سمپلینگ یک پیشرفت در موسیقی است که تاثیر آن برابر است با ورود اولین گیتار الکتریک. بعد از هرج و مرج دهه 80 میلادی، ما فهمیدیم که فرایند پاک‌سازی و شفافیت آن‌ها چگونه توسعه یافته است.
اگر شما همچنان از گوش دادن به موزیک لذت می‌برید، لذتتان را مدیون یک آهنگ‌ساز فرانسوی هستید که ضمن پوشیدن لباس‌های ناجور از یک فناوری صوتی ابتدایی استفاده می‌کرد. در دهه 1940 میلادی، پیِر شِفِر در حال ویرایش قطعات ضبط شده و ساختن چیزی بود که به موسیقی کانکریت تبدیل شد. این صداهای مونتاژ شده برای اکثریت مردم غیر قابل شنیدن بودند اما تکنیک انقلابی وی، منشاء ابتدایی سمپلینگ را تشکیل داد.
اگر به تازگی از غار خارج شده‌اید، اجازه بدهید برایتان شرح دهم: سمپلینگ، هنرِ استفاده بخشی از یک آهنگِ موجود و تبدیل آن به یک محصول جدید با استفاده از تکنیک‌هایی نظیر حلقه (لوپ) در آهنگسازی است. در واقع، سمپلینگ خیلی بیشتر از یک حلقه ساده است. 5.2 ثانیه از ترک Amen, Brother از بند The Winstons پس از آن که Amen Break نام‌گذاری و توسط گرگوری کولمن (Gregory Coleman) اجرا شد، ژانر جدیدی را متولد کرد که پایه و اساس drum ’n’ bass شد. همچنین The Sugarhill Gang با استفاده بخشی از ترک Good Times که توسط Chic اجرا شده بود، موفق به ساخت اثر Rapper’s Delight شد که یکی از پایه‌های سبک هیپ‌هاپ محسوب می‌شود.
تاثیر سمپلینگ بر موسیقی مدرن را نمی‌توان دست کم گرفت اما مسیر پیش روی آن ناهموار بود (همچنان هم می‌تواند باشد). سرچشمه شکل مدرن سمپلینگ از دهه 70 میلادی شروع شد که البته در آن زمان، یک نوع سرقت تعبیر می‌شد. اما برای پرودیوسرهای هیپ‌هاپی که قصد تقلید یا رقابت با گروه گرندمستر فلش را داشتند، سمپلینگ یک راه سریع، آسان و از همه مهم‌تر ارزان برای تولید بیت بود.
بالاخره لیبل‌ها برای استفاده از موزیک‌هایشان درخواست پول کردند! یک تصور مضحک و غیرقابل دسترس برای عموم پرودیوسرهای زیرزمینی نیویورک در اواخر دهه 70 و اوایل دهه 80! این یک ریسک مالی بزرگ بود. آن دسته از پرودیوسرهایی که از عهده پرداخت پول بر می‌آمدند پابرجا مانده و با این کار تقریبا هیت شدن اثرشان را تضمین می‌کردند.
بسیاری از پرودیوسرهای هیپ‌هاپ براساس شعار "اول استفاده کن، بعد نگران باش" از هنر سمپلینگ استفاده کردند که البته برایشان گران تمام شد. گروه Beastie Boys یک آلبوم تمام سمپل شده را در سال 1989 میلادی به نام Paul’s Boutique منتشر کرد که به خاطر شکایت یک گروه سبک فانک دهه هفتادی، همچنان در حال پرداخت غرامت هستند. علیرغم شکست نسبی در آن زمان، این آلبوم به یک مجموعه خلاقانه برای سمپلینگ تبدیل شد، که گلچینی است از 100 الی 300 بخش موزیکال. در جولای 2019، ماریو کالداتو جونیور شرح داد که چگونه مبلغی بالغ بر 250 هزار دلار آمریکا برای شکایاتی که از بیستی بویز شده، غزامت داده شده است. لیست سمپل‌های استفاده شده در آلبوم بسیار طولانی است و همچنان بر تعداد شاکیان پرودیوسرهای آلبوم یعنی The Dust Brothers افزوده می‌شود. اما از طرف دیگر، با این که از ترک Amen, Brother گروه وینستون‌ها در هزاران اثر استفاده شد، مبلغ ناچیزی به وینستون‌ها تعلق پیدا کرد. یک کمپین که در پلتفرم GoFundMe راه افتاده بود، سال 2015 اعلام کرد که مبلغ کمی به ریچارد ال اسپنسر، تنها عضو زنده گروه وینستون‌ها تعلق گرفته است.
راب شانکس، مدیر بخش کپی‌رایت و امور تجاری لیبل Ninja Tune می‌گوید که در ابتدای امر، شفافیت خیلی کمی در رابطه را سمپل‌های انجام شده وجود داشت که سبب طرح دعاوی بسیاری شد.
