چرا باید ویولن یاد گرفت؟
ویولن یک ساز زیبا، باشکوه و پرطرفدار است که صدای آن می‌تواند احساسات، خلاقیت و هوش شما را به چالش بکشد. یادگیری ویولن و نواختن آن فواید زیادی برای سلامت جسمانی و روانی شما دارد. برخی از این فواید عبارتند از:
برای تهیه یک ساز مناسب برای خود یا فرزندتان، می‌توانید بین خرید یا اجاره ویولن انتخاب کنید. هر دو گزینه مزایا و معایب خود را دارند. البته اجاره ی ویولن در ایران زیاد مرسوم نیست ، اما همچنان هستند هنرجویان پیشرفته تر که سازهای اولیه خود را دارند و یا آموزشگاه های خصوصی که بدون هزینه یا با دریافت مبالغی سازشان را برای مدت محدودی در اختیار هنرجویان تازه کار قرار می دهند . همچنین در برخی موارد ، اساتید ، سازهایی تمرینی دارند که آن را برای شروع در اختیار هنرجویان تازه کار خود می گذارند . در نهایت برای در اختیار داشتن یک ساز باید برخی از عوامل را در نظر بگیرید که عبارتند از:
خرید یک ویولن با کیفیت معمولا هزینه‌بر است و ممکن است از چند میلیون تومان تا چندده میلیون تومان برای شما هزینه داشته باشد. اجاره یک ویولن معمولا کمتر هزینه دارد و ممکن است بین ۴۰۰هزار تا ۸۰۰ هزار تومان در ماه باشد. اگر مطمئن نیستید که چقدر به ویولن علاقه‌مند هستید یا چقدر می‌خواهید در آن سرمایه‌گذاری کنید، اجاره یک گزینه مناسب است. اگر قصد دارید به طور جدی و بلندمدت ویولن را یاد بگیرید و نوازنده شوید، خرید یک گزینه بهتر است.
ویولن‌ها در اندازه‌های مختلف ساخته می‌شوند تا برای اندام‌های مختلف مناسب باشند. اگر شما کودک، نوجوان یا فرد کوچک قامت هستید، نباید قبل از شروع یادگیری ویولن یک ویولن با سایز بزرگ (۴/۴) بخرید یا اجاره کنید، زیرا ممکن است برای شما سخت باشد که آن را نگه دارید و بنوازید. به جای آن، باید یک ویولن با سایز کوچک‌تر (۳/۴، ۱/۲، ۱/۴، ۱/۸، ۱/۱۰، ۱/۱۶) بسته به قد و بازوی خود انتخاب کنید. اگر بالغ هستید، معمولا می‌توانید یک ویولن با سایز استاندارد (۴/۴) را استفاده کنید. چنانچه قصد دارید خودتان ویولن را بخرید، بهتر است قبل از خرید به فروشگاه موسیقی بروید و سایز مناسب را با کمک فروشنده یا استاد خود پیدا کنید. اگر قصد دارید خودتان ویولن را اجاره کنید، بهتر است قبل از اجاره به سایت فروشگاه مورد نظر خود بروید و سایز مناسب را با کمک راهنمای آنلاین پیدا کنید.
کیفیت یک ویولن تأثیر زیادی بر صدای آن دارد. یک ویولن با کیفیت صدای صاف، زیبا، پُر و عمیق تولید می‌کند. یک ویولنِ با کیفیتِ پائین، صدای تیره، تیز ، ناهماهنگ و ناپایدار تولید می‌کند. کیفیت یک ویولن به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله جنس چوب، نحوه ساخت، نحوه کوک و نگهداری. اگر قصد دارید خودتان ویولن را بخرید، بهتر است یک ویولن با کیفیت بالا و با ضمانت از یک فروشگاه معتبر یا یک سازسازِ حرفه‌ای تهیه کنید. اگر قصد دارید ویولن را اجاره کنید، بهتر است یک ویولن با کیفیت مناسب و با شرایط قابل قبول از یک فروشگاه معتبر یا آموزشگاه شناخته شده یا استاد خودتان اجاره کنید.
