نارسایی کلیه شرایطی است که در طی آن کلیهها قادر به انجام وظایف خود نیستند. کلیهها اندام لوبیایی شکل هستند که در دفع مواد زائد از بدن نقش بسیاری مهمی دارند. البته وظیفه آنها محدود به دفع مواد زائد در بدن نمیشود، کلیهها هورمونهایی را تولید میکنند که منجر به تنظیم فشار خون خواهند شد. خوب است بدانید این عضو کوچک لوبیایی شکل در برابر آسیبها توانایی و تحمل بسیار بالایی دارد. یعنی ممکن است دچار بیماریهای کلیوی شده باشید اما هیچ علامت و نشانه خاصی را درک نکنید. معمولا بیماران زمانی به متخصص مراجعه میکنند که بخش وسیعی از بافت کلیه دچار آسیب شده است.
در کنار برخی عادات اشتباه که میتوانند زمینه را برای آسیبهای کلیوی مهیا کنند، برخی بیماریهای زمینهای نیز سلامتی کلیهها را تهدید خواهند کرد. در این میان دیابت بیش از آنچه که فکرش را کنید، به شما و کلیههایتان آسیب وارد خواهد کرد. در این مقاله میخواهیم بدانیم دیابت چگونه منجر به نارسایی کلیه میشود.
قبل از پاسخ به این سوال باید بدانید دیابت رایجترین و شایعترین علت نارسایی کلیه است. شدت آسیب آن به کلیهها تا حدی است که بیمار مجبور به استفاده از دیالیز میشود. به طور کلی دیابت به دیابت نوع یک و دو تقسیم میشود. دیابت نوع یک ارثی است و احتمال بروز نارسایی کلیه در این بیماران بسیار شایع است. افرادی که به دیابت نوع دوم مبتلا هستند در خطر از دست دادن کلیههای قرار دارند؛ با این حالت نسبت به افرادی دیابتی نوع یک، کمتر آسیبپذیر هستند.
اگر بخواهیم به زبان ساده بگوییم که چگونه دیابت منجر به بروز نارسایی کلیه میشود، باید شما را با اصطلاحی به نام نفرون آشنا کنیم. نفرونهای بخشی عملکردی در کلیهها هستند. در ساختار آنها بخشی وجود دارد به نام کپسول بومن. درون این کپسول کلافهای عروقی وجود دارند که با عنوان گلومرول شناخته میشوند. حالا این کپسول بومن و گلومرول چه نقشی در کلیهها دارند و چه رابطهای بین آنها و دیابت وجود دارد؟ گلومرولها بخشی از خون را تصفیه کرده و اجازه نمیدهند وارد نفرون شود.
در واقع به عنوان یک صافی عمل میکنند. دیابت سبب میشود تا در عملکرد این صافی اختلال ایجاد شود. به همین دلیل گلوکز و موادی مانند پروتئین راهی پیدا میکنند تا وارد ادرار شوند. این موضوع کلیهها را تحت فشار قرار خواهد داد و به تدریج منجر به از بین رفتن بافت کلیهها خواهد شد.
از رایجترین نشانههای نارسایی کلیه در افراد دیابتی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
به گفتهی mayoclinic شرایطی که می تواند خطر نارسایی حاد کلیه را افزایش دهد عبارتند از: - سن بالا - انسداد رگهای خونی در بازوها یا پاها - دیابت - فشار خون بالا - نارسایی قلبی - بیماریهای کلیوی . کبدی - برخی از سرطانها و درمانشان
پاسخ این سوال چندان سخت و پیچیده نیست. اگر بتوانید دیابت را درمان کنید، کلیهها را نجات خواهید داد. پس شاید بهتر باشد که بگوییم آیا میتوان دیابت را درمان کرد؟ متاسفانه دیابت از آن نوع بیماریهایی است که برای آن درمان قطعی وجود ندارد، ولی این حرف به این معنا نیست که باید بنشینیم و منتظر بروز نارسایی کلیوی شویم. در حال حاضر با مصرف دارو و از آن مهمتر تغییر سبک زندگی و داشتن یک برنامه غذایی سالم میتوان دیابت و عوارض ناشی از آن را به طور موثر کنترل کرد.
همچنین توصیه میشود تا افرادی دیابتی به طور مرتب با آزمایش خون و ادرار وضعیت کلیههای خود را پایش کنند. در آزمایش خون کلیه، فاکتورهای مختلفی بررسی میشود که از آن جمله میتوان به bun اشاره کرد. حتما میپرسید bun در آزمایش خون چیست؟ منظور از bun در آزمایش خون، همان سطح نیتروژن اوره است. بالا رفتن سطح کراتینین و اوره از نشانههای دیررس نارسایی کلیه هستند.