راهكار موزه‌هاي اكراين در مقابل تهاجم روسيه
با حمله‌ي نیروهای روسی به كشور اکراین، موزه‌های ملي اين كشور نیز در وضعیت دشواري قرار گرفته‌اند و بار سنگين مسئوليت حفاظت از هنر و فرهنگ ملت در زمان بحران را به دوش مي‌كشند. به تناسب سرعت وقوع رخدادها، بايد منتظر بمانيم و ببينيم راهكارهاي مديريتي اين مراكز براي عبور از چنين بحراني چگونه خواهد بود و در نهايت پس از تمام اين اتفاقات چه چیزی از میراث فرهنگی غنی اوکراین باقي خواهد ماند.
در حالی که بسیاری از مردم اكراين به اجبار پناهنده شده‌اند و جاده‌ها با ترافیکي كه نتيجه‌ي فرار مردم بي دفاع از كشور است، مسدود شده؛ کارمندان موزه‌ها تمام تلاش خود را برای محافظت از مجموعه‌های خود انجام می‌دهند. بخشي از اين اقدامات عبارت است از انتقال آثار به خارج از كشور، پنهان كردن آن‌ها در زيرزمين‌ها و محدوده‌هاي ايمن و يا افزايش سطح ايمني با حفظ محل فعلي.
از آن‌جايي كه موزه‌هاي دولتي براي خارج كردن مجموعه‌ها از كشور، به اجازه‌ي دولت احتياج دارند و كارهاي اداري در چنين شرايطي بيش از حد زمان‌بر هستند، چنين تصميمي مي‌تواند بسيار پيچيده باشد. موزه آزادی کیف، که در سال 2014 تاسیس شد تا يادماني براي جنبش پرو دموکراسی باشد، به محض اين‌كه در روابط بين دو كشور روسيه و اكراين تنش‌هايي بروز كرد براي گرفتن چنين مجوزي اقدام كرده اما تا زمانی که تهاجم روسيه به طور رسمي آغاز شد موفق به گرفتن اين تأييديه نشد و در حال حاضر در تلاش است محلي ايمن و مطمئن در محدوده‌ي شهر براي محافظت از مجموعه‌اش پيدا كند.
از مدير موزه Ihor Poshyvailo به نیویورک تایمز نقل شده: «موزهي ما شاهدي بر مبارزه‌ي اکراین برای آزادی است.» او به شدت از شرايط ابراز نگراني كرده است.
موزهي آزادی تنها یکی از هزاران موسسه‌ي تحت تهديد در شهر است. کاركنان موزهي ملی تاریخ اکراین كه در کیف قرار دارد، روز پنج شنبه به مدت 12 ساعت در حال جا به جايي اشیاء به محل ذخیره‌سازی بوده‌اند، در حالی که در شش ساعتي جنوب كيف به سوي دریای سیاه، كاركنان موزهي هنرهای زيباي اودسا نیز مشغول پنهان کردن گنجينه‌ي موزه‌شان در زیرزمین بوده‌اند.
روز گذشته اکانت رسمی موزه بسته بودن فضای موزه را با پست کردن عکسی از پرچم اوکراین و اموجی پرنده‌ی صلح در Instagram با هشتگ #peaceforukraine رسماً اعلام کرده و به مخاطبان خود هشدار داده:«چشم‌ها و گوش‌های خود را باز نگه دارید.»
موزه‌های بین المللی نیز برای بازپس‌گیری آثار امانتی‌شان از اکراین به تقلا افتاده‌اند؛ آثار مربوط به تصرف کریمه توسط روسیه در سال 2014 که در قالب نمایشگاهی برگزار شده توسط موزه‌ی war childhood بوسنی و هرزگوین در حال جابه جایی به شکل یک تور در کشور بوده است از این قبیل‌اند. حدود 40 شیء هفته‌ی گذشته از اکراین خارج شده‌اند اما بیش از 300 اثر هنوز در کیف باقی مانده است.
