاز یک هنوز مشخص نیست. در ادامه مقاله درباره آینده اتریوم توضیحات بیشتری ارائه شده است.
رمزارز داخلی شبکه اتریوم اتر است که میتوان آن را با ارزها و داراییهای دیگر مبادله کرد. مالکیت اتر دقیقاً مثل مالکیت بیت کوین (BTC) روی بلاک چین رهگیری میشود. به اتر «سوخت شبکه اتریوم» هم میگویند، چراکه کاربرد اصلی آن کارمزد و انگیزه مشارکت در شبکه است.
همچنین بخوانید: تاریخچه پول و ظهور بیت کوین!
بررسی تفاوتهای اتریوم با بیت کوین!
در بیت کوین بهطور میانگین بلاکهای حاوی تراکنش هر ۱۰ دقیقه یکبار ایجاد میشوند، اما در اتریوم این زمان فقط ۱۴ ثانیه است. البته در بحث سرعت تراکنشها سایز بلاک هم اهمیت دارد که در بیت کوین محدود به ۱ مگابایت است. با بررسی زمان بلاک و سایز بلاک میتوان گفت که در حال حاضر بیت کوین حداکثر ۷ تراکنش در ثانیه انجام میدهد، اما اتریوم میتواند تا ۱۶ تراکنش را در ثانیه پردازش کند. طبق وعده تیم توسعه اتریوم، این عدد در بهروزرسانیهای آینده میتواند به صدها تراکنش برسد.
روی بیت کوین هم میتوان قرارداد هوشمند ایجاد کرد، اما زبان اسکریپت این شبکه بسیار ابتدایی است و کار را برای توسعهدهندگان سخت میکند. روی اتریوم، خیلی سریعتر و راحتتر میتوان کد برنامهنویسی پیادهسازی کرد. قراردادهای هوشمند اتریوم بهاصطلاح «تورینگ کامل» (Turing complete) هستند؛ یعنی میتوانند هر محاسبات و عملیاتی را که نیاز باشد، انجام دهند.
یکی از تفاوتهای اصلی بیت کوین و اتریوم، تعداد واحدها (عرضه) این دو است. بیت کوین محدودیت عرضه دارد، اما اتر نامحدود عرضه خواهد شد.
طبق پروتکل بیت کوین، فقط ۲۱ میلیون واحد از این رمزارز استخراج میشود. در حال حاضر، ماینرهای بیت کوین در هر ۱۰ دقیقه ۶.۲۵ واحد بیت کوین از شبکه بیت کوین پاداش دریافت میکنند که به آن «پاداش بلاک» میگویند. پاداش بلاک بیت کوین هر چهار سال یکبار طی رویدادی بهنام «هاوینگ» نصف میشود و به همین دلیل، استخراج همه بیت کوینها تا سال ۲۱۴۰ طول خواهد کشید. پس از آن ماینرها فقط با کارمزد تراکنشها کسب درآمد خواهند کرد.
در مورد اتریوم، هیچ محدودیتی وجود ندارد و در زمان نگارش این مطلب بیش از ۱۱۵ میلیون واحد اتر استخراج شده است. البته این بهمعنای تورم افسارگسیخته در اتریوم نیست، اما حامیان این پروژه معتقدند برای داشتن یک نظام پولی بینقص کمی تورم لازم است. پاداش بلاک اتریوم در حال حاضر ۲ واحد اتر است و بنابراین هر ۱۴ ثانیه بهطور میانگین ۲ اتر استخراج میشود و طبق این معیارها میتوان گفت تورم سالانه اتریوم در حال حاضر حدود ۴ درصد است. در بهروزرسانی اتریوم ۲.۰ قرار است تورم تا حد زیادی کاهش یابد و به حداقل مقدار موردنیاز برای انگیزه مشارکتکنندگان در شبکه برسد.
قرارداد هوشمند یک کد (نرمافزار) است که روی بلاک چین اجرا میشود. این نرمافزار در صورت رخدادن شرایطی که از پیش در آن تعیین شده است، یکسری دستورات را بهطور خودکار اجرا میکند. پس از ثبت قرارداد روی یک بلاک چین آزاد مانند اتریوم، هیچکس نمیتواند مانع از اجرای آن شود و در حقیقت این قرارداد ضمانت اجرایی دارد.
قبل از اینکه بخواهیم توضیح بیشتری درباره قرارداد هوشمند بدهیم، ابتدا توضیح یک قرارداد عادی را مرور میکنیم.
یک قرارداد عادی، توافقی بین دو یا چند شخص است که آنها را به چیزی در آینده متعهد میکند. مثلاً بهزاد متعهد میشود در ازای استفاده از خانه مجید بهمدت یک سال، هر ماه به او مبلغی پرداخت کند که به آن قرارداد اجاره یا «اجارهنامه» میگویند. بهعنوان مثالی دیگر، شرکت امیر تضمین میکند که در ازای گرفتن مبلغی، خسارتهای احتمالی ماشین سعید را در حوادث آینده پرداخت کند که به آن قرارداد بیمه یا «بیمهنامه» میگویند.