برای اینکه صدای ویولن شما همیشه زیبا و پایدار باشد، باید ساز خود را در دوران یادگیری ویولن به درستی کوک و نگهداری کنید. برخی از کارهایی که باید انجام دهید عبارتند از:
گوشی ها قسمت‌هایی هستند که در سر ویولن قرار دارند و با چرخاندن آن‌ها می‌توانید سیم‌ها را کشیده یا شل کنید. برای تولید صدای درست، باید سیم‌های خود را به گونه‌ای کوک کنید که هر سیم با فرکانس مشخصی لرزش کند. این فرکانس‌ها عبارتند از: G=196 هرتز، D=293.7 هرتز، A=440 هرتز و E=659.3 هرتز. شما می‌توانید با استفاده از ابزارهای مختلف کوک (tuner) ، که معمولا به صورت الکترونیکی، مکانیکی یا نرم‌افزاری هستند، سیم‌های خود را کوک کنید. فراموش نکنید باید به طور منظم سیم‌های خود را چک کنید و در صورت لزوم آن‌ها را کوک کنید.
بالشتک (shoulder rest) قطعه‌ای است که زیر بدن ویولن قرار می‌گیرد و به شما کمک می‌کند که ساز را روی شانه خود قرار بدهید. این ابزار به شما اجازه می‌دهد که دست چپ خود را آزاد کنید و بتوانید به راحتی نت‌های مختلف را اجرا کنید و آموزش ویولن را با آرامش دنبال کنید. بالشتک ها در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف ساخته می‌شوند و باید یکی را انتخاب کنید که برای شما راحت و مناسب باشد. همچنین باید بالشتک را به گونه‌ای تنظیم کنید که ویولن را در حالت افقی و متوازن نگه دارد و فشار زیادی به گردن و شانه تان وارد نکند.
کلیفون (rosin) ماده‌ای است که بر روی مو‌های آرشه زده می‌شود تا باعث افزایش اصطکاک بین مو‌ها و سیم‌ها شود و صدای قوی‌تر و واضح‌تری تولید کند. شما باید به طور منظم کلیفون را بر روی مو‌های آرشه خود بزنید، اما نباید زیاده‌روی کنید، زیرا ممکن است باعث کثیف شدن سیم‌ها و آرشه و کاهش کیفیت صدا شود. باید کلیفون را به آرامی و به صورت یکنواخت بر روی تمام مو‌های آرشه بکشید. همچنین، باید از کلیفون با کیفیت خوب و مناسب برای سبک موسیقی خود استفاده کنید. کلیفون ها در رنگ‌های مختلف ساخته می‌شوند و معمولا کلیفون های تیره برای سبک‌های گرم و قوی و کلیفونهای روشن برای سبک‌های سرد و ظریف مناسب هستند.
شما باید از ساز خود به خوبی مراقبت کنید تا همیشه در حالت خوب و سرحال باشد. برخی از کارهایی که برای نگهداری ساز باید انجام دهید عبارتند از:
قطعات سازتان را در صورت لزوم تعویض کنید. سیم‌های ساز را حداقل هر شش ماه یک بار عوض کنید تا صدای آن‌ها تغییر نکند. شما باید مو‌های آرشه خود را حداقل هر دو سال یک بار تعویض کنید تا اصطکاک آن‌ها کم نشود. ضمنا بسیار عالی خواهد بود که (bridge)، (peg)، (tailpiece)، (fine tuner)، (tailgut)، (frame)، (case)، (shoulder rest)، نات (nut)، (fingerboard)، (lock) و (tuner) را نیز در صورت لزوم با قطعات جدید جایگزین کنید.
برای شروع یادگیری و پیشرفت در نوازندگی ویولن، بهتر است از یک استاد یا معلم موسیقی کمک بگیرید. علی الخصوص در ماه های یا سال اول شروع آموزش .
یکی از دلایلی که برای شروع یادگیری ویولن نباید به صورت خودآموز شروع کرد و حتما باید با یک معلم کار را آغاز کنید این است که ویولن یک ساز بسیار پیچیده و دقیق است که نیاز به رعایت اصول و تکنیک‌های صحیح و اصولی دارد. اگر بدون راهنمایی یک معلم مجرب و حرفه‌ای سعی کنید خودتان ویولن را یاد بگیرید، احتمال زیاد این است که عادات و روش‌های نادرست و نامناسب را در خود تثبیت کنید که در آینده باعث مشکلات فنی، جسمانی و هنری شوند. برخی از این مشکلات عبارتند از:
اگر شما ساز و آرشه خود را به شکل نامناسب و غیر اصولی نگه دارید، ممکن است باعث آسیب‌های عضلانی، تاندونی، عصبی و مفصلی شوید. همچنین، نگه‌داشتن نادرست ساز و آرشه مانع از تولید صدای خوب و قوی، اجرای سرعت‌های بالا، تغییر موقعیت‌ها، فشار دادن نت‌ها، هماهنگ شدن با دیگران و لذت بردن از نواختن می‌شود. یک معلم می‌تواند به شما کمک کند که چگونه ساز و آرشه خود را به شکل طبیعی، راحت و مناسب نگه دارید.
