بارداری یکی از دلایل کمبود آهن خانم‌ها است و کمبود آهن می‌تواند بارداری و زایمان را با خطر مواجه کند. خانم‌هایی که قبل از بارداری هم دچار کمبود آهن هستند در دوران بارداری با کمبود آهن شدیدتری درگیر خواهند شد. کمبود آهن در بارداری یکی از علائم شایع بارداری است که مادر و کودک را درگیر می‌کند.
بدن برای تولید هموگلوبین (پروتئینی که اکسیژن را حمل می‌کند) آهن مصرف می‌کند. کمبود آهن باعث کاهش اکسیژن‌رسانی می‌شود. کمبود اکسیژن در بدن باعث تنگی نفس، ضعف و افزایش ضربان قلب می‌شود. در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا بدانید چه عواملی باعث کمبود آهن در دوران بارداری می‌شود و چه کسانی در معرض خطر بیشتری قرار دارند؟
در دوران بارداری حجم خون در بدن مادر افزایش می‌یابد. تا پایان سه‌ماهه سوم بارداری افزایش حجم خون حدود ۴۵ درصد است. افزایش حجم خون به این معناست که بدن به آهن بیشتری نیاز دارد. آهن باعث بروز کم‌خونی و فقر آهن می‌شود. در این حالت تعداد گلبول‌های قرمز خون و هموگلوبین کاهش می‌یابد. کمبود آهن همیشه باعث کم‌خونی نمی‌شود و تشخیص آن جداگانه صورت می‌گیرد.
کم‌خونی خفیف در دوران بارداری طبیعی است. این کم‌خونی ممکن است بی‌علائم و یا کم‌علائم باشد. بسیاری از علائم بارداری مانند علائم کمبود آهن هستند. به همین علت بسیاری از افراد تشخیص نمی‌دهند که دچار کمبود آهن هستند. برای تأیید کمبود آهن فرد باید آزمایش خون بدهد. برخی از علائم کم‌خونی یا کمبود آهن در دوران بارداری عبارت است از:
زنان باردار بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند؛ زیرا در این دوران بدن به آهن بیشتری نیاز دارد و باید آهن موردنیاز مادر و فرزند تأمین شود. افراد زیر بیشتر در معرض کمبود آهن قرار دارند.
کمبود آهن باعث احساس ضعف و خستگی می‌شود. این ضعف و خستگی بر عملکرد بدن و ورزش کردن هم تأثیر می‌گذارد. بعضی از زنانی که در دوران بارداری کمبود آهن دارند، بعد از زایمان هم کمبود آهن خواهند داشت. سایر عوارض کمبود آهن عبارت است از:
با استفاده از یک آزمایش خون ساده می‌توان کمبود آهن را تشخیص داد. درصورتی‌که فرد مشکوک به کمبود آهن باشد پزشک انجام آزمایش خون را تجویز می‌کند. آزمایش‌های تشخیص کمبود آهن عبارت‌اند از آزمایش CBC، آزمایش Ferritin و آزمایش هموگلوبین یا hgb. آزمایش CBC شمارش کامل اجزای خون است و فاکتورهای مختلف خون را شمارش می‌کند؛ مانند تعداد گلبول‌های سفید، گلبول‌های قرمز و پلاکت‌ها.
اما Ferritin چیست؟ فریتین پروتئینی در خون است که آهن را در خود ذخیره می‌کند و در صورت لزوم آن را آزاد می‌کند. به‌عبارتی میزان ذخیره آهن در بدن با این آزمایش مشخص می‌شود. آزمایش فریتین دقیق‌ترین راه برای تشخیص کمبود آهن است. Hgb در آزمایش خون بیانگر مقدار هموگلوبین در خون است. هموگلوبین پروتئینی است که مغز استخوان آن را تولید کرده و در گلبول‌های قرمز ذخیره می‌شود. هموگلوبین نقش اساسی در اکسیژن‌رسانی بدن دارد.
کمبود آهن در بارداری بسیار شایع است و درمان آن معمولاً آسان است. ساده‌ترین گزینه درمان مصرف مکمل‌های مختلف است. البته این مکمل‌ها باید توسط پزشک تجویز و زیر نظر او مصرف شود. افرادی که فقر آهن شدیدی دارند نیاز به تزریق وریدی آهن دارند.
معمولاً بعد از شروع درمان، چند هفته زمان می‌برد که سطح آهن به مقدار طبیعی خود برسد. در طی این هفته‌ها برای کنترل علائم خود باید اقداماتی را انجام دهید. این اقدامات شامل چرت زدن روزانه، تغذیه مناسب و دوری از کارهای خسته‌کننده است.
خانم‌هایی که دچار کمبود آهن در بارداری هستند، باید به‌طور منظم با پزشک خود ملاقات کنند و چکاپ‌های لازم را انجام دهند تا از اثربخشی درمان خود مطمئن شوند. علاوه بر مصرف مکمل‌های آهن، مصرف ویتامین D هم بسیار حائز اهمیت است. ویتامین D به داشتن گلبول‌های قرمز سالم کمک می‌کند. اگر مصرف مکمل‌ها در درمان مؤثر نبود، پزشک نوع درمان را تغییر خواهد داد.
سایت americanpregnancy دراین‌باره می‌گوید: اگر کمبود آهن با مصرف مکمل‌ها برطرف نشد ممکن است کم‌خونی دلیل دیگری داشته باشد مانند اختلال در جذب آهن. در این موارد ممکن است پزشک شما از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان استفاده کند.
رژیم غذایی نقش بسزایی در افزایش مقدار آهن دارد. مواد غذایی حاوی آهن عبارت‌اند از:
کمبود آهن در بارداری بسیار شایع است اما درمانان اهمیت زیادی برای سلامت مادر و جنین دارد. کمبود آهن باعث احساس خستگی، ضعف و کمبود آهن می‌شود. برای اطلاع از وضعیت سلامتی خود و فرزندتان با پزشک خود در ارتباط باشید و در مورد ابهامات خود از او سؤال بپرسید. برای انجام آزمایش‌های خون مرتبط به کمبود آهن یا آزمایشات دوران بارداری می‌توانید از خدمات هومکا استفاده کنید.