آنچه که باعث تفاوت قرارداد معمولی و قرارداد هوشمند میشود این است که در قراردادهای هوشمند کدهای کامپیوتری مشکل نیاز به اعتماد را برطرف میکنند. همان طور که گفتیم زمانیکه یک قرارداد هوشمند بر روی یک بلاک چینِ آزاد مثل اتریوم اجرا شود، دیگر قابلتوقف نیست و هیچکس نمیتواند جلوی اجرای آن را بگیرد. با قراردادهای هوشمند میتوان برنامهها و پروژههایی را ساخت که بدون هیچگونه واسطه و از کارافتادگی به کار خود ادامه دهند، بهطوری که حتی خودِ برنامهنویس قرارداد هوشمند هم نمیتواند کد قرارداد هوشمند ثبتشده در بلاک چین را تغییر دهد.
همچنین بخوانید: منظور از غیرمتمرکز (Decentralize) در رمزارز ها چیست؟
بهعنوان مثال، میتوان با استفاده از قرارداد هوشمند فرایند دریافت اجارهنامه را غیرمتمرکز و هوشمند کرد. فرض کنیم بهزاد خانه مجید را با ودیعه ۱۰۰ میلیون تومان و اجاره ماهانه ۲ میلیون تومان، برای یک سال اجاره میکند. بنابراین با کمک زبانهای برنامهنویسی در کد قرارداد هوشمند شرط گذاشته میشود که بهزاد ابتدا ۱۰۰ میلیون تومان و هر ماه ۲ میلیون تومان بهصورت رمزارز (مثلاً اتریوم) برای اجاره، به آدرس قرارداد هوشمند پرداخت کند. میتوانیم قرارداد را طوری تنظیم کنیم که اگر اجاره عقب افتاد، از ودیعه کم کند تا زمانی که ودیعه به پایان برسد. سپس میتوانیم در کد قرارداد هوشمند این شرط را تعیین کنیم که در صورتی که ودیعه تمام شد و بهزاد همچنان اجاره پرداخت نکرد، برای تخلیه خانه اطلاع داده شود.
در حوزه معاملات مالی، ثبت سوابق، مالکیت دارایی، وثیقه، بیمه، تحقیقات علمی، پزشکی، انتخابات، توسعه محصول، زنجیره تأمین و در تمام زمینههایی که بخواهیم نیاز به اعتماد را به حداقل برسانیم میتوان از قراردادهای هوشمند اتریوم استفاده کرد. امروزه توسعهدهندگان میتوانند با کمک قراردادهای هوشمند، بدون نیاز به ایجاد یک بلاک چین جدید، با استفاده از بلاک چین اتریوم پروژههای خود را بسازند و حتی برای آن رمزارز (توکن) ایجاد کنند. زبان برنامهنویسی قراردادهای هوشمند اتریوم سالیدیتی (Solidity) است.
این نکته را باید گفت که در مقطع فعلی قراردادهای هوشمند با مشکلات زیادی دستوپنجه نرم میکنند و هنوز نمیتوان آنطور که باید، از آنها در بسیاری از حوزهها استفاده کرد. از مهمترین مشکلات فعلی قراردادهای هوشمند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
توجه:
طرحهای کلاهبرداری زیادی از جمله «دابل وی»، «اکو اسمارت»، «بنک آو ترون» و… با سوءاستفاده از نام قراردادهای هوشمند و وعده سودهای نجومی، درصدد خالیکردن جیب افراد ناآگاه هستند. فراموش نکنید که قرارداد هوشمند یک نوآوری زیربنایی است و مانند یک وبسایت خالی از محتوا، اگر در قرارداد هوشمند فعالیت اقتصادی وجود نداشته باشد، کاملاً بیمصرف است.
توضیح دقیق کار اتریوم در این مقاله نمیگنجد و البته برای کار با اتریوم هم نیاز نیست بدانید که این شبکه دقیقاً چگونه کار میکند، همان طور که برای کار با اینترنت نیاز نیست با زیرساختهای اینترنت آشنا باشید. با این حال در ادامه، بهطور خلاصه و بدون جزئیات فنی این نحوه کار این شبکه را مرور میکنیم. برای مطالعه دقیق و فنی درباره شبکه اتریوم میتوانید مقاله «اتریوم چگونه کار میکند؟» را مطالعه کنید.
شبکه اتریوم متشکل از هزاران کامپیوتر در سراسر دنیا است که از یک دفتر دیجیتال (بلاک چین) نگهداری میکنند. اطلاعات تراکنشها روی این دفتر دیجیتال نوشته میشود و هر کامپیوتر یک رونوشت از آن را در اختیار دارد. این نودها با یکدیگر در ارتباط هستند و هر تراکنشی را که به شبکه اتریوم ارسال شود بررسی میکنند تا مطمئن شوند معتبر است. توزیع این نودها باعث میشود که این شبکه یک نقطه نفوذ مرکزی نداشته باشد، یعنی با خروج یا خطای یک نود، مشکلی متوجه شبکه نمیشود.
