نویسنده : ریحانه ولیان - متخصص زنان و زایمان
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان‌ها یک جفت غده‌ی بیضی شکل هستند که در دو طرف رحم قرار دارند و از طریق لوله‌های فالوپ، به رحم متصل شده‌اند. تخمدان‌ها هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون(هورمون‌هایی که عادت ماهیانه را تنظیم می‌کنند) و تخمک را تولید می‌کنند.
کیست تخمدان، توده‌هایی کیسه مانند هستند که درونشان پر از مایع است که در داخل یا روی تخمدان رشد می‌کنند. اندازه‌ی این کیست‌ها به کوچکی یک نخود یا به بزرگی یک پرتقال است. اغلب کیست‌ها بدون علامت هستند اما برخی از آن‌ها می‌توانند دردناک باشند یا قاعدگی را سخت‌تر کنند.
انواع مختلفی از کیست‌های تخمدان وجود دارند که شایع‌ترین آن‌ها، کیست‌های فولیکولی است. بیشتر این کیست‌ها خود به خود یا با مصرف دارو، از بین می‌روند و اغلب باعث بروز مشکل جدی در فرد نمی‌شوند اما گاهی نیز سبب درد شکم و علائم دیگر می‌شوند.
علائم و نشانه‌های کیست تخمدان، زمانی خود را نشان می‌دهند که کیست بزرگ باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
این کیست‌ها 2 نوع هستند:
این کیست‌ها شایع‌ترین نوع کیست هستند.
هر زن، 2 تخمدان دارد که تخمک از این قسمت ها به درون رحم رفته تا با اسپرم لقاح کنند.
تخمک درون فولیکول ساخته می‌شود که شامل فلوئید است و از تخمک، در طول مدت رشدش، نگهداری می‌کند. زمانی که تخمک آزاد می‌شود، فولیکول می‌ترکد. در برخی موارد، مایع درون فولیکول تخلیه نمی‌شود و یا اصلا تخمکی آزاد نمی‌شود. در این مواقع، فولیکول دوباره پر می‌شود و یک کیست فولیکولی تشکیل می‌شود.
این نوع کیست، نسبت به نوع قبلی نادرتر است.
پس از آزاد سازی تخمک، از فولیکول، بافتی به نام کورپوس لوتئوم به جا می‌ماند. کیست لوتئال زمانی ایجاد می‌شود که کورپوس لوتئوم با خون پر شود.
این نوع کیست‌ها نیز 2 نوع هستند.
کیست‌های درموئید، معمولا خوش خیم هستند و از سلول‌های سازنده‌ی تخمک تشکیل می‌شوند. این کیست‌ها، فقط با جراحی برداشته می‌شوند.
این کیست‌ها از سلول‌های بیرونی تخمدان که آن را احاطه کرده‌اند، تشکیل می‌شوند. برخی از این کیست‌ها حاوی مایعی غلیظ و مخاطی‌اند، در حالی که بقیه از آب پر شده‌اند. این کیست‌ها معمولا به جای رشد درون تخمدان، به وسیله‌ی جزء ساقه مانندی به دیواره‌ی بیرونی تخمدان می‌چسبند و با این کار، می‌توانند رشد قابل توجهی داشته باشند. کیست‌های آدرنوما به ندرت می‌توانند سرطان‌زا باشند و باید با جراحی برداشته شوند.
کیست‌های تخمدان ممکن است گاهی در دوران بارداری ظهور کنند که در بیشتر مواقع، طی سونوگرافی‌های پیش از بارداری، تشخیص داده می‌شوند و اغلب خوش‌خیم هستند و نیاز به جراحی ندارند؛ اما در صورت بدخیم بودن، پارگی، پیچ‌خوردگی (چرخیدن کیست یا اختلال در خون‌رسانی) و بزرگ بودن اندازه‌ی کیست (به طوری که برای جنین مشکل‌ساز باشد)، باید فورا جراحی شوند.
بعضی مواقع، فولیکول‌ها در طول تخمک‌گذاری پاره نمی‌شوند و تخمکی آزاد نمی‌کنند، در عوض مایعات بیشتری درون آن‌ها ذخیره شده و تبدیل به کیست فولیکولی می‌شوند. در موارد دیگر، فولیکول تخمک را آزاد می‌کند اما کیسه‌ی آن به جای حل شدن، دوباره بسته شده و با خون و مایعات دیگر، پر می‌شود. کیست‌های به وجود آمده در هر کدام از این شرایط، شایع‌ترین نوع کیست هستند که فانکشنال نام دارند.
بسیاری از بیماری‌های رحمی و نشانه‌های آن‌ها، به یکدیگر شبیه هستند. تومورها سفت و فشرده هستند که از سلول‌های عضلانی صاف و بافت هم بند داخل رحم، تشکیل می‌شوند؛ در حالی که کیست‌های تخمدان، کیسه‌هایی پر از مایع هستند.
اگر کیست‌های تخمدان به خودی خود از بین نروند و یا بزرگ‌تر شوند، پزشک متخصص زنان برای کوچک شدن یا از بین بردن کیست‌ها، روش‌های زیر را پیشنهاد می‌کند:
اگر تخمدان‌های فرد کیست‌ساز باشد، ممکن است پزشک قرص‌های ضد بارداری را تجویز کند تا تخمک‌گذاری متوقف شده و از تولید کیست‌های جدید، جلوگیری شود.
اگر کیست فرد، کوچک باشد اما نتایج آزمایشات تصویری، خطر ابتلا به سرطان را نشان دهند، ممکن است پزشک، عمل لاپاراسکوپی را برای خارج کردن کیست، تجویز کند. روند این جراحی به این صورت است که جراح، برش کوچکی در نزدیکی ناف ایجاد می‌کند و سپس وسیله ای را به درون شکم وارد می‌کند تا کیست را خارج سازد.
اگر کیست فرد بزرگ باشد، پزشک می‌تواند با برش بزرگی روی شکم، آن را خارج کند. سپس از کیست، نمونه‌برداری می‌کند. اگر کیست سرطان زا تشخیص داده شود، ممکن است عمل هیسترکتومی انجام شود که طی آن، رحم و تخمدان‌ها را خارج می‌کنند.
با وجود این‌که هیچ راهی برای پیشگیری از کیست‌های تخمدان وجود ندارد، آزمایشات مداوم می‌تواند به شما در تشخیص زود هنگام بیماری‌های تخمدان، کمک کند. هم‌چنین، باید درباره‌ی تغییرات سیکل‌های قاعدگی و نشانه‌های غیر معمول قاعدگی (که تا چندین ماه ادامه پیدا می‌کنند)، آگاه باشد و درباره‌ی موضوعات نگران کننده، با پزشک متخصص زنان مشورت کنید.
حس خوب یک ویزیت آنلاین با ایزو ویزیت✌?
وبسایت ایزو ویزیت:
