در مسئله اسپینوزا ما با دو داستان رو به رو هستیم، یک داستان بر می گردد به ابتدای دوران روشنگری (قرن هفده میلادی) و مربوط می شود به یک فیلسوف از دین خارج شده. داستان دیگری بر می گردد به اوایل قرن بیستم و فیلسوفی مغرور که در آینده قرار است تبدیل به یکی از تئوریسین های بزرگ نازیسم شود...
در رمان های یالوم همیشه ما وارد یک کلاس درس می شویم، کلاسی که هم اندیشه یک فیلسوف را نمایان می کند و هم شخصیت و افکار انسان ها را به ما نشان می دهد. با همین شیوه داستان گونه ی یالوم ما گامی به سمت خودآگاهی بر می داریم، و بزرگ ترین دستاورد مطالعه کتاب های یالوم پیشرفت در خودآگاهی است.
«عقاید اشتباه، آرامش متزلزل و دروغین به بار می آورد!»
این عین عبارتی است که فیلسوفی جوان و یهودی در اواسط قرن هفدهم بیان می کند، فیلسوفی که یک نسل بعد از توبه خفت بار گالیله (در کلیسا) زندگی می کند. وقتی این جوان یهودی چنین عبارتی را به کار می برد هنوز نمی داند که قرار است چند هفته بعد از گفتن این جمله، تا پایان عمر حکم ارتدادش صادر بشود. فیلسوفی که خیلی از متفکرین اذعان دارند که عصر روشنگری بعد از عقاید او، آغاز شد.
نام او باروخ اسپینوزا است.
اسپینوزا نگاهی نو نسبت به دین و خدا داشت، نگاهی که حاضر نشد از آن کوتاه بیاید و به همین سبب خاخام ها او را تا پایان عمر از دین مرتد خواندند.
اسپینوزا فیلسوفی بود که نمی خواست دین و خداوند را از طریق خرافات خاخام ها (روحانیون یهودی) درک کند، او قصد داشت با قدرت خِرد خداوند را بشناسد و چنین هم شد.
«... یک فیلسوف شکست خورده ی پُرمدعا، وانهاده، محروم از محبت و نامهربان که در مورد خودش کنجکاو نیست و با وجود حس غیرمنصفانه درباره ی خود، با حس خودبینانه ای از برتری روی زمین می گشت...»
این دومین شخصیتی است که ما در داستان سر و کار داریم، شخصیتی متزلزل که در نهایت به یکی از تئوریسین های بزرگ نازیسم تبدیل می شود نام او، آلفرد روزنبرگ است.
روزنبرگ عقاید تندی نسبت به یهودیت دارد و آنها را خون آشام تمدن های آریایی می نامد. روزنبرگ در یک سخنرانی انتخاباتی در دبیرستان سخنان یهودستیزانه ای ایراد می کند.
مدیر و معلم او که می خواهند اندیشه او را تغییر بدهند، مجبورش می کنند به عنوان تکلیف بخش هایی از زندگی نامه گوته نویسنده مشهور آلمانی را بخواند.
در بخشی از زندگی نامه، گوته اذعان می کند که الگویش اسپینوزا بوده است. روزنبرگ که برای گوته به عنوان یک متفکر و آلمانی اصیل احترام بسیار قائل است تعجب می کند که چرا اسوه اش یک یهودی پست است؟
و این چنین مسئله اسپینوزا شکل می گیرد...
مسئله اسپینوزا مثل دیگر رمان های یالوم نثری ساده و روان دارد. بهاره نوبهار نیز به عنوان مترجم، در ترجمه کتاب موفق بوده است.
مخاطب این داستان چه کسانی هستند؟
1-کسانی که به رمان فلسفی علاقه مند هستند. فلسفه اندیشی در یک رمان آن هم به صورت زندگی نامه قطعا می تواند خیلی ساده تر باشد.
2- کسانی که رمان های روان شناسی می خوانند، احتمالا به خوبی می توانند از این رمان بهره ببرند.