برای جلوگیری از تقلب، تغییر دادههای بلاک چین و حمله به سیستم، نیاز به راهکاری غیرمتمرکز است تا یک خرابکار نتواند بدون اجازه اکثریت کاری از پیش ببرد.
ماینینگ با نام علمی اثبات کار (Proof Of Work)، یکی از روشهای رایج برای اجماع و حفظ امنیت شبکههای بلاک چینی است. طبق این الگوریتم، فرایند ایجاد بلاک رقابتی است و هر کس بخواهد در کار ایجاد بلاکهای حاوی تراکنش سهیم باشد باید با قدرت پردازش سختافزارهای کامپیوتری یک معادله ریاضی پیچیده را حل کند. هر کس زودتر به جواب برسد، برنده این رقابت خواهد بود و پس از ایجاد بلاک پاداش دریافت میکند. این پاداش در شبکه اتریوم، رمزارز اتر است. ماینرها همچنین کارمزد تراکنشها را دریافت میکنند. در حال حاضر پاداش استخراج هر بلاک ۲ واحد اتر است که تقریباً هر ۱۴ ثانیه به ماینرها تعلق میگیرد.
بنابراین، ماینرها (یا همان نودهای ماینینگ) مقدار زیادی قدرت پردازش به شبکه اختصاص میدهند که با قدرت چند ابر کامپیوتر برابری میکند. در این صورت اگر کسی بخواهد به شبکه حمله کند و یا تغییری در بلاک چین دهد، مجبور است قدرت پردازشی بیشتر از نیمی از ماینرها را داشته باشد که برای شبکههای بزرگی همچون اتریوم به هیچ عنوان توجیه اقتصادی ندارد. بهعبارت دیگر، علاوه بر اینکه تهیه چنین قدرت پردازشی بسیار مشکل است، اگر کسی این قدرت پردازش را هم داشته باشد، خودش میتواند بهجای حمله به شبکه اتر استخراج کند و به پاداش زیادی برسد.
هرچه تعداد ماینرها افزایش مییابد، امنیت شبکه هم بیشتر میشود و به این ترتیب، اعتماد به آن افزایش خواهد یافت.
همچنین بخوانید: منظور از رمزارز، ارز رمزنگاری شده و یا کریپتوکارنسی چیست؟
بنابراین، فراموش نکنید برای انجام هر تغییر در شبکه اتریوم، مشارکتکنندگان باید موافقت خود را اعلام کنند و بر همین اساس، هرگونه خرابکاری یا تلاش برای تغییر اطلاعات ثبتشده ناکام خواهد بود.
در شبکه اتریوم تعیین شده است که هر ۱۴ ثانیه بلاکهای جدید ساخته شود. حالا ممکن است بهعنوان مثال یک ماینر قدرتمند وارد شبکه شود و بتواند جواب معادله بلاکها را در ۵ ثانیه بیابد. در این حالت، شبکه معادله ریاضی را سختتر میکند که به آن افزایش «سختی استخراج» میگوییم. در حالتی که هم که تعداد ماینرها کم شود، شبکه سختی استخراج را کاهش میدهد تا جواب معادله بهطور میانگین در همان ۱۴ ثانیه پیدا شود.
از آنجا که در اتریوم با کدهای کامپیوتری هم سروکار داریم، قراردادهای هوشمند اتریوم ابتدا در یک زبان سطح بالا (زبانی که آدمیزاد میتواند درک کند) مانند سالیدیتی نوشته میشوند و سپس در شبکه به بایت کد تبدیل میشوند. در نهایت این کدها در یک فضای مجازی بهنام «ماشین مجازی اتریوم» به اجرا در میآیند. هر کامپیوتری که به شبکه اتریوم متصل شود، قرارداد هوشمند را در داخل ماشین مجازی خود اجرا میکند. با استفاده از ماشین مجازی، هر نوع پردازشی قابلاجرا است و خود شبکه اتریوم آسیبی از کدهای مخرب نخواهد دید.
اتر هم مانند بیت کوین (BTC) یک رمزارز است که میتوان با آن به راحتی ارزش را منتقل کرد. با این حال، هدف اتر کمی با بیت کوین متفاوت است. این رمزارز برای پرداخت هزینهها و بهعنوان انگیزهای برای مشارکتکنندگان در جهت ادامه فعالیت اتریوم ساخته شده است. اگر اتر، این دارایی کلیدی نبود، چه کسی حاضر میشد بهعنوان ماینر یا مشارکتکننده در شبکه فعالیت کند؟ به همین خاطر است که به اتر «سوخت شبکه اتریوم» هم میگویند. اگر بیت کوین «طلای دیجیتال» باشد، اتر «نفت دیجیتال» است.
استفاده از خدمات شبکه اتریوم و ایجاد برنامه روی آن نیازمند پرداخت کارمزد است و این کارمزد باید بهصورت اتر پرداخت شود. اترهایی که برای کارمزد پرداخت میشود، به ماینرهایی تعلق میگیرند که امنیت شبکه را حفظ میکنند.
برخلاف بیت کوین که محدود به ۲۱ میلیون واحد است، تولید اتر در حال حاضر هیچ محدودیتی ندارد. در زمان نگارش این مطلب، ۱۱۵ میلیون واحد اتر استخراج شده است. البته اگرچه تعداد واحدهای اتر نامحدود است، تولید واحدهای جدید خیلی سریع انجام نمیشود و تورم آن سالی حدود ۴ درصد است. قرار است در بهروزرسانی اتریوم ۲.۰ فقط بهاندازه نیاز شبکه اتر عرضه شود.
اتر همانند بیت کوین در صرافیهای رمزارز خریدوفروش میشود و قیمت آن مدام در نوسان است. این رمزارز روی کیف پولها ذخیره و منتقل میشود. در ادامه درباره تاریخچه قیمت اتر، کیف پولها و چگونگی خرید این رمزارز میخوانید.
گفتیم که برای انجام هر تراکنش در شبکه اتریوم باید کارمزد پرداخت شود. گس (سوخت) همان کارمزد شبکه اتریوم است که بهصورت اتر از کاربر دریافت میشود.
گس را میتوان مانند بنزین در دنیای حقیقی در نظر گرفت. بنزین سوخت خودرو است و اگر بخواهید خودروی بنزینی شما حرکت کند، باید برای خودروی خود با پرداخت پول (اتر)، بنزین (گس) بخرید. در شبکه اتریوم هزینهای که برای گس پرداخت میکنید به ماینرهای اتریوم تعلق میگیرد.
در مورد گس با دو مفهوم سروکار داریم:
برای انجام تراکنش، کاربر باید گس لیمیت مشخص کند. گس لیمیت مقدار سوختی است که کاربر حاضر است برای انجام یک عمل در شبکه پرداخت کند و وقتی به تنهایی صحبت از گس میشود، منظور همان گس لیمیت است.
گس لیمیت را میتوانید مانند مقدار بنزینی در نظر بگیرید که در خودروی خود میریزید تا به یک مقصد برسید. مثلاً اگر برای رسیدن به مشهد از تهران نیاز به ۱۰۰ لیتر بنزین باشد، اگر ۵۰ لیتر بنزین بزنید، به مقصد نمیرسید. اگر گس لیمیت هم کمتر از حد مشخصی تعیین شود، عملیات در شبکه انجام نخواهد شد. برای انجام یک تراکنش معمولی در اتریوم گس لیمیت باید حداقل ۲۱,۰۰۰ باشد، اما اجرای عملیاتهای اضافه نیازمند گس لیمیت متفاوت است. در صورتی که گس لیمیتی که کاربر مشخص کرده است، کافی نباشد، عملیات انجام نخواهد شد، اما در صورتی که گس لیمیت اضافی وارد شود، باقیمانده به کاربر بازمیگردد.
گس پرایس هم مقدار هزینهای است که شما باید برای هر گس لیمیت پرداخت کنید. هزینه گس با اتر پرداخت میشود، اما چون این رقم بسیار پایین است با آن را با واحد «Wei» نمایش میدهند. هر ۱ Wei برابر است با ۰.۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۱ اتر. شبکه اتریوم هر کس را آزاد میگذارد تا هر چقدر دوست دارد هزینه گس یا همان گس پرایس را تعیین کند، اما اگر گس پرایس شما بیش از اندازه پایین باشد، ماینرها تراکنش شما را تأیید نمیکنند و ترجیح میدهند تراکنشهایی را تأیید کنند که کارمزد بالاتری دارند. بنابراین، مقدار گس پرایس برای انجام عملیات، نسبت به شلوغی یا خلوتی شبکه میتواند متفاوت باشد. در حال حاضر میانگین گس پرایس مناسب برای تأیید تراکنش، ۲۰ Gwei (یا ۰.۰۰۰۰۰۰۰۲ ETH) است، اما گاهی اوقات که شبکه شلوغ میشود، این رقم بهشدت افزایش مییابد.
بنابراین کارمزد شبکه اتریوم برابر است با گس پرایس ضرب در گس لیمیت.
ETH Fee = Gas limit × Gas Price
مثلاً اگر بخواهید یک تراکنش معمولی بزنید، باید ۲۱,۰۰۰ گس لیمیت مشخص کنید و اگر شبکه اتریوم خلوت باشد میتوانید گس پرایس را ۲۰ Gwei (هر Gwei برابر است با ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰ Wei) در نظر بگیرید. بنابراین، کارمزد تراکنش شما میشود ۲۱,۰۰۰ ضرب در ۲۰ که برابر است با ۴۲۰,۰۰۰ Gwei یا ۰.۰۰۰۴۲ اتر. برای انتقال توکنها کمی گس بیشتری مورد نیاز است.
