نوار آبیاری قطره‌ای یا نوار تیپ آبیاری از جمله محبوب ترین تجهیزات آبیاری قطره ای بین کشاورزان می باشد که دارای دیوار نازک نسبت به لوله های قطره چکان دار است. به طور کلی نوار تیپ در دو مدل نوار تیپ درز دار یا بغل دوخت و نوار تیپ پلاک دار تولید می شود. نوارتیپ بغل دوخت نسبت به پلاک دار در بین کشاورزان محبوب و رایج تر می باشد. این محصول توسط فروشگاه های معتبری از جمله طرح گستر آب و ترنم آب سرزمین پارس ، آب کود در سطح کشور عرضه می شوند.
در این مقاله قصد داریم مزایای استفاده از نوار تیپ آبیاری را بیان کنیم.
با وجود حجم عظیم آب در جهان ، تنها درصد بسیار ناچیزی از آن را آب شیرین تشکیل داده است که این حجم شامل آب های جاری ، زیرزمینی و بارندگی ها می باشد. به طوری که در حال حاضر کل آب شیرین جهان در حدود 3 درصد تخمین زده شده است. محدودیت منابع آب شیرین موجود در جهان از یک سو و افزایش جمعیت از سوی دیگر ، استفاده بهینه از منابع آب موجود را حائز اهمیت کرده است.
با توجه به کمبود بارندگی در ایران و عدم توزیع مناسب زمانی و مکانی بارندگی و وقوع خشکسالی های متعدد در چندین سال گذشته ، تبدیل روش های آبیاری سنتی به روش های به روز از جمله آبیاری قطره ای (استفاده از نوار تیپ آبیاری) ، بارانی و .. بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به بررسی های صورت گرفته ، راندمان آبیاری قطره ای در حدود 90 درصد و آبیاری بارانی 70 تا 80 درصد می باشد. این بدان معنا می باشد که در سیستم آبیاری بارانی بین 20 تا 30 و در آبیاری قطره ای تا 10 درصد هدر رفت آب وجود دارد. این در حالی است که آبیاری به روش سطحی حتی در صورتی که اراضی به شکل مناسب تسطیح شده باشد تا 5 درصد هدر رفت آب وجود خواهد داشت. به طور کلی در صورتی که از روش های نوین آبیاری استفاده نشود ، حداقل 30 تا 40 درصد هدر رفت آب خواهیم داشت. به همین خاطر بیشتر مواقع خرید نوار تیپ آبیاری و اجرای ان به کشاورزان پیشنهاد می شود.
به طور کلی دو نوع آبیاری وجود دارد. آبیاری سطحی و قطره ای که در ادامه موارد مربوط به آبیاری قطره ای ارائه خواهد شد.
آبیاری قطره ای همراه با پخش آهسته و آرام آب بر سطح و یا زیر خاک می باشد که به صورت قطره های پیوسته ، مجزا و جریان بسیار باریك (با استفاده از نوار تیپ آبیاری) و یا به صورت اسپری ریز از طریق قطره چکان که در طول خط انتقال آب صورت می پذیرد. این نوع آبیاری بیشتر در موارد زیر مورد استفاده قرار می گیرد.
· در زمین شنی و یا زمینی که امکان آبیاری به روش های دیگر را ندارد.
· زمانی که میزان آب بسیار کم و یا هزینه تامین آن زیاد می باشد.
· برای تولید گیاهانی که بتوان محصول آن را با قیمت نسبتا زیاد به فروش رساند.
1- آبیاری نواری یا نوار تیپ آبیاری : در این روش پخش آهسته آب بر روی سطح خاک به صورت قطر های مجزا از حفره یا سوراخ های ریز موجود در نوار تیپ صورت می پذیرد. از این روش در مزارع ذرت ، پنبه ، هندوانه ، سیب زمینی ، گندم ، محصولات گلخانه ای و ... استفاده می شود.
2- آبیاری به روش زیر بستری
3- آبیاری بابلر و یا فواره ای
4- آبیاری اسپری
از مهمترین تجهیزات آبیاری قطره ای می توان به پمپ ، سیستم کنترل مرکزی ، فیلتر شنی ، تانک کود ، اتصالات قطره ای و لوله های پلی اتیلن ، نوار تیپ آبیاری و ... اشاره نمود.
ذکر این نکته بسیار مهم است که برای اطمینان از نگه داری و مدیریت درست و مناسب از منابع آب ، میبایست کشاورزان ابتدا نیاز محصولات خود و همچنین خصوصیات مزارع و زمین های کشاورزی خود را در نظر گرفته و بعد اقدام به تجهیز آنها نمایند. در این خصوص بهتر است از فروشگاه های معتبر فروش تجهیزات آبیاری مشاوره و اطلاعات لازم را دریافت نمایند.
امروزه استفاده از تجهیزات آبیاری قطره ای هوشمند از جمله کنترلر ، تایمر آبیاری و همچنین لوازم آبیاری قطره ای دیگر مانند نوار تیپ ، از بهترین ، به صرفه ترین و مناسب ترین روش آبیاری به حساب می آیند. با استفاده از نوار تیپ آبیاری قطره ای به جای خیس کردن کل سطح مزارع و یا زمین کشاورزی ، آب در منطقه مربوط به ریشه گیاهان اعمال می گردد. هدف اصلی از آبیاری قطره ای ، استفاده درست و استاندارد از حداقل منابع آب موجود در زمانی که گیاه بیشترین نیاز را دارد ، بوده است.
فشار کاری تیپ : فشار لازم جهت خروج آب از نوار تیپ معمولا بین بین 0.8 تا یك اتمسفر است.
میزان آبدهی نوار تیپ : میزان خروج آب بسته به نوع محصول و کشت از 0.8 تا 2.5 لیتر در ساعت متغییر می باشد.
طول رول : هر رول نوار تیپ 1000 تا 3000 می باشد. قیمت نوار تیپ 1000 متری به صرفه تر از طول های کم می باشد.
فاصله آبدهی ، ضخامت و قطر داخلی نوار تیپ : فاصله خروج آب بسته به نوع محصول زراعی بین 10 تا 30 سانتی متر می باشد. نوار تیپ آبیاری موجود در بازار دارای ضخامت 150 ، 175 و 200 میکرون هستند. همچنین قطر نوار تیپ بسته به نوع محصول و کشت بین 16 و 22 میلی متر متغییر می باشد.
