بیماری خود ایمنی وضعیتی است که در طی آن سیستم ایمنی اندام‌های مختلف بدن را به عنوان مهاجم تشخیص می دهد و به آنها حمله میکند. سیستم ایمنی از بدن در برابر انواع عوامل بیماری‌زا دفاع میکند. این سیستم توانایی تشخیص سلول‌های بدن از سلول‌های مهاجم (خارجی) را دارد. اما گاهی اوقات به نظر می‌رسد در تشخیص این موضوع به اشتباه می‌افتد و به سلول‌های خودی حمله میکند. در این مقاله می‌خواهیم بدانیم چرا بیماری‌های خود ایمنی بروز می‌کنند و آیا راهی برای درمان آنها وجود دارد؟
علت دقیق بروز بیماری‌های خود ایمنی مشخص نیست. در واقع پزشکان بر این باور هستند که مجموعه‌ای از عوامل سبب می‌شوند تا فرد درگیر این نوع از بیماری‌ها شود.
ژنتیک به عنوان اولین فاکتوری در نظر گرفته می‌شود که در بروز بیماری‌های خود ایمنی می‌توانند نقش داشته باشند. اگر یکی از افراد نزدیک خانواده به این بیماری مبتلا شده باشد، احتمال درگیر شدن سایر اعضای خانواده نیز وجود دارد. البته این امر به این معنا نیست که حتما سایر اعضا این بیماری را تجربه خواهند کرد؛ تنها ریسک بروز این بیماری در خانواده بیشتر است.
پس از ژنتیک، از عوامل محیطی به عنوان دومین فاکتور موثر در بروز بیماری‌های خود ایمنی یاد می‌شود. برای مثال افرادی که دچار عفونت‌های ویروسی و باکتریایی می‌شوند و سطح ESR در آزمایش خون آنها بالا می‌رود، در معرض ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی قرار دارند. ESR شاخصی است که می‌تواند عفونت و التهاب در بدن را نشان دهد. این شاخص تنها به وجود عفونت اشاره میکند. برای تشخیص علت معمولا از سایر تست‌ها مانند آزمایش CBC استفاده خواهد شد. در کنار این شاخص ممکن است در برگه آزمایش فاکتوری به نام CRP را نیز ببینید. این شاخص نیز به بررسی عفونت و التهاب در بدن می‌پردازد.
بیماری‌های خود ایمنی تاثیر بسزایی در طول عمر بیماران دارند. متاسفانه برای این نوع از بیماری‌ها درمان قطعی و موثری وجود ندارد. با توجه به اینکه سیستم ایمنی به کدام ناحیه از بدن حمله کرده است، طول عمر بیماران متفاوت است.
شاید درمان موثری برای این نوع از بیماری ها وجود نداشته باشد، اما این حرف به این معنا نیست که علم بشر در برابر آنها کاملا ناتوان است. در حال حاضر با مصرف برخی داروهای خاص، تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم می‌توان از پیشرفت سریع این اختلالات جلوگیری کرد. این موضوع بر طول عمر بیماران تاثیرگذار است.
از بیماری‌های خود ایمنی شایع می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ام اس یکی از نام آشناترین بیماری‌های خود ایمنی است که بیشتر در زنان دیده می‌شود. در این بیماری سیستم دفاعی به مغز و نخاع حمله میکند. برای این بیماری چندین مرحله در نظر گرفته شده است. از علائم ابتدایی آن می‌توان به اختلالات بینایی مانند دوبینی و تاری دید اشاره کرد. فیزیوتراپی و کاردرمانی در کنار مصرف داروهای رایج در بهبود زندگی این بیمارا ن تاثیرگذار است.
در این بیماری عضلات قلب مورد هدف سیستم ایمنی بدن قرار می‌گیرند. این بیماری نادر است و بیشتر افرادی که در سنین ۲۰ تا ۴۰ قرار دارند را تحت را تاثیر قرار می‌دهد. متاسفانه این بیماری در بیشتر موارد اصلا تشخیص داده نمی‌شود. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، معمولا با مرگ ناگهانی مواجه می‌شوند.
در این حالت سیستم دفاعی بدن به سراغ پانکراس یا همان لوزالمعده می‌رود. در این حالت بدن قادر به تولید انسولین نیست و سطح قند خون بالا می‌رود. این نوع دیابت بیشتر در کودکان دیده می‌شود.