اگر از این مفاهیم کمی گیج شدهاید، جای نگرانی نیست، چراکه کیف پولهای معتبر اتریوم برای راحتی کاربران خودشان کارمزد مناسب را پیشنهاد میکنند تا نیاز به محاسبه کارمزد نباشد.
روی شبکه اتریوم هر کسی میتواند برای پروژههای مختلف خود رمزارز مخصوص یا همان توکن بسازد. تا قبل از اتریوم برای ایجاد هر رمزارز توسعهدهندگان مجبور بودند یک بلاک چین مستقل بسازند.. استاندارد ERC-20 لیستی از قوانینی است که برای یک توکن باید در نظر گرفته شود تا بتواند روی اکوسیستم اتریوم ساخته شود.
پروژههای مختلفی که روی شبکه اتریوم فعالیت میکنند، با استفاده از امکان ERC-20 میتوانند توکنهای خود را با نام و نماد دلخواه ایجاد کنند. هر کس امروز میتواند با پرداخت چند دلار کارمزد، توکن خاص خودش را بسازد، اما این توکن ارزشی ندارد چون موردمصرف و کاربردی برای آن تعیین نشده است. فقط وقتی این توکنها ارزشمند میشوند که کاربرد داشته باشند و کسی حاضر باشد برای دریافت خدماتی، آن توکن را بخرد.
همچنین تیم توسعه پروژههای بلاک چینی میتوانند قبل از راهاندازی بلاک چین مستقل خود، برای جذب سرمایه روی بلاک چین اتریوم توکن بسازند و در عرضه اولیه (ICO) پیشفروش کنند. سپس زمانی که شبکه اصلی و بلاک چین خود را ساختند، توکنهای اتریومی را به بلاک چین خود انتقال دهند. بهعنوان یکی از نمونههای بارز میتوان به پروژه ترون اشاره کرد. این پروژه هماکنون رقیب اتریوم است،ِ اما قبل از راهاندازی شبکه اصلی خود، توکنهای TRX را روی بلاک چین اتریوم عرضه کرد و پس از مستقلشدن آنها را به شبکه ترون منتقل کرد.
توکنهای اتریومی (ERC-20) روی همان آدرسهای اتریوم قابلذخیرهسازی و انتقال هستند و برای ذخیره آنها نیاز به تهیه کیف پول جداگانه نیست. از نظر تئوری روی یک آدرس اتریوم میتوان تمام توکنهای مبتنی بر اتریوم را ذخیره کرد.
میتوان تاریخچه اتریوم را بهطور خلاصه اینگونه تشریح کرد:
ویتالیک بوترین، جوان ۲۶ساله روسی – کانادایی، در سال ۲۰۱۳، کمی پس از آشنایی با بیت کوین و در حالی که تنها ۱۹ سال سن داشت، وایت پیپر اتریوم را منتشر کرد. در این وایت پیپر او ایده «غیرمتمرکز کردن همه چیز» را ارائه کرده بود؛ چیزی که قبل از بیت کوین و بلاک چین، امکان اجرا نداشت.
ویتالیک خیلی زود ایده خود را با توسعهدهندگان بزرگی همچون گوین وود و چارلز هاسکینسون در میان گذاشت و کار توسعه اتریوم رسماً در سال ۲۰۱۴ آغاز شد. در همین سال، تیم توسعه این پروژه توانست با پیشفروش توکنهای اتر به سرمایهگذاران، سرمایه مورد نیاز برای توسعه را جذب کند. در این بهاصطلاح «عرضه اولیه سکه» (ICO)، سرمایهگذاران بهازای هر واحد بیت کوین، ۲,۰۰۰ واحد اتر دریافت کردند. در نهایت تیم اتریوم توانست حدود ۳۱,۰۰۰ واحد بیت کوین جذب سرمایه کند که ارزششان در آن زمان حدود ۱۸.۴ میلیون دلار بود.
در اواسط ۲۰۱۵ اتریوم رسماً عرضه شد و تا اوایل ۲۰۱۶ برنامههای توسعه طبق نقشه راه بهخوبی اجرا میشدند. اما ناگهان در ۱۷ ژوییه ۲۰۱۶، هکری موفق شد با استفاده از یک اشکال در کد یکی از برنامههای اجراشده روی اتریوم، با نام «DAO»، حدود ۳.۶ میلیون واحد اتر را به سرقت ببرد که در آن ارزششان زمان معادل بیش از ۵۰ میلیون دلار بود و ۱۴٪ کل اترهای درگردش را شامل میشد.
