آیا هر روز صبح موهای خود را با شامپو می‌شویید، اما غروب پوست سرتان چرب می‌شود؟ چرب بودن موها و پوست سر مشکل رایجی است که در اثر فعالیت بیش از حد غدد چربی یا سباسه (sebaceous gland) رخ می‌دهد و به بروز عوارضی مثل خارش و شوره‌ی سر منجر می‌شود.
پوست سر حاوی منافذ ریزی است که در زیر آن‌ها غدد سباسه قرار دارند. این غدد برای محافظت از سلامت پوست سر و موها یک روغن طبیعی به نام سبوم (sebum) ترشح می‌کنند. گاهی اوقات، عوامل خاصی روی غدد سباسه تأثیر می‌گذارند و تولید سبوم را بیش از حد افزایش می‌دهند که این امر موها را چرب می‌کند.
علت چرب شدن موها
چرب شدن موها دلایل متنوعی دارد که رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:
ژ‌ن‌های شما نقش مهمی در چرب شدن پوست سر دارند. اگر پوست سر اعضای خانواده‌ی شما چرب باشد، این احتمال وجود دارد که خود شما هم با این مشکل مواجه شوید.
اگر از شستن موهای خود برای مدت طولانی اجتناب کنید، پوست سرتان چرب می‌شود. اما شست‌وشوی افراطی موها هم توصیه نمی‌شود، چرا که باعث از بین رفتن سد محافظ پوست سر می‌شود. درنتیجه، ممکن است غدد سباسه در تلاش برای هیدراته نگه داشتن پوست سر بیش از حد چربی تولید کنند. استفاده‌ی مداوم از سشوار و اتوی مو هم از سایر عواملی است که باعث تحریک غدد سباسه‌ی پوست سر می‌شود و ترشح چربی را افزایش می‌دهد.
رژیم غذایی شما در چرب شدن موهایتان تأثیر دارد. پیروی از رژیم‌های پرکربوهیدرات و خوردن غذاهای شیرین، چرب، پرادویه یا فاقد ارزش غذایی بالا با چرب شدن پوست سر مرتبط است.
وقتی استرس دارید مقدار زیادی کورتیزول وارد جریان خون می‌شود که فعالیت غدد سباسه را افزایش می‌دهد و باعث چرب شدن پوست سر می‌شود.
استفاده از محصولات مراقبت از موی خشن ممکن است به سد محافظ پوست سر آسیب برساند. این امر به از بین رفتن روغن‌های ضروری و افزایش تولید سبوم منجر می‌شود.
بارداری، قاعدگی‌های نامنظم، یائسگی و بلوغ همگی باعث ایجاد تغییراتی در هورمون‌ها می‌شوند که می‌تواند تأثیر منفی بر چربی پوست سر داشته باشد.
چرب بودن پوست سر باعث مسدود شدن منافذ، شوره‌ی سر و ریزش مو می‌شود. راهکارهای زیر به رفع این مشکل کمک می‌کنند:
دفعات شست‌وشوی موها در چرب شدن پوست سر نقش کلیدی دارد. گاهی اوقات، چرب بودن موها از چربی اضافی‌ای که به‌درستی پاک نشده است، ناشی می‌شود. بعضی از کسانی که موی چرب دارند ممکن است نیاز باشد هر روز یا حداقل سه بار در هفته موهای خود را بشویند. شامپو به خلاص شدن از شر چربی اضافی کمک می‌کند. همچنین سایر مواد زائدی را که روی پوست سر جمع شده و باعث می‌شوند موها چرب به نظر برسند، از بین می‌برد.
در بعضی موارد هم شست‌وشوی زیاد مو باعث چرب شدن آن می‌شود. شست‌وشوی بیش از حد می‌تواند روغن طبیعی مو را از بین ببرد و باعث شود موها چربی بیشتری تولید کنند. اگر متوجه شدید که موهایتان پس از شستن خیلی سریع چرب می‌شوند و پوست سرتان دچار خارش یا تحریک می‌شود، موهایتان را کمتر بشویید.
شست‌وشوی بد موی سر باعث چرب شدن موها می‌شود و به پوست سر آسیب می‌زند. روش صحیح شست‌وشو این است که مقدار کمی از شامپو را فقط به ریشه و پوست سر بمالید. در حالی که سر خود را آبکشی می‌کنید، انتهای موها هم با شامپو شسته می‌شوند.
