این رسم‌الخط غلط داره منو اذیت میکنه.
محاوره نوشتن با گند زدن با دستور زبان فرق داره عزیزان. یه پدیده‌ای وجود داره به اسم ماضی نقلی. مربوط به آنچه در گذشته اتفاق افتاده و یحتمل همچنان ادامه دارد یا به تازگی تمام شده.
تا اینجاش اوکیه انشاءالله تعالی؟
ماضی نقلی به صورت ترکیب صفت مفعولی+ ام/ای/است/ایم/اید/اند تشکیل میشه.
مثلا رفته‌‌ام.
دو جزء این ترکیب با نیم فاصله به ام وصل میشن. یعنی جدا نیستن. نیم‌فاصله اجزای کلمه رو از هم جدا نمی‌کنه بلکه فقط خوانا‌تر میکنه. عناصر دستوری عموما با نیم‌فاصله توی کلمات اجرا میشن.
مثل "می" قبل از مضارع اخباری یا ماضی استمراری
مثل "ها" بعد از اسم. مثل همین جزء صرفی بعد از صفت مفعولی.
تا اینجا با شکل دستوری و نگارش معیارش آشنا شدیم.
حالا میری سر محاوره نویسی.
اینو الان یه جا دیدم گفتم تا مثالش زنده‌ست بگم بهتون.
نوشته "تو منو بخشیدی؟"
از نظر دستوری این عبارت باید ماضی نقلی باشه. اما به صورت ماضی ساده نوشته شده.
توی محاوره نمی‌نویسیم "بخشیده‌ای"
علی صلحجو توی کتاب اصول شکسته نویسی میگه برای شکستن کلمات باید یک هجا ازش کم بشه تا درست اجرا بشه.
تَ|وا|نِس|تم چهار هجاست.
تو|نس|تم سه هجاست. پس این شکل شکستن صحیحه.
اینکه خانه رو بگیم خونه غلطه. چون تعداد هجاها همونه. به "را" بگیم "رو" غلطه. ولی غلط مصطلحه و یک دلیلش هم "گویش" ه.
مثلا نمی‌دانم چهار هجاست. نمی‌دونم هم همون چهار هجاست. ولی توی محاوره نوشتاری ما اینو لحاظ نمی‌کنیم. با استناد به کتاب‌هایی که اخیرا نوشته شده میگم اینو. حتی هدایت و گلشیری هم اینو رعایت نمی‌کردن. چون این گویشه. مثلا اگر به لهجه لری بخواد دیالوگ‌های داستان رو ادا کنه خب کلمات رو با همون گویش که اونا میگن می‌نویسه. مهم نیست چند هجاست یا مشکلش چیه. اینی که ما به طور رایج استفاده می‌کنیم مثل خانه و خونه مربوط به گویش تهرانیه. تبریزی‌ها چون زبان فارسی زبان مادریشون نیست فارسی رو معیار حرف می‌زنن نه محاوره.
توی گویش تهرانی ماضی نقلی شیوه‌ی ادا کردنش شبیه ماضی ساده‌ست. ما از شکل آکسان گذاری گوینده و همچنین منطق زبانی و اینکه زبان مادریمونه متوجه زمان فعل می‌شیم.
توی نگارش ولی اصلا نمیشه همونطوری که می‌شنوید بنویسید.
وقتی ماضی نقلی رو قراره بشکنید، برای اینکه غلط دستوری ایجاد نشه باید با نیم‌فاصله اجرا بکنید و الف جزء صرفی حذف میشه. درواقع یک هجا توی خوانش کم میشه که هم از نظر اصول شکسته نویسی صحیحه و غلط مصطلح نیست و هم از نظر خوانش محاوره روشنه.
پس این شکلی می‌نویسیم "منو بخشیده‌ی؟"
می‌خونیم "بخشیدی" ولی توی اجرا، آکسان گذاری نشون میده منظورمون "بخشیده‌ی" بوده.
اوکی شد؟
امیدوارم این مورد رو رعایت کنید و قلب منو شاد کنید.
این قضیه هکسره که توی شبکه‌های اجتماعی باب شده سه تا جهت داره:
1- اظهار فضل یه عده که جز هکسره چیز بیشتری از دستور بلد نیستن.
2- نوشتن جماعتی که بلد نیستن و هرچی به ذهنشون متبادر میشه رو فقط اجرا میکنن. نه از دستور نه محتوا و نه ضرورت سلامت نگه داشتن زبان درکی ندارن.
3- اونایی که میفهمن دارن چی کار میکنن دستور هم بلدن ولی یا تنبلیشون میاد ویرایش کنن خودشون رو یا احساس آنارشیست بودن بهشون دست میده. ضربه‌ای که این گروه به زبان می‌زنن کم سواد‌ها نمی‌زنن عزیزان! اینا که تو رو می‌نویسن "تُ" مثلا خیلی شاعرانه‌ست!
اینو نوشتم که هم یه قدم از بدیهیاتی مثل هکسره عبور کنیم روی بعضی اشتباهات رایج توی متن و دستور کار کنیم، هم اینکه یه توضیحی داده باشم درمورد اینکه چرا توی نوشته‌های من نیم‌فاصله زیاده و نقشش چیه، و هم اینکه چرا تعداد زیادی فعل به" ـه‌ی" ختم میشن.
خیلی مهمه که بدونید ماضی نقلی یکی از پرکاربردترین صورت‌های فعله در تمام زبان ها و شما در طول روز بیشتر از اینکه از ماضی ساده استفاده کنید، دارید از ماضی نقلی استفاده می‌کنید.
مثلا مامانتون از بیرون میاد خونه می‌پرسه "ناهار خورده‌ی؟"
از صبح تا شب دارید با این فعل حرف می‌زنید چون یکی از کارکردهاش درمورد فعلیه که به تازگی انجام و تمام شده.
دوست داشتید بازنشر کنید.
@lonelytown