به این نکته توجه داشته باشید که خود اتریوم هک نشده بود، بلکه تنها برنامهای روی این شبکه موردحمله قرار گرفته بود. با این حال، بهدلیل نوپابودن اتریوم و بالابودن مبلغ بهسرقترفته، تیم اتریوم در نهایت تصمیم گرفت با یک هارد فورک، مبالغ را بازگردانند. هارد فورک بهمعنای بهروزرسانی گسترده (بهنوعی تغییر قوانین) در بلاک چین است.
همین مسئله باعث اختلافات شدید در جامعه اتریوم شد. بهعقیده گروه مخالف با هارد فورک، «کد قانون است» و نباید برای برگشت تراکنشها، در بلاک چین تغییری ایجاد کرد. آنها معتقد بودند این کار ذات تمرکززدایی را زیر سؤال میبرد. بههمین دلیل در نتیجه هارد فورک، عده زیادی تصمیم گرفتند همچنان روی نسخه قبلی فعالیت کنند و بههمین دلیل، اتریوم قبلی، اتریوم کلاسیک نام گرفت و هر کدام راه خود را رفتند.
اکنون اتریوم کلاسیک یک پروژه تقریباً رهاشده است و با فاصله زیادی از اتریوم، با کاهش قیمت شدید در ردههای پایین بازار ارزهای رمزنگاری شده قرار دارد. همچنین بهدلیل فعالیت نکردن استخراجکنندگان به اندازه کافی بر روی این شبکه، تاکنون به آن چند حمله با خسارتهای چندمیلیون دلاری انجام شده است. با این حال، عده زیادی همچنان معتقدند اتریوم کلاسیک، اتریوم واقعی است و امیدوار هستند دوباره به اوج برسد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اتریوم کلاسیک، مقاله «داستان پیدایش اتریوم کلاسیک» را مطالعه کنید.
پس از هارد فورک جنجالی، اتریوم دوباره به مسیر توسعه بازگشت و در سال ۲۰۱۹ بهروزرسانی متروپلیس را با موفقیت به اتمام رساند. این بهروزرسانی مرحله یکی مانده به آخر نقشه راه اصلی اتریوم است.
«سرنیتی» (Serenity)، نام ارتقای نهایی اتریوم است که در سال ۲۰۱۹ نام آن به «اتریوم ۲.۰» (ETH ۲.۰) تغییر کرد. این بهروزرسانی بزرگ خود دارای سه فاز است؛ فاز صفر، فاز یک و فاز دو.
اجرای فاز صفر برای سال ۲۰۲۰ برنامهریزی شده است، اما زمان دقیق اجرای فازهای بعدی مشخص نیست. پیشبینی میشود اجرای فاز یک و فاز دو حداکثر پنج سال زمان ببرد. با این بهروزرسانی، اتریوم در نهایت الگوریتم اجماع اثبات کار (ماینینگ) را ترک میکند و از اثبات سهام استفاده خواهد کرد. همچنین مقیاسپذیری این شبکه (سرعت و کارمزد تراکنشها) تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
همانطور که بالاتر هم توضیح دادیم، در اثبات سهام، اعتبارسنجها برای تأیید تراکنشها و ساخت بلاک نیاز است که اتر خریداری کنند و به شبکه اختصاص دهند و سپس شبکه نسبت به دارایی هر اعتبارسنج به او پاداش اهدا میکند. پیشبینی میشود سود اثبات سهام در اتریوم سالی بین ۴ الی ۱۰ درصد باشد. به این ترتیب، افرادی که مایل به سرمایهگذاری بلندمدت در اتر باشند، میتوانند از اثبات سهام هم سود ببرند.
البته ترک کامل ماینینگ در فاز یک انجام میشود که تاریخ دقیق پیادهسازی آن معلوم نیست. بنابراین میتوان گفت که حداقل تا پایان سال ۲۰۲۰، استخراج اتریوم ادامه پیدا خواهد کرد.
برای مطالعه بیشتر در مورد اتریوم ۲.۰ میتوانید به مقاله «اتریوم ۲.۰ چیست؟» مراجعه کنید. همچنین با دنبالکردن تگ «اتریوم ۲» از آخرین اخبار این بهروزرسانی آگاه میشوید.
چرا اتر ارزش دارد؟ پاسخ ساده است: به همان دلیلی که بنزین ارزش دارد. همان گونه که بارها در این مطلب اشاره شده است، اتر سوخت شبکه اتریوم است و اعتبارسنجهای شبکه (ماینرها) پاداش خود را با اتر دریافت میکنند. همچنین برای هر فعالیت و تراکنش روی اتریوم باید کارمزد شبکه را با اتر پرداخت کنیم. البته از دیدگاه کلان، یک چیز وقتی ارزشمند میشود که افرادی ارزشمندی آن را میپذیرند و مانند هر دارایی دیگری اتر هم از این قاعده مستثنی نیست.