موها را به‌آرامی بشویید و مراقب باشید که با ناخن به سد محافظ پوست سر آسیب نزنید. مالش شدید موها یا پوست سر می‌تواند باعث تحریک و تولید روغن بیشتر شود. در انتها، موها را کاملاً آبکشی کنید تا از باقی نماندن شامپو روی آن‌ها مطمئن شوید.
استفاده‌ی زیاد از نرم‌کننده باعث چرب شدن پوست سر و ریزش مو می‌شود. به اندازه‌ی توصیه‌شده روی بطری محصول از نرم‌کننده استفاده کنید و آن را فقط به انتهای موها بمالید. بعد از استفاده از نرم‌کننده، حتماً موها را کاملاً آبکشی کنید.
زمان‌های خاصی از روز برای شستن موها مناسب‌تر هستند، مثلاً اول صبح یا بعد از تمرین. وقتی شب‌ها موهای خود را می‌شویید، ممکن است صبح دوباره چرب به نظر برسند. ورزش کردن هم به‌دلیل تعریق باعث می‌شود موها چربتر به نظر برسند.
شستن موها پس از پوشیدن کلاه یا روسری هم ایده‌ی خوبی است. پوشاندن سر به‌خاطر ایجاد گرما باعث تعریق پوست سر و به دام افتادن روغن می‌شود.
اگر نمی‌خواهید موهایتان را هر روز بشویید یا علیرغم شست‌وشوی روزانه، موهایتان به‌سرعت چرب می‌شوند، می‌توانید به سراغ شامپوهای خشک بروید. البته مراقب باشید که در استفاده از این محصولات زیاده‌روی نکنید. استفاده‌ی بیش از حد از شامپوی خشک باعث ایجاد احساس کثیفی در موها می‌شود. شامپوهای خشک نباید به‌عنوان جایگزین شامپوی معمولی و آب در نظر گرفته شوند، چون به از بین بردن آلودگی‌ها از پوست سر کمکی نمی‌کنند.
اگرچه بستن موها به سمت عقب ایده‌ی خوبی است، اما باعث می‌شود روغن‌های روی پوست سر سریع‌تر پخش شوند. اگر همیشه موهای خود را می‌بندید، بهتر است هر چند وقت یک‌بار آن‌ها را باز بگذارید. وقتی هیچ روشی به کاهش چربی موها کمک نمی‌کند، ممکن است این کار باعث شود احساس بهتری نسبت به موهای خود پیدا کنید.
تمیز کردن برس مو به از بین بردن پوست‌های مرده و سایر مواد زائدی که روی آن جمع شده‌اند، کمک می‌کند. اگر این کار را انجام ندهید، دفعه‌ی بعد که از برس استفاده می‌کنید تمام این آلودگی‌ها روی موها پخش می‌شوند. درنتیجه، موهایی که تازه شسته‌اید دوباره کثیف و چرب به نظر می‌رسند.
برس کشیدن سفت و سخت می‌تواند به لایه‌ی محافظ پوست سر که رطوبت و روغن‌های ضروری را در خود نگه می‌دارد، آسیب بزند. این موضوع ممکن است چربی طبیعی پوست سر را از بین ببرد و باعث شود غدد سباسه چربی بیشتری تولید کنند.
افرادی که با موهای خود بازی می‌کنند ممکن است متوجه شوند که پس از انجام این کار موهایشان چربتر به نظر می‌رسد. چرا که آن‌ها روغن و کثیفی را از دست به موی خود منتقل می‌کنند. همچنین وقتی دست‌هایشان را بین موها می‌برند، غدد چربی را تحریک می‌کند تا روغن بیشتری تولید کنند.
محصولات زیادی وجود دارند که به‌طور خاص برای موهای چرب طراحی شده‌اند. استفاده از شامپوهایی که مواد شوینده‌ی قوی‌تری دارند می‌تواند به خلاص شدن از شر چربی اضافی کمک کند و ظاهری تمیز و سالم به موها بدهد. افرادی که قصد شست‌وشوی روزانه‌ی موهای خود را دارند باید بدانند که این شامپوهای قوی می‌توانند پوست سر را تحریک کنند. بنابراین، ممکن است شامپو بچه‌ی ملایم برای آن‌ها مناسب‌تر باشد.
سیلیکون موها را صاف و براق می‌کند. با این حال، مرز ظریفی بین براق بودن موها و چرب بودن آن‌ها وجود دارد. اگر سیلیکون در مو انباشته شود، باعث می‌شود مو چرب به نظر برسد. سیلیکون همچنین مانع نفوذ رطوبت به ساقه‌های مو می‌شود، بنابراین بهتر است در صورت امکان در روتین مراقبت از مو از آن استفاده نشود.
استفاده از روغن نارگیل قبل از شستن موها با شامپو به آن‌ها درخشندگی لازم را می‌دهد و به جلوگیری از تولید بیش از حد سبوم کمک می‌کند. مقدار کمی از این روغن را به پوست سر و نوک موهای خود بمالید و آن را به‌صورت دورانی ماساژ دهید. بعد از یک ساعت آن را با یک شامپوی ملایم بشویید. می‌توانید هفته‌ای یک بار از روغن نارگیل استفاده کنید.
یک مطالعه نشان داد که شامپوی حاوی ۵ درصد روغن درخت چای شوره سر را بهبود می‌بخشد، به تسکین خارش پوست سر کمک می‌کند و چربی را در مقایسه با دارونما کاهش می‌دهد.
علاوه بر شامپوهای حاوی روغن درخت چای، می‌توانید چند قطره از آن را به شامپوی خود اضافه کنید یا ۱۵ قطره از آن را با ۳۰ میلی‌لیتر از هر روغن حاملی که می‌خواهید (برای مثال روغن نارگیل یا روغن جوجوبا) مخلوط کرده و حدود ۵ تا ۷ دقیقه روی سر خود ماساژ دهید. این کار را می‌توانید دو تا سه بار در هفته انجام دهید.
چای سبز سرشار از پلی فنول‌هایی است که به حفظ سلامت پوست سر کمک می‌کنند و نقش مهمی در کنترل ترشح سبوم دارند. پودر چای سبز را به آب در حال جوش اضافه کرده و سپس آب را از صافی رد کنید. بعد از خنک شدن آب، آن را روی پوست سر و موهای خود بمالید و بعد از ۳۰ تا ۴۰ دقیقه آبکشی کنید. می‌توانید هفته‌ای یک بار این کار را انجام دهید یا از شامپوهای حاوی عصاره‌ی چای سبز استفاده کنید.
سرکه‌ی سیب ماهیتی اسیدی دارد. بنابراین اگر به‌درستی رقیق شود، می‌تواند به کاهش تولید چربی کمک کند. چنانچه به بیماری‌های پوستی مثل اگزما مبتلا هستید، ممکن است سرکه‌ی سیب پوست‌تان را تحریک کند.
برای استفاده از سرکه‌ی سیب، دو تا سه قاشق غذاخوری از آن را با یک لیوان آب مخلوط کنید. پس از شستن موها با شامپوی ملایم، آن‌ها را با سرکه‌ی سیب رقیق‌شده بشویید و بعد از چند دقیقه با آب سرد آبکشی کنید. می‌توانید دو تا سه بار در هفته این کار را انجام دهید.
زرده‌ی تخم‌مرغ موهای شما را تقویت می‌کند، به حفظ تعادل pH پوست سر کمک می‌کند و ترشح چربی را کاهش می‌دهد. یک عدد زرده‌ی تخم‌مرغ، یک قاشق چای‌خوری روغن نارگیل و چند قطره لیموترش را با هم مخلوط کرده و روی پوست سر خود بمالید. بعد از ۲۰ تا ۲۵ دقیقه موهایتان را با آب سرد کاملاً بشویید. می‌توانید هفته‌ای یک بار از این روش استفاده کنید.
ماساژ مو و پوست سر با روغن آرگان ترشح سبوم را تنظیم و گردش خون را تحریک می‌کند. با این حال، اطلاعات محدودی در مورد خواص روغن آرگان برای موهای چرب وجود دارد. روغن آرگان خالص را روی پوست سر و موها بمالید و یک حوله‌ی مرطوب گرم را دور موهای خود بپیچید. بعد از ۶۰ دقیقه موهایتان را با یک شامپوی ملایم بشویید. می‌توانید این کار را یک تا دو بار در هفته انجام دهید.