یکی از این دادخواست‌ها در سال 1991 میلادی علیه Biz Markie و ناشر آثار وی یعنی Warner Bros. بود. این دادخواست مربوط به ترک Alone Again از آلبوم I Need A Haircut می‌شد. شاکی این پرونده ادعا می‌کرد که این ترک، یک سمپل بدون مجوز از ترک Alone Again (Naturally) اثر Gilbert O’Sullivan است. Jimmy Castor نیز در سال 1987 از گروه بیستی بویز به دلیل استفاده از عبارت "Yo, Leroy" در ترک Hold It Now, Hit It که پیش از این در سال 1977 در اثری به نام Return of Leroy Part 1 توسط خود جیمی استفاده شده بود، شکایت کرد.
شاید بزرگ‌ترین نزاع در تاریخ هیپ‌هاپ زمانی رخ داد که یک کلیپ صوتی 12 ثانیه‌ای، De La Soul را در برابر بند The Turtles قرار داد. سه اثر De La Soul شامل Transmitting Live From Mars، یک Skitشاهکار به نام Daisy Age و 3 Feet High And Risingسمپل شده از یکی از آثار لاکپشت‌ها به نام You Showed Meهستند که در سال 1969 منتشر شده بود. از آن‌جایی که این سمپل‌ها بدون کسب مجوزهای لازم صورت گرفته بود، برای De La Soulگران تمام شد. Howard Kaylan از اعضای بند The Turtles به لس آنجلس تایمز گفت: "سمپلینگ فقط یک اصطلاح طولانی‌تر برای دزدی است. هرکس بر این باور باشد که سمپلینگ نوعی خلاقیت است، یعنی تا به حال هیچ کار خلاقانه‌ای انجام نداده است."
شانکس توضیح می‌دهد: "با وجود عدم شفافیت سمپل‌ها، این هنر، موفق به نظر می‌رسید". در حالی که کمپانی‌های اصلی تلاش می‌کردند تا نقش اصلی تولیدکنندگان هیپ‌هاپ را ایفا کنند، مدیران در تلاش بودند تا بفهمد سمپلینگ دقیقا چیست. هیچ راهنمای قانونی‌ای وجود نداشت که مشخص کند سمپل دقیقا از چه چیزهایی تشکیل شده است. حتی ناشران اصلی هم از کشف اتفاقی که در حال افتادن بود، ناتوان بودند. در سال 1989، لس آنجلس تایمز سوالی را مطرح کرد: سمپلینگ یک ابزار خلاقانه است یا مجوزی برای سرقت؟
با این حال شاغلین این عرصه دست از کار نکشیدند و پرودیوسرها با سرعت بیشتری نسبت به وکلا به کار مشغول بودند و در همین هنگام، لیبل‌هایی در دو طرف اقیانوس اطلس در حال شکل‌گیری بودند. این لیبل‌ها از سمپل استفاده می‌کردند بدون آن که کوچک‌ترین اطلاعاتی درباره سازندگان اصلی اثر ذکر کنند. چون پرودیوسرها غیرقابل ردیابی بودند، شروع به نفوذ کردن در یک اندیشه فلسفی کردند. با رشد کردن فرهنگ، مردم متوجه شدند که سمپلینگ دزدی نیست، بلکه تناسخ است.
این امر منجر به یک دوره رنسانس از اواسط دهه 90 میلادی تا دهه 2000 شد. آلبوم‌هایSince I Left You از The Avalanches و Endtroducing….. از DJ Shadow از نمونه‌های تولید شده در همین برهه زمانی هستند. در سال 2006 نیز آلبوم Donuts از J Dilla تحت لیبل Stones Throw Recordsمنتشر شد. این آلبوم که هم‌اکنون به عنوان یک شاهکار شناخته شده معرفی می‌شود، در روز تولد 32 سالگی دیلا و 3 روز پیش از مرگ وی منتشر شده است. Egonدرباره آلبوم دوناتز می‌گوید: "قرار نبود که یک آلبوم موفق ضبط شود، این آلبوم قرار بود به مردم نشان بدهد که دیلا هنوز هم در صنعت موسیقی فعال است". به عنوان مدیر Stones Throw Records از سال 2000 تا 2011، کار Egonبردن این آلبوم از استودیو به قفسه‌های فروشگاه‌ها بود.
به عقیده Egon، توافقات سریال‌وار بین آرتیست‌هایی مانند The Jackson 5، Mantronix، Frank Zappa، 10cc و سایر آرتیست‌ها سبب گلچینی از بهترین کارها در این آلبوم شد. Egon می‌گوید: "دغدغه ما در آن زمان سمپل نبود، ما در تلاش بودیم تا با اقتصادی‌ترین و کارآمدترین روش ممکن یک اثر تولید کنیم".