بنابراین اتر میتواند گزینهای برای سرمایهگذاری باشد. بدیهی است که هر چقدر اتریوم قدرتمندتر شود و اعتماد به این شبکه افزایش یابد، از نظر تئوری قیمت اتریوم هم افزایش پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر، زمانی که شبکه اتریوم ضعیف عمل کند و نتواند طبق نقشه راه به اهداف خود برسد، قیمت اتر روند نزولی به خود خواهد گرفت. البته در مورد قیمت اتر و تمام ارزهای رمزنگاری شده، روند کلی بازار و رویدادهای خارجی هم دخیل هستند (مانند اخبار مربوط به قانونگذاری این حوزه).
در سال ۲۰۱۴، در برنامه جذب سرمایه بنیاد اتریوم، حدود ۷ میلیون واحد اتر با قیمت هر واحد تقریباً ۰.۳ دلار پیشفروش شد. در زمان بهروزرسانی این مطلب (مهر ۹۹)، قیمت هر اتر حدود ۳۳۰ دلار است و این یعنی سرمایهگذاران اولیه اتریوم اگر همچنان داراییهای خود را داشته باشند، بیش از ۱۰۰,۰۰۰ درصد در سود هستند.
تا ژانویه ۲۰۱۸ روند قیمت اتریوم (بهجز در مقاطعی) بهشدت صعودی بود. اتر سال ۲۰۱۷ را با ۸ دلار آغاز کرد و تا ژانویه ۲۰۱۸، یعنی کمی بیشتر از یکسال، به بالاترین قیمت تاریخ خود، ۱,۴۰۰ دلار رسید. با یک حساب سرانگشتی مشخص میشود که اتریوم در این یکسال حدود ۱۷,۰۰۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.
پس از رسیدن به اوج قیمت در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۸، همه چیز برای اتر تغییر کرد. این رمزارز با سقوط آزادی وحشتناک در کمتر از یک سال بیش از ۹۲٪ ارزش خود را از دست داد و تا مدتها در رسیدن به سطوح ۳۰۰ دلار هم ناتوان بود. البته در سال ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ تمام بازار ارزهای رمزنگاری شده درگیر سقوط شد، اما برای اتریوم که خیلیها پشتسرگذاشتن بیت کوین را برایش متصور بودند، این سقوط ملموستر بود. در سال ۲۰۲۰، قیمت اتریوم کمی احیا شد، اما همچنان فرسنگها با اوج قیمت خود فاصله دارد.
برای ذخیره اتر و توکنهای مبتنی بر اتریوم، به نرمافزار یا سختافزاری بهنام «کیف پول» نیاز دارید. کیف پول را میتوان مانند حساب بانکی در نظر گرفت که برای ذخیره، دریافت و ارسال پول کاربرد دارد.
کیف پولهای نرمافزاری اتریوم رایگان هستند و بهراحتی میتوانید آنها را روی گوشیهای تلفن همراه (اندروید و iOS) یا کامپیوترهای شخصی (ویندوز، لینوکس و مک) نصب کنید. برخی از کیف پولها هم تحت وب هستند و دسترسی به آنها با مرورگرهای اینترنت (مانند کروم) امکانپذیر است. در مقابل، کیف پولهای سختافزاری که امنیت بیشتری دارند، بهشکل فیزیکی موجود هستند و باید از فروشگاههای معتبر خریداری شوند.
برای اتریوم دهها کیف پول با نامهای گوناگون وجود دارد و بنابراین اگر یک سرمایهگذار اتریوم یا سرمایهگذار توکنهای مبتنی بر اتریوم باشید، پیداکردن کیف پول کار سختی برای شما سخت نیست.
برای انتخاب کیف پول، بهطور کلی مهمترین معیار اعتبار است. اگر کیف پولی تعداد نصب پایینی دارد، رضایت چندانی از عملکرد آن وجود ندارد و در میان فعالان خیلی شناختهشده نیست، نباید در میان گزینههای شما باشد.
در جدول زیر اسامی چند مورد از بهترین کیف پولهای اتریوم را مشاهده میکنید. این کیف پولها بیشترین تعداد کاربر را به خود اختصاص دادهاند و از بهترین امتیازها برخوردار هستند.
نامنوعلینک دانلود/دسترسیکیف پول تراست والتنرمافزاری/ موبایلدانلودکیف پول مایاتروالتنرمافزاری/تحت وبدسترسیکیف پول متامسکنرمافزاری/ افزونه مرورگردانلودکیف پول اتمیکنرمافزاری/ موبایل و دسکتاپدانلودکیف پول لجرسختافزاریفیزیکی – باید از فروشگاههای معتبر خریداری شودکیف پول ترزورسختافزاریفیزیکی – باید از فروشگاههای معتبر خریداری شود
هر کیف پول اتریوم دارای یک یا چند آدرس منحصربهفرد و یکتا است. آدرس کیف پول مشابه شماره حساب بانکی است که از آن میتوانید برای دریافت پول استفاده کنید. نمونهای از یک آدرس اتریوم: «0x76917CD8F0c6C51F5461fe96ECE2bE9468540170»
از یک آدرس اتریوم میتوان برای اتر و تمام توکنهای مبتنی بر اتریوم (ERC-20) استفاده کرد. بهعنوان مثال، ارز چین لینک (Chain link) یک توکن مبتنی بر اتریوم است. بنابراین میتوان از یک آدرس اتریوم برای ذخیره این توکن هم استفاده کرد.