تولید صدای درست با ویولن یکی از چالش‌های بزرگ یادگیری این ساز است. شما باید بتوانید تعادل مناسب بین فشار و سرعت آرشه را پیدا کنید تا صدای قوی، رسا، کوک و زیبایی تولید کنید. شما باید بتوانید با استفاده از تکنیک‌های مختلف مثل ویبراتو، پورتامانتو، گلیساندو، استکاتو، لگاتو، پیزیکاتو و غیره صدای خود را تغییر دهید. همچنین می بایست قادر باشید با استفاده از دینامیک‌های مختلف مثل فورته، پیانو، کرشاندو، دیکرشاندو، اسفورزاندو و غیره صدای خود را تقویت یا ضعیف کنید. یک معلم می‌تواند به شما کمک کند که چگونه صدای خود را با استفاده از تکنیک‌های درست ، تولید و تغییر بدهید.
کوک سیم‌ها یکی از مهارت‌های اساسی برای نوازندگان ویولن است. شما باید بتوانید سیم‌های خود را به گونه‌ای کوک کنید که هر سیم با فرکانس مشخصی لرزش کند. این فرکانس‌ها عبارتند از: G=196 هرتز، D=293.7 هرتز، A=440 هرتز و E=659.3 هرتز. اگر سیم‌های خود را به درستی کوک نکنید، ممکن است صدای سازتان خارج از نُت، ناهماهنگ و نامطلوب باشد. یک معلم می‌تواند به شما کمک کند که چگونه با استفاده از ابزارهای مختلف کوک ( تیونر ها ) ، گوش خود یا دیگر سازها سیم‌های ویولن خود را کوک کنید.
این ها فقط برخی از دلایلی بودند که نشان می‌دهند چرا برای شروع یادگیری ویولن نباید به صورت خودآموز شروع کرد و حتما باید با یک معلم کار را آغاز کنید. البته، این به این معنی نیست که شما نباید از منابع دیگر مثل کتاب‌ها، ویدئو‌ها، نرم‌افزار‌ها و سایت‌های آموزش آنلاین استفاده کنید. این منابع می‌توانند به شما در فرآیند یادگیری و تمرین کمک کنند، اما جایگزین یک معلم حضوری یا آنلاین و حرفه‌ای در ابتدای راه آموزش نمی‌شوند. یک معلم می‌تواند به شما بازخورد، راهنمایی، تشویق و انگیزه بدهد و شما را در رسیدن به هدف‌های خود یاری دهد.
برای پیدا کردن یک استاد مناسب برای خود، می‌توانید بین معلم حضوری یا آنلاین انتخاب کنید. هر دو گزینه مزایا و معایب خود را دارند. اما برخی از عواملی که باید در نظر بگیرید عبارتند از:
استاد حضوری معمولا نزدیک به محل زندگی یا کار شما قرار دارد و باید با او قرار ملاقات تعیین کنید و به محل آموزش بروید. استاد آنلاین معمولا در هر جای دنیا قرار دارد و باید با او از طریق اینترنت، تلفن، تبلت یا کامپیوتر ارتباط برقرار کنید. اگر شما دسترسی به یک استاد حضوری خوب ندارید یا محدودیت‌های زمانی، مکانی، حمل و نقل یا هزینه دارید، استاد آنلاین یک گزینه مناسب است. اگر دسترسی به یک استاد حضوری خوب دارید و ترجیح می‌دهید با او رو در رو آموزش ببینید و تعامل داشته باشید، استاد حضوری یک گزینه بهتر است.
کیفیت آموزش یک استاد به تجربه، تخصص، شیوه، روش و شخصیت او بستگی دارد. یک استاد خوب باید دارای مدارک و سوابق آموزشی و هنری مناسب باشد. او باید توانایی آموزش سطوح و سبک‌های مختلف را داشته باشد. یک استاد خوب باید شیوه و روش آموزشی جذاب، منظم، ساده و کارآمد را پیش گیرد.
یک استاد خوب باید شخصیتی صبور، مهربان، صادق، منصفانه و پرانگیزه داشته باشد. شما باید با تحقیق، مصاحبه، مشاوره و آزمایش یک استاد خوب را برای خود پیدا کنید. اگر قصد دارید یک استاد حضوری را انتخاب کنید، بهتر است به آموزشگاه های موسیقی، مدارس موسیقی، کنسرواتورها، انجمن‌های موسیقی، نشریات موسیقی، سایت‌های اینترنتی و سایر منابع معتبر مراجعه کنید و از آن‌ها درخواست لیست یا پیشنهاد استاد بگیرید. اگر مایل هستید یک استاد آنلاین را انتخاب کنید، بهتر است به سایت‌های آموزش آنلاین مثل پلتفرم هنرآموز و سایر سایت‌های معتبر مراجعه کنید و از آن‌ها درخواست ثبت نام یا انتخاب استاد کنید.
