بیماری ام اس یکی از انواع عارضه‌های خود ایمنی است. در این بیماری سیستم ایمنی علیه خود بدن است و به نقاط مختلف آن حمله‌ور می‌شود. علائم ام اس در زنان و مردان مشترک است، اما زنان در برخی از موارد علائمی متفاوت از مردان را تجربه می‌کنند، که ممکن است ناشی از تغییرات هورمونی و دیگر شرایط مختص زنان باشد. این بیماری در صورت عدم کنترل و درمان می‌تواند با تشدید علائم همراه شود و روند طبیعی زندگی فرد مبتلا را مختل کند.
علت بیماری ام اس در زنان هنوز به درستی مشخص نشده است. به‌طورکلی محققین در پاسخ به این سوال که دلیل شیوع ابتلا و بروز علائم بیماری ام اس در زنان چیست ، این‌گونه پاسخ می‌دهند:
ام اس بیماری خود ایمنی است و ممکن است با بی‌شمار عوامل مضر برای بدن در ارتباط باشد. عمدتاً افرادی که دچار علائم ام اس و مشکلات ناشی از آن می‌شوند، سابقه سیگار کشیدن دارند. همچنین افرادی که بیش از سایرین در معرض استرس‌های روانی قرار دارند شانس ابتلا به ام اس را خواهند داشت.
در مورد زنان دلایل ممکن است متفاوت از مردان باشد. گروهی از محققین معتقدند که بیشتر زنان مبتلا به ام اس به علت بروز و وجود عواملی همچون التهاب، چاقی، تغییرات هورمونی و کمبود ویتامین D دچار این بیماری خود ایمنی می‌شوند.
به گفته‌ی وب‌سایت mayoclinic مهم‌ترین ریسک فاکتورها و شرایطی که خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
- سن: در هر سنی ممکن است فرد به ام اس مبتلا شود اما معمولا بروز ام اس در سنین ۲۰ - ۴۰ سالگی بیشتر است
- جنسیت: زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان به ام اس مبتلا می‌شوند
- داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به MS
- عفونت و ویروس‌های خاص مانند اپشتین بار
- کمبود ویتامین D
ابتلا به بیماری خود ایمنی مانند اختلالات تیروئید، کم‌خونی خطرناک، پسوریازیس، دیابت نوع یک، بیماری التهابی روده و ...
- مصرف سیگار
محققین بر این باورند زمانی که علائم بیماری ام اس در زنان بیشتر از مردان شیوع پیدا می‌کند، به این معنا که هورمون‌ها نیز در این اختلال نقشی دارند. هورمون‌های جنسی همچون استروژن و تستوسترون می‌توانند بر بروز علائم ام اس و مشکلات ناشی از آن تأثیر داشته باشند. اما دلیل تأکید این گروه بر نقش هورمون‌ها در بروز علائم بیماری ام اس در زنان چیست؟
محققان موافق تأثیر هورمون‌های جنسی در ام اس زنان دریافتند که بین دختران و پسران در سطح ابتلا به ام اس و علائم ام اس تقریباً تفاوتی وجود ندارد، به‌ویژه اگر در دوره پیش از بلوغ باشند. اما اگر به نوجوان، جوان و بزرگسالان نگاهی بیاندازیم می‌بینیم این تعادل به‌هم‌خورده و آمار ابتلای زنان به ام اس افزایش پیدا می‌کند. بنابراین می‌توان هورمون‌های جنسی بخصوص استروژن و تستوسترون را در افزایش ریسک ابتلای زنان به ام اس موثر دانست.
بارداری نیز همچون تغییرات هورمونی می‌تواند بر روند بیماری ام اس تأثیر گذاشته و علائم ام اس در زنان باردار را تقویت کرده یا کاهش دهد. گروهی از زنان باردار عنوان می‌کنند در دوره بارداری علائم ام اس در آن‌ها کاهش پیدا کرده و احساس بهبود یافتن دارند. اما این روند پایدار نیست، چراکه به محض تولد نوزاد مجدداً با عود علائم روبه‌رو خواهند شد. این موضوع کاملاً اثبات‌شده است و محققان شعله‌ور شدن ام اس پس از زایمان را به‌عنوان یک علامت و حالت شناخته‌شده در این عارضه خود ایمنی تلقی می‌کنند.
علائم بیماری ام اس در زنان متعدد است، اما چند مورد می‌توانند هشداردهنده‌ی واضحی باشند:
بروز اختلال در بینایی: یکی از علائم هشداردهنده ابتلا به ام اس در زنان بروز اختلال در بینایی است. علائم ام اس در زنان با مشکل حرکات غیرارادی چشم، دوبینی، احساس ناراحتی در چشم و از دست دادن بینایی جزئی یا کامل خود را نشان می‌دهد.
اختلالات عضلانی: زنان مبتلا به ام اس اغلب از بی‌حسی، گرفتگی ماهیچه‌ای، خشکی دست و پا، عدم تعادل حین حرکت و لرزش دست و پا شکایت می‌کنند.
بروز اختلال در چرخه قاعدگی: بانوانی که مبتلا به ام اس هستند، با شروع سیکل قاعدگی علائم ام اس را با شدت بیشتری تجربه می‌کنند، چراکه سطح استروژن در این دوره کاهش پیدا می‌کند. افسردگی، خستگی مفرط و ضعف جسمانی نیز از علائم آن است.