مدیر کل مجموعه‌ی ملی، فرهنگی، هنری Mystetskyi Arsenal در کیف، با اجرای طرح ایمنی موزه و نوشتن نامه‌ای که در آن خواستار حمایت بین المللی علیه تجاوز روسیه شد، به بیانیه‌ی ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه واکنش نشان داد.
این سازمان در Instagram رسمی خود نوشته است:«در حالی که باید در حال آماده شدن برای برگزاری رویداد کتاب آرسنال و نمایشگاه‌ها و پروژه‌های متقاطع در ماه مِی باشیم، در حال حاضر بر تلاش برای اطمینان از ایمنی کارکنان، خانواده‌های‌مان و همچنین بر محافظت از مجموعه و گنجینه‌ی موزه متمرکز هستیم.»
«با پیش‌روي در اين تجاوز هشت ساله، با این اقدامات وحشتناک و نفرت‌انگیز علیه اکراین و در نهايت با حمله به قلمرو اکراین، روسیه به اصول اساسی و بنيادين صلح و امنیت بین المللی، اركان رسمي سازمان ملل متحد و موجوديت كشور اكراين حمله مي‌كند.»
در فاصله‌ي هفت ساعتي از غرب پایتخت، در نزدیکی مرز لهستان، مرکز هنر شهرداری Lviv درهای خود را برای کسانی که از منطقه‌ي جنگی فرار کرده‌اند، باز کرده است و بر اساس یک پست اينستاگرامي از اكانت رسمي مرکز هنری شهرداری، این مرکز برای افراد آواره و برای همه‌ي کسانی که به آرامش روانی نیاز دارند، تبدیل به محلی برای تنفس موقت شده است و با قهوه، چای، کوکی و گربه‌ها از مراجعينش پذيرايي مي‌کند و با برقراری ارتباط میان پناهندگان و نمایندگان شورای منطقه به آن‌ها کمک می‌کند تا محلی برای اقامت موقت در شهر پیدا کنند.
این کشور همچنین محل قرارگیری هفت سایت میراث جهانی یونسکو است. این سازمان برای اطمینان از پیشگیری از ورود هرگونه آسیب به میراث فرهنگی، بیانیه‌ای صادر کرده که طبق آن خواستار احترام به کنوانسیون لاهه 1954 برای حفاظت از اموال فرهنگی در صورت اختلافات مسلحانه و دو پروتکل (1954 و 1999)، شده است.
کمیته‌ي دیده بان موزه كه شاخه‌ای از CIMAM(کمیته بین المللی موزه‌ها و مجموعه‌های هنر مدرن) است، همچنین با سازمان‌های عضو اين كميته در اکراین تماس گرفته است تا در صورت نياز به آن‌ها حمایت عملی ارائه دهد.
درگیری‌های مسلحانه‌ي جدید در ادامه‌ي انقلاب میدان در سال 2014 شكل گرفته‌اند كه منجر به سرنگونی رئیس جمهور ویکتور یانوکوویچ و در نهایت تصرف کریمه و شكل‌گيري دو گروه نظامی جدایی‌طلب جمهوری خلق دونتسک و جمهوری خلق لوهانسک هستند.
طبق گزارش مجله‌ي وال استریت طی درگيري‌هاي انقلاب 2014، کارکنان موزه هنر ملی کیف محل خدمت‌شان را برای روزها ترک نکردند و تنها پس از ورود يك کوکتل مولوتف که از سقف شکسته وارد ساختمان شده بود، جا به جا شدند.
وضعیت البته در دونتسک وخيم‌تر بود، جایی که موزهي منطقه‌ای محلی دونتسک در اثر تأثيرات 15 مرتبه برخورد موشك ضد تانك، 30 درصد از مجموعه‌ي خود را از دست داد. شورشیان دونتسک مجموعه‌ي مرکز ابتکارات فرهنگی Izolyatsia را غارت كرده و یک اثر هنری عمومی در مقیاس بزرگ را منفجر کردند.
نویسنده‌ی مطلب: Sarah Cascone
