استریت سپیریت آخرین آهنگ آلبوم The Bends گروه انگلیسی رِیدیو هِد ، حقیقت تلخی را به شنونده یادآوری میکند، تلنگری میزند و شنونده را با پایانی مبهم به حال خود میگذارد.
این آهنگ را شاید بتوان جزو آهنگ های مفهومی تر ریدیو هد درنظر گرفت. چرا که نسبت به بقیه آثار این گروه، به مفهومی ثابت تر ، منجسم تر و البته سنگین تر در سرتاسر آهنگ میپردازد ؛ مرگ.
تام یورک ، خواننده و شعرنویس گروه ، یک بار این آهنگ را به عنوان تاریک ترین آهنگ ریدیوهد وصف کرده. او میگوید این اهنگ شاید یکی از "خالص ترین" کارهای این گروه باشد.
آهنگ Street Spirit خالص ترین آهنگ ریدوهده. اما راستش من ننوشتمش. اون خودش رو نوشت. ما فقط پیام رسان های اون بودیم. من هیچ وقت چیزی نمینویسم که انقد ناامید کننده باشه. حتی غمگین ترین آهنگ هامون هم آخرشون به اندازه نقطه ای رهایی و امید دارن. این آهنگ هیچ کدومشو نداره. یه تونل تاریکه بدون اون نور انتهاش.
- تام یورک
آهنگ با یک ریف تکرار شونده روی گیتار در گام لا مینور آغاز میشود. گیتار یورک مدام ملودی پایین رونده ای را روی آکورد لامینور بیان میکند. بخش زیادی از آهنگ روی همین یک آکورد می چرخد. انگار جایی برای رفتن ندارد.
ردیف های پشت سر هم خونه ها، همه روی من سنگینی میکنن
میتونم دست های غمگینشون رو که لمسم میکنن، احساس کنم
گوینده، از خانه های پشت سر هم میگوید. احتمالا در تلاش برای توصیف زندگی مدرن شهری و بیان ترس خود از آن هاست. خانه هایی که شاید بنظر "بی روح" برسند؛ تکراری و خسته کننده. انگار فقط یک مشت کپی از روی یکدیگرند. خانه هایی که حتی انسان های درون خود را نیز به کپی هایی بی روح از هم تبدیل کرده اند. تام یورک از فضای شهری مدرن برای تصویرسازی ساخته ها و دستاوردهای پوچ بشری استفاده میکند.
احتمالا نام این اثر الهام گرفته از همین قسمت آهنگ باشد.
همه این ها در جای خود
روزی ما همه اینها رو خواهیم بلعید
تمام مادیاتی که شاید در زندگی برای انسان مهم باشد، با مرگش دیگر اهمیت نخواهد داشت. دریغ از کوچک ترین ارزشی. انگاری این انسان بوده که هنگام مرگ کل جهانش را محو کرده است.
این جمله میتواند در اشاره به نابودی آثار انسان به دست خودش یا در اثر گذر زمان هم باشد. در طول تاریخ، انسان همیشه با جنگ و قتل عام و دین و هزار کوفت و زهرمار دیگر، پل های پشت سرش را خراب کرده است. راوی میگوید هیچ چیزی در این جهان از این نابودی اجتناب ناپذیر در امان نخواهد بود.
و محو خواهیم شد، دوباره
و محو خواهیم شد...
بخش همخوان آهنگ تلخی مرگ را به ما یاد آور میشود. تلخی ای که شاید اندکی آسودگی نیز به همراه داشته باشد. این احساس که همه چیز ، خوب و بد ، زشت و زیبا و کوچک و بزرگ روزی به پایان خواهد رسید.
هارمونی و پروگرشن آهنگ در این بخش جلوه جدیدی به خود میگیرد. آکورد دو ماژور (C) برای اولین بار ظاهر میشود و انگار اندک نور امیدی به آهنگ می بخشد. امیدی که سپس با وارد شدن می مینور (Em) کمرنگ تر شده و باز در لا مینور (Am) رها میشود. خانه آرامش و سکون آهنگ.
