پنهان نگاری یا steganography تکنیکی برای پنهان کردن داده‌ها در داده‌های دیگر برای پنهان کردن وجود آن است. واژه استگانوگرافی از واژه یونانی steganos به معنای «پوشیده» و graphie به معنای «نوشتن» گرفته‌شده است. اساساً، استگانوگرافی راهی برای برقراری ارتباط مخفیانه است، بدون اینکه کسی بداند که پیامی در حال ارسال است. این تکنیک در طول تاریخ مورداستفاده قرارگرفته است، از استفاده از جوهر نامرئی در طول جنگ انقلاب آمریکا تا استگانوگرافی دیجیتال مدرن.
اصل اساسی پشت استگانوگرافی این است که اطلاعات در داخل یا پشت یک قطعه دیگر از اطلاعات پنهان شود. به‌عنوان‌مثال، یک پیام می‌تواند در یک تصویر، فایل صوتی یا تصویری، یا داخل هر فایل دیجیتال دیگری پنهان شود. پیام یا داده‌های پنهان را فقط کسانی می‌توانند استخراج کنند که می‌دانند به کجا نگاه کنند و از چه تکنیکی برای استخراج اطلاعات استفاده کنند.
یکی از رایج‌ترین اشکال استگانوگرافی شامل پنهان کردن پیام‌ها در تصاویر دیجیتال است. این فرآیند شامل رمزگذاری پیام در کمترین بیت‌های فایل تصویری است. ازآنجاکه تغییرات در تصویر عملاً برای چشم انسان غیرقابل تشخیص است، پیام را می‌توان در دید ساده پنهان کرد.
برخی از تکنیک‌های استگانوگرافی از یک عبارت عبور برای رمزگذاری پیام قبل از جاسازی در فایل استفاده می‌کنند. گیرنده پیام باید رمز عبور صحیح را برای استخراج پیام پنهان داشته باشد. عبارت عبور می‌تواند هر چیزی باشد، از یک کلمه یا عبارت ساده گرفته تا مجموعه‌ای پیچیده از کاراکترها.
استگانوگرافی دیجیتال کاربردهای مختلفی دارد، ازجمله پنهان کردن داده‌های حساس از چشمان کنجکاو، انتقال ایمن داده‌ها از طریق اینترنت و ارتباط پنهان بین دو یا چند نفر. برخلاف رمزنگاری که برای غیرقابل‌خواندن و غیرقابل استفاده کردن داده‌ها برای مهاجمان استفاده می‌شود، استگانوگرافی برای پنهان کردن این واقعیت استفاده می‌شود که اصلاً یک پیام در حال ارسال است.
استفاده از استگانوگرافی نسبتاً ساده است. برای استفاده از استگانوگرافی در فایل‌های دیجیتال، باید فایلی داشته باشید که بتواند داده‌های مخفی مانند تصویر یا فایل صوتی را ذخیره کند. سپس باید از نرم‌افزار استگانوگرافی یا یک ابزار آنلاین برای جاسازی پیام در فایل استفاده کنید.
یکی از نرم‌افزارهای رایگان و منبع باز که می‌تواند برای جاسازی پیام‌های استگانوگرافی استفاده شود OpenStego نام دارد. برای شروع استفاده از OpenStego، می‌توانید آن را از وب‌سایت آن دانلود کرده و نرم‌افزار را روی رایانه خود نصب کنید.
پس از نصب نرم‌افزار، می‌توانید فایل جلد را انتخاب کنید که فایلی است که پیام را در آن مخفی می‌کنید. سپس، باید فایلی را انتخاب کنید که حاوی پیامی است که می‌خواهید در فایل جلد پنهان شود؛ و درنهایت، شما باید یک کلمه عبور را مشخص کنید که پیام مخفی را از فایل جلد رمزگشایی کند.
پس از کلیک بر روی دکمه "Embed Data"، نرم‌افزار یک فایل جدید ایجاد می‌کند که حاوی پیام پنهان در فایل جلد است. با پیام مخفی که اکنون در فایل جلد تعبیه‌شده است، می‌توانید فایل جلد را به‌طورمعمول برای گیرنده موردنظر ارسال کنید.
برای استخراج پیام مخفی از فایل جلد، گیرنده باید از نرم‌افزار استگانوگرافی برای معکوس کردن روند استفاده کند. آن‌ها فایلی را که حاوی پیام تعبیه‌شده است انتخاب می‌کنند و عبارت عبوری را که برای رمزگذاری پیام استفاده‌شده است وارد می‌کنند. هنگامی‌که نرم‌افزار پیام پنهان را شناسایی کرد، گیرنده می‌تواند پیام را رمزگشایی کرده و محتوای آن را مشاهده کند.
درنتیجه، استگانوگرافی یک تکنیک مفید است که می‌تواند برای پنهان کردن داده‌ها در دید ساده استفاده شود. با کاربردهای مختلف آن در امنیت دیجیتال و ارتباطات مخفی، استفاده از استگانوگرافی به لطف ظهور ابزارهای نرم‌افزاری و خدمات آنلاین که امکان جاسازی و استخراج پیام‌های پنهان را در دسترس تر می‌کند، آسان‌تر از همیشه شده است. بااین‌حال، استفاده از استگانوگرافی در محدوده‌های قانونی و اخلاقی ضروری است و از آن برای اهداف غیرقانونی یا مخرب استفاده نمی‌شود. استفاده از استگانوگرافی می‌تواند یک‌لایه اضافی از امنیت یا حریم خصوصی را فراهم کند، اما برای محافظت در برابر مهاجمان نباید به‌طور کامل به آن اعتماد کرد و اقدامات امنیتی اضافی همچنان باید اعمال شود.