فراموش نکنید که در دنیای بلاک چین و ارزهای رمزنگاری شده مسئولیت سرمایه هرکس با خودش است. بنابراین، ضروری است که از کیف پول خود نسخه پشتیبان (بکآپ) بگیرید تا در صورت حذفشدن کیف پول، فراموشی رمز یا خرابشدن دستگاهی که کیف پول روی آن نصب است، بتوانید مبالغ خود را بازیابی کنید. تاکنون دسترسی به میلیونها دلار سرمایه تنها بهخاطر سهلانگاری در تهیه نسخه پشتیبان از دست رفته است.
کیف پولها اغلب بهعنوان نسخه پشتیبان به کاربر یک مجموعه ۱۲ یا ۲۴تایی از کلمات انگلیسی نمایش میدهند که باید آنها را در جایی امن یادداشت کنید. به این ترتیب، کاربر با آن کلمات میتواند بهراحتی در هر کیف پول دیگری به داراییهای خود دسترسی پیدا کند. در برخی از کیف پولها هم مستقیماً کلید خصوصی (Private Key) که بهصورت رشتهای متنی از حروف و اعداد است، به کاربر ارائه میشود. داشتن کلید خصوصی بهمعنای مالکیت دارایی است. بعضی کیف پولهای دیگر هم به کاربران خود یک فایل بکآپ ارائه میکنند که با استفاده از کلمه عبوری که کاربر وارد کرده است، رمزگذاری شده است.
برای خرید اتریوم بهترین کار مراجعه به یک سایت صرافی رمزارز است. کاربران ساکن ایران برای خرید اتر از یک صرافی آنلاین معمولاً به یکی از دو روش زیر عمل میکنند:
خیلی راحت میتوانید با جستجوی عبارت «خرید اتریوم» در گوگل، وبسایتهای ایرانی را که با ریال اتریوم میفروشند پیدا کنید و پس از ثبتنام در آنها، بهطور مستقیم با کارت بانکی خود اتریوم بخرید. با این حال، گاهی اوقات که نقدینگی یک صرافی پایین است یا هزینه تمامشده خرید بالا است، سرمایهگذاران میتوانند از روش دوم استفاده کنند؛ یعنی خرید بیت کوین یا تتر از سایتهای داخلی و سپس تبدیل آن به اتریوم در صرافیهای خارجی مانند بایننس.
همچنین بخوانید: صرافی رمزارز چیست؟ نحوه کار آن چگونه است؟
فهرست صرافیهای بینالمللی که از اتریوم پشتیبانی میکنند، از این لینک قابلبررسی است. توجه داشته باشید اغلب صرافیهای بینالمللی بهدلیل تحریمها اجازه فعالیت به کاربران ساکن ایران نمیدهند و ریسک مسدودشدن حساب وجود دارد. با این حال، بیشتر کاربران ایرانی در حال حاضر آیپی خود را تغییر میدهند و از صرافی بایننس استفاده میکنند. در مطلب «آموزش صرافی بایننس» تبدیل ارزهای رمزنگاری شده در این صرافی آموزش داده شده است.
آیا اتریوم بهتر از بیت کوین است؟
از آنجایی که بیت کوین و اتریوم دو هدف متفاوت را دنبال میکنند، نمیتوان گفت که کدامیک بهتر از دیگری است. با این حال، در بین جامعه ارزهای رمزنگاری شده اغلب گفته میشود که از نظر امنیت و اعتبار بیت کوین بهتر است و از نظر عملکرد شبکه اتریوم.
آیا برای سرمایهگذاری در اتریوم باید یک اتریوم کامل بخریم؟
خیر. شما میتوانید کسری از یک اتریوم را خریداری کنید. بهعنوان مثال میتوانید ۰.۰۱ اتریوم بخرید.
آیا طرحهای سرمایهگذاری که روی اتریوم فعالیت میکنند معتبر هستند؟
روی اتریوم میتوان هر چیزی ساخت و ایجاد برنامه و قرارداد هوشمند روی آن مانند ساخت سایت روی اینترنت است. به جرئت میتوان گفت ۹۹ درصد طرحهای سرمایهگذاری که بر بستر اتریوم فعالیت میکنند، پانزی و کلاهبرداری هستند. مراقب طرحهایی که سود نجومی و تضمینی وعده میدهند، باشید.
ممنون که تا پایان “اتریوم Ethereum چیست؟ هر آنچه که باید در مورد رمزارز eth بدانید” همراه ما بودید.