این ماشین ، هرگز این فکرها و فشاری که زیرش هستم رو منتقل کنه
منظور تام از "ماشین" در این جمله میتواند ساز او باشد. اینکه حتی موسیقی هم از بیان و انتقال بعضی احساسات عمیق باز می ماند.
یکی از فرزندان جهان باش، حلقه ای تشکیل بده
قبل از اینکه همه نابود بشیم
شاید راوی راه چاره را در همدلی و همبستگی میبیند. مثل گروهی کودک که با گرفتن دست همدیگر حلقه ای تشکیل داده اند. شاید این تنها امید باقی مانده انسان باشد.
و محو بشیم، دوباره
و محو بشیم، دوباره...
پس از تکرار کوروس ، آهنگ وارد یک بخش میانی مسحور کننده میشود که پروگرشنی ای مشابه بخش کوروس دارد. اما این بار تام ملودی پایین رونده ریف را میخواند. انگار که با گیتار همراهی میکند و روی نت های مهم تاکید میکند. درامز وارد بخش جدید کامل تری شده و صدای یک ویولون در پس زمینه شنیده میشود. آهنگ به یک نیمه اوج رسیده است.
تخم های شکسته، پرنده های مُرده، در حال مبارزه برای زندگی فریاد می زنند
میتونم مرگ رو حس کنم، میتونم چشم ریز و گردش رو ببینم
همه این ها در جای خود
روزی ما همه اینها رو خواهیم بلعید
تمام موجودات زنده برا بقا و زندگی تلاش میکنند. از جوجه ای در حال بیرون آمدن از تخم تا پرنده ای مرده که تا اخرین لحظه برای زنده ماندن جنگیده است. اما هرجا زندگی باشد مرگ هم خواهد بود.
در اینجا گیتار جانی گرین وود هم وارد اهنگ میشود و ملودی ای با تفاوت های جزئی در هر تکرار، اجرا میکند. آهنگ آرام آرام برای کوروس نهایی آماده میشود.
و محو خواهیم شد، دوباره
و محو خواهیم شد، دوباره...
پس از کوروس، بخش میانی تکرار میشود و ما را به اوج آهنگ هدایت میکند. جایی که یورک در میان ویولون ها و گیتار ها و همخوان ها فریاد میزند:
روحت رو در عشق غوطه ور کن
روحت رو در عشق غوطه ور کن...
پروگرشن کوروس تکرار میشود. اما این بار بجای می مینور آکورد میجر آن می آید، که به عنوان آکورد نمایان لامینور (V) عمل کرده و خود را با تمام قدرت در لامینور رها میکند. همه ساز ها سکوت میکند. فقط گیتار است که باقی مانده. گیتار آرام تر و آرام تر میشود و روی نت لا توقف میکند.
و سکوت...
این ها اخرین کلمات یک آهنگ تاریک در پایان یک آلبوم افسرده کننده اند: "روحت رو در عشق غوطه ور کن"
تام یورک آهنگ را با نکته ای "مثبت" تمام میکند. اینکه هر روزی ممکن است آخرین روزت باشد ، پس تا زنده ای نهایت استفاده را از زمان باقی مانده ات ببر و آن را با چیزی/کسی که دوست داری بگذران. تام در تلاشی دیگر برای کنار آمدن با مرگ ، میگوید شاید تنها چیزی که در این دنیای تاریک داریم، عشق باشد.
هرچند صرفا "غوطه ور کردن روحمان در عشق" شاید پاسخی منطقی به پوچی زندگی ، بیهودگی موجودیت و قطعیت مرگ نباشد، اما مفهوم قشنگی ست که خودمان را مدتی به آن سرگرم کنیم. هرچه نباشد، ما انسان ها گول زدن خودمان را خیلی دوست داریم :)
منابع :
1- سایت لیریک Genius