جناب Egon لیبلی به نام Now-Again Records را نیز تاسیس کرده است. فهرست آثار وی توسط هنرمندان زیادی مثل Christina Aguilera، Caribo و حتی بیانسه سمپل شده است. شاید جالب باشد که بدانید بیت ترک Freedom از Beyonce که سال 2016 منتشر شده، سمپل شده از یک اثر بندی پورتوریکویی کم‌تر شناخته شده به نام Kaleidoscope است. Egon می‌گوید که زمان زیادی گذشته است تا سمپلینگ به این نقطه برسد. برای سال‌ها، سمپلینگ را با این عقیده که فاقد خلاقیت است، خفه کرده بودند. Egon به افرادی مانند کانیه وست، Pharrell، Just Blaze و DJ Premierاشاره می‌کند که توانسته‌اند این شکل از هنر را به پله‌هایی بالاتر از پاپ برسانند.
اگون: "هیپ‌هاپ تغییرات زیادی کرده است و حالا به جایی رسیده است که سمپل حتی در جریان اصلی (Mainstream) نیز پذیرفته شده است. اکنون دیگر سمپلینگ از نگاه پرودیوسرها، منیجرها، وکلا، ناشران و مردم، اخلاقی محسوب می‌شود".
چیزی که حالا به اگون می‌رسد، پول است. اگر همه به پول برسند، همه خوش‌حال خواهند بود. اما برای استفاده قانونی و اخلاقی از یک سمپل چه مراحلی باید طی شود؟
تحقیقات انجام شده توسط شانکس، 4 مرحله شفاف‌سازی روند استفاده از سمپل را توضیح می‌دهد: "باید بفهمید حق استفاده از سمپل مورد نظر شما متعلق به کیست. وقتی صاحب یا صاحبان اثر را پیدا کردید، با آن‌ها ارتباط برقرار کنید. پیدا کردن افراد شاید زمان زیادی را از شما بگیرد ولی اگر موفق به یافتن صاحبان اثر شدید، می‌تواند یک شروع خوب باشد".
"هنگام مذاکره باید حواستان جمع باشد که تمامی مجوزهای لازم را از ایشان بگیرید. پس از آن، وقت عقد قرارداد می‌رسد و در آخر، شما می‌توانید با خیال راحت اثر خودتان را منتشر کنید".
شانکس طوری توضیح می‌دهد که صدور مجوز آسان به نظر می‌رسد ولی باید بدانید که این فرایند، پیچیده و گاه، گران است. با حرف‌هایی که زده شد، آیا امروزه میتوان آلبومی مانند Paul’s Boutique یا Donuts را ساخت؟ اگون به آلبوم اخیر MadGibbs (فردی گیبز و مادیب) به نام Bandana اشاره می‌کند که از اثری به سبک جز مثل Free Spirit از Walt Barr تا Dust A Sound Boy از Souper Beagle و تعداد زیادی سمپل دیگر در این آلبوم پیدا می‌شود.
با وجود عناصر صوتی مختلفی که در آلبوم موجود است، هفت یا هشت ماه طول کشید تا اگون که مسئول گرفتن مجوزهای لازم بود، با مبلغ تخمینی صد هزار دلار آمریکا، تمام مجوزها را بگیرد. اگون: "Bandana، Paul’s Boutique 2019 نیست ولی یک مثال است تا بهتر متوجه شوید در 2019 چگونه میتوان آلبومی مانند بوتیک پاول را ساخت. من حق کپی‌رایت را چیزی میدانم که باید به اشتراک گذاشته بشود تا بتوان از آن لذت برد و بین افرادی که دلیلی برای استفاده مجدد از آن و خلق یک فرصت جدید دارند توزیع شود. این امر باعث خلق هنر جدیدی می‌شود و من آن را یک سود بلند مدت میدانم".
امروزه سمپلینگ به چیز متفاوتی تبدیل شده است. شانکس: "در دهه گذشته، پرودیوسرها از سمپلینگ به روش‌های خلاقانه‌تری استفاده کرده‌اند. آن‌ها به جای این که سمپلینگ را پایه و اساس کار خود قرار دهند، از آن‌ها در ترک‌های دیگر استفاده می‌کنند". با در دسترس بودن حجم عظیمی از صداها در یوتیوب، سمپلینگ یک هنر آزاد و بی‌قاعده است که میتوان از هر صدایی در آن استفاده کرد. همان‌طور که کانیه وست در اولین ترک آلبوم Life Of Pablo یعنی Ultralight Beam از صدای یک کودک استفاده کرد که پیش از این، ویدیوی آن در فضای مجازی وایرال شده بود. بعد از این اتفاق، والدین این کودک، بارها به جرم استفاده غیرقانونی صدای ضبط شده فرزندشان از کانیه شکایت کردند.
آن‌چه خواندید، یک ترجمه دست و پا شکسته با کمی تلخیص از یادداشت جک نیدهام در ردبول است.
با تشکر از گوگل ترنسلیت و ترگمان
