کیمرا یا کایمرا (chimera) در زیست‌شناسی به چه معناست؟
در زیست‌شناسی، کیمرا به موجودی گفته می‌شود که شامل دو یا چند جمعیت مختلف از سلول‌های ژنتیکی متمایز است که از زیگوت‌های متفاوت منشأ گرفته‌اند. به عبارت دیگر، بخش‌های مختلف بدن یک کیمرا دارای ترکیب ژنتیکی متفاوتی هستند. واژه "کیمرا" از موجودی افسانه‌ای در اساطیر یونانی گرفته شده است که ترکیبی از بخش‌های مختلف حیوانات بود.
مثال‌هایی از کیمرا در زیست‌شناسی
۱. کیمرای انسانی-حیوانی:
- کیمریسم خونی در انسان‌ها: این حالت زمانی رخ می‌دهد که دوقلوهای غیر همسان در رحم از طریق جفت مشترک خود سلول‌های خونی را با هم تبادل می‌کنند. در نتیجه، هر دوقلو دو نوع مختلف از سلول‌های خونی با DNA متفاوت خواهد داشت.
- پیوند اعضا: در پیوند اعضا، گیرنده‌ی عضو تبدیل به کیمرا می‌شود زیرا عضو پیوندی دارای ترکیب ژنتیکی متفاوتی نسبت به بقیه‌ی بدن گیرنده است.
۲. کیمرای تتراگامتیک:
- این نوع کیمرا زمانی شکل می‌گیرد که دو تخمک بارور شده (زیگوت‌ها) با هم ترکیب شده و یک موجود واحد را تشکیل می‌دهند. فرد حاصل دارای دو مجموعه DNA مختلف در بافت‌های گوناگون بدن خود است. این حالت می‌تواند منجر به شرایطی شود که در آن فرد ممکن است DNA مختلفی در سلول‌های خونی خود نسبت به سلول‌های پوستی خود داشته باشد.
۳. کیمراهای گیاهی:
- در گیاهان، کیمرا می‌تواند از طریق جهش یا پیوند گیاهان مختلف با یکدیگر ایجاد شود. به عنوان مثال، گیاهان با برگ‌های متنوع که بخش‌های سبز و سفید دارند، اغلب نتیجه کیمرا هستند. لکه‌های سبز و سفید دارای جمعیت‌های سلولی با ترکیب ژنتیکی متفاوت هستند.
۴. کیمراهای تجربی:
- در تحقیقات، دانشمندان می‌توانند حیوانات کیمریک را برای مطالعه ایجاد کنند، با ترکیب سلول‌های دو گونه‌ی مختلف. به عنوان مثال، موش‌هایی ساخته شده‌اند که سلول‌های انسانی در بدنشان دارند تا بتوان بیماری‌های انسانی را در یک موجود زنده مطالعه کرد.
کیمراها از آن جهت جذاب هستند که درک ما را از اینکه چه چیزی یک موجود واحد با هویت ژنتیکی یکپارچه را تعریف می‌کند، به چالش می‌کشند.
