ابوا ی دوران رنسانس و باروک ( قرن های شانزدهم ، هفدهم و هجدهم میلادی)
پیش از پرداختن به موضوع ابوا در دوران باروک ، بهتر است با اجزای مختلف این ساز آشنا شویم .
ابوا( Oboe ) سازی بادی است که از چوب یا از مواد مصنوعی و یا طبیعی دیگر ساخته شده است . با یک زبانه مخصوص که از چوب نوعی نی ( بامبوس ) به نام آروندو دونا (Arundo Donax) ساخته شده به صدا در می آید .
ابوا ی مدرن همراه با زبانه
زبانه ابوا از دو عدد چوب در کنار هم قرار گرفته تشکیل شده است . بر روی یک استوانه فلزی به وسیله نخ مخصوص بسته و با یک چاقوی مخصوص برای نواختن به شکل مورد نیاز تراشیده می شوند . معمولا هر نوازنده ابوا به تناسب اندام و جثّه خود برای خودش زبانه ابوا درست می کند .
این نی ها به شکل مورد نیاز بُرش خورده اند و آماده بسته شدن روی یک استوانه فلزی هستند . مراحل بُرش و آماده سازی و بستن چوب بامبوس روی استوانه فلزی را شاگردان از معلّم خود یاد می گیرند . معمولا با تمرین چند باره موفق به درست کردن زبانه ابوا برای خود خواهند شد .
” ابوا در دوران باروک دارای تعداد معدودی کلید فلزی بوده . و برای نواختن آن نوازنده باید به جای استفاده از کلید فلزی با انگشتان خود سوراخ های تغییر صدا را بپوشاند .”
دسته بندی سازهای بادی
ساز های بادی به چند دسته اصلی و فرعی تقسیم می شوند :
سازهای بادی چوبی هم چندین گونه هستند . مثلا ساز فلوت در دسته بندی ها جزو سازهای بادی چوبی محسوب می شود . هر چند که فلوت های امروزی معمولا همگی از فلزات ساخته شده اند . ولی فلوت های دوران رنسانس و باروک ، مانند ابوا دوران باروک ، هنوز با چوب ساخته می شوند . بنابراین یک رسمی جدا از واقعیّت های عینی برای بعضی از نامگذاری ها وجود دارد . این رسم و رسوم به پیشینه و آداب گذشتگانمان بر می گردد .
1. سازهای بادی چوبی تک زبانه ای مانند کلارینت
کلارینت دارای یک خانواده از سازها است که همگی به این اسم نامگذاری شده اند . اما از نظر منطقه صدا دهی باهم فرق دارند مانند کلارینت باس و یا کلارینت می بمل .
ساکسوفون هم ساز بادی چوبی تک زبانه ای به حساب می آید . مانند کلارینت دارای یک خانواده بسیار بزرگ است .
امروزه تقریبا تمام ساکسوفون ها را با فلزّات می سازند . ساکسفون چوبی بسیار کم یاب است . ولی این ساز فلزی به علّت پیشینه خود و اینکه مدل های اوّلیه آن و شخصیّت اوّلیه آن چوبی بوده در گروه سازهای بادی چوبی تک زبانه ای قرار می گیرد .
2. سازهای بادی چوبی دو زبانه ای مانند ابوا و فاگوت که هر دو این سازها دارای خانواده هستند .
ابوا ، ابوا دامور و کُرانگله از خانواده ابوا هستند . ابوا باس هم سازی است که با نام های متفاوت توسط عدّه معدودی ساخته و نواخته می شود.
فاگوت و کنترا فاگوت تشکیل دهنده خانواده فاگوت هستند .
لازم به ذکر است که در تمام گروه بندی ها ، سازهای دیگری هم هستند که اینجا نام برده نشده اند . اساتید هنرمند و چیره دست آنها را می سازند و یا قبلا متداول بوده اند . حالا اغلب در موزه ها هستند و مورد استفاده کمتری دارند .
این اجرا ، اجرای پارتیتا برای فلوت اثر یوهان سباستین باخ است . این اجرا با یک فلوت چوبی باروک انجام شده است . این اثر از شاخص ترین آثار موسیقی و موسیقی برای فلوت می باشد.
با کلیک بر روی تصویر می توانید این اجرا را در کانال آپارات هنرآموز ببینید .
اجرا با ابوا باروک
این ویدئو که مشاهده می کنید ، اجرای کنسرتو برای ابوا و ویولن اثر یوهان سباستین باخ می باشد . این اثر ، جزو شاخص ترین آثار موسیقی و موسیقی برای ابوا و ویولن و ارکستر کوچک است . و با تبحّر بسیار بالایی نواخته شده است .
با کلیک بر روی تصویر می توانید این اجرا را در کانال آپارات هنرآموز ببینید .
ابوای مورد استفاده در این اجرا یک ابوای باروک تمام چوبی می باشد که تنها چند کلید فلزی دارد و از نظر مکانیک تفاوت هایی با یک ابوای مدرن دارد .
اُبوا و سُرنا
با کمی دقّت به ساختار ابوا باروک درمی یابیم که این ساز شباهت بسیاری به ساز سرنا ( ساز بادی محلّی ایرانی _ آسیایی ) دارد . در واقع ساز ابوا ، سازی بسیار قدیمی می باشد که در قارّه آسیا قدمتی چند هزار ساله دارد . تصاویر نوازندگان که در آن ساز های بادی هم دیده می شود بر روی آثار تاریخی حکایت از آن دارد ، که موسیقی و سازهای بادی در دوران گذشته از توجه خاص پادشاهان بهره می برده اند.
این تصویر ابوا دوران باروک را با تصویر ساز سرنا مقایسه کنید . آیا به هم شبیه نیستند ؟