هزینه آموزش یک معلم به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله تجربه، تخصص، شهرت، محل، زمان و نوع آموزش. هزینه آموزش یک معلم ویولن معمولا بین جلسه ای ۱۵۰هزارتومان تا 800هزار تومان (برای نیم ساعت کلاس خصوصی در سال ۱۴۰۲ ) متغیر است. شما باید با استاد خود توافق کنید که چقدر باید به او پرداخت کنید و چگونه و چه زمانی این پرداخت را انجام دهید. از استاد خود رسید پرداخت بگیرید و هزینه‌های خود را به صورت منظم و به موقع پرداخت کنید.
برای یادگیری و پیشرفت در موسیقی ویولن، باید به طور منظم و مستمر تمرین کنید. تمرین باعث می‌شود که مهارت‌های فنی و هنری شما تقویت شود و عادات صحیح و اصولیتان تثبیت شود. همچنین، اعتماد به نفس و خلاقیت افزایش یابد و قطعات جدید و سخت را بتوانید یاد بگیرید و بنوازید. تمرین با نظم و درست، باعث خواهد شد که لذت ببرید از موسیقی، هنر و فرهنگ.
مقدار زمان لازم برای تمرین ویولن به سطح، هدف، علاقه و ظرفیت شما بستگی دارد. به طور کلی، باید حداقل ۳۰ دقیقه تا ۱ساعت در روز تمرین کنید. اگر مبتدی هستید، می‌توانید با این مقدار شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید. چنانچه سطح متوسط یا پیشرفته هستید، می‌توانید حدود یک تا دو ساعت در روز تمرین کنید. اگر حرفه‌ای هستید، می‌توانید سه تا چهار ساعت در روز برای تمرین وقت بگذارید. البته، این زمان‌ها فقط توصیه‌های کلی هستند و شما باید با استاد خود مشورت کنید که به چه مقدار تمرین در روز نیاز دارید.
فقط مقدار زمان تمرین کافی نیست، بلکه کیفیت تمرین هم مهم است. شما باید به گونه‌ای تمرین کنید که بهترین نتیجه را بگیرید و از آن لذت ببرید. برخی از نکاتی که باید در نظر بگیرید عبارتند از:
قبل از شروع تمرین، یک برنامه روشن و مشخص داشته باشید. شما باید هدف‌های خود را تعیین کنید و قطعات، تکنیک‌ها و موضوعاتی را که می‌خواهید تمرین کنید انتخاب کنید. زمان تمرین خود را به قسمت‌های کوچک‌تر تقسیم کنید و به هر قسمت زمان مناسبی اختصاص دهید. اولویت‌های خود را مشخص کنید و از مهم‌ترین و سخت‌ترین قسمت‌ها شروع کنید. شما باید یک دفترچه یادداشت یا یک نرم‌افزار روزانه تمرین داشته باشید و در آن هدف‌ها، برنامه‌ها، پیشرفت‌ها و مشکلات خود را ثبت کنید.
قطعات و تکنیک‌های خود را به طور مکرر تمرین کنید تا آن‌ها را به خوبی یاد بگیرید و در حافظه خود ثبت کنید. شما باید هر قسمت را چندین بار با دقت و توجه تکرار کنید و از خطاهای خود آگاه شوید و آن‌ها را اصلاح کنید. هر قسمت را با سرعت‌های مختلف، با صدای بلند یا آروم، با حالات مختلف، با چشمان باز یا بسته، با نگاه به نت یا از حفظ، با همکاری با دیگران یا به تنهایی، با استفاده از مترونوم (metronome) یا ضبط صوت (recorder) و سایر روش‌های مختلف تکرار کنید.
در تمرین خود خلاق و منحصر به فرد باشید. شما باید از قطعات و تکنیک‌های خود لذت ببرید و با آن‌ها عشق کنید. سبک، صورت، حالت، ریتم، دینامیک، فضاسازی، احساسات و سایر عوامل مؤثر بر صدای خود را تغییر دهید و جلوه‌های جدید و جذاب ایجاد کنید. قطعات جدید و جالب را یاد بگیرید و به مرور تبدیل به یک نوازنده ی خوب شوید. قطعات خود را تفسیر و ابراز کرده و برای مخاطب بنوازید. در اجرای قطعات خود با دیگر نوازنده‌ها، خواننده‌ها، هنرمندان و سایر هنرجویان همکاری و همفکری کنید. شما باید قطعات خود را در جلوی دیگران، چه به صورت حضوری یا آنلاین، اجرا و نمایش دهید.
تمرین ویولن نباید یک کار خسته‌کننده، سخت و زجرآور باشد. تمرین ویولن باید یک کار لذت‌بخش، آسان و شاد باشد. برای اینکه از تمرین لذت ببرید، باید به موارد زیر توجه کنید:
شما باید به ویولن و موسیقی علاقه‌مند باشید به قطعات و تکنیک‌های خود علاقه‌مند باشید و از آن‌ها لذت ببرید. به هدف‌های خود علاقه‌مند باشید و از آن‌ها لذت ببرید. همچنین به تمرین علاقه‌مند باشید و از مدت زمان تمرین هم لذت ببرید.
شما باید برای تمرین انگیزه داشته باشید و به آن پایبند باشید. هدف‌های خود را مشخص کنید و به آن‌ها دست یابید. پیشرفت‌های خود را مشاهده کنید و به خود تبریک بگویید. شما باید مشکلات خود را حل کنید و به خود افتخار کنید. از استاد، خانواده، دوستان و سایر حامیان خود کمک و حمایت بگیرید.
در تمرین خود تغییر ایجاد کنید و از یکسانی و کسالت جلوگیری کنید. شما باید قطعات و تکنیک‌های جدید و متنوع را یاد بگیرید و تمرین کنید. سبک، صورت، حالت، ریتم، دینامیک، فضاسازی، احساسات و سایر عوامل مؤثر بر صدای خود را تغییر دهید و جلوه‌های جدید و جذاب ایجاد کنید. شما باید محیط، زمان، مکان، همکار، همکلاسی و سایر شرایط تمرین خود را تغییر دهید و تنوع بیافزایید.
اما برخی از عوامل می‌توانند تاثیر مثبت یا منفی بر پیشرفت شما داشته باشند. برای مثال، سن شما، تجربه‌ی موسیقایی قبلی شما، کیفیت ساز و استاد شما، مقدار و کیفیت تمرین شما و علاقه‌مندی و انگیزه‌ی شما
اما باید با اصول و تکنیک‌های پایه‌ای آشنا شوید. شما می‌توانید با گوش دادن به قطعات مختلف و انتخاب آن‌هایی که دوست دارید، سلیقه و سبک خود را پیدا کنید. همچنین می‌توانید از روش‌های مختلف آموزش ویولن استفاده کنید، مانند روش سوزوکی، روش زوایگ، روش سنتی و غیره
نبود فرت یا کلید بر روی دسته و جای نت ها، تغییر فاصله بین نت ها در سراسر دسته، دشوار بودن تکنیک آرشه زدن، سخت بودن کوک کردن و کوک ساز، نیاز به استرس کم و آرامش در حین نواختن، حساسیت صدای ساز به کوچک ترین تغییرات در حالت انگشتان و آرشه، طولانی بودن زمان لازم برای تولید صدای خوب و قابل قبول
سطح دشواری قطعه، حجم و کیفیت تمرین شما، روش آموزشی که استفاده می کنید و استعداد و علاقه مندی تان. به طور کلی، یک نوازنده مبتدی حدود یک سال زمان نیاز دارد تا بتواند یک قطعه ساده را با صدای خوب اجرا کند. یک نوازنده متوسط حدود دو تا چهار سال زمان نیاز دارد تا بتواند قطعات متوسط را با تغییر موقعیت، سرعت، ویبراتو و هماهنگی با دیگران اجرا کند. یک نوازنده پیشرفته حدود پنج تا هشت سال زمان نیاز دارد تا بتواند قطعات سخت و پیچیده را با تسلط و شبیه به نوازنده‌های مشهور اجرا کند.
با این نکات، شما می‌توانید یادگیری و نواختن ویولن را به یک تجربه‌ی شگفت‌انگیز، مفید و خوشایند تبدیل کنید. من امیدوارم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد و به شما در راه یادگیری و پیشرفت در یادگیری ویولن کمک کرده باشد. من هم برایتان در این راه آرزوی موفقیت می‌کنم.
برای دیدن مقالات جذاب و کاربردی در مورد یادگیری ساز ویولن و دیگر سازهای ایرانی و غیر ایرانی اینجا کلیک کنید .
