دندان،یکی از مهمترین ها....

بسم الله الرحمن الرحیم

دندان چیست؟
اجزاء دندان
داندان نیش
دندان پیش
اسیای کوچک
اسیای بزرگ
دندان های دائمی
دندان های شیری
بیماری های دندان
درمان دندان

دندان چیست؟

دندان ساختارهایی سفیدرنگ در درونِ دهان بر رویآرواره بسیاری از مهره‌داران هستند که برای خوردن، جویدن و تکه‌تکه کردنخوراک به کار می‌رود. انسان دارای دندان شیری در کودکی و دندان دائمی بعداز کودکی در طول زندگی خود است.
دندانها به فرد کمک می کنند تا از دهان خود برای خوردن، صحبت کردن، لبخند زدن و شکل دادن به چهره خود استفاده کند. هر نوع دندان دارای یک نام و عملکرد خاص است.
انسان در طول عمر خود ۵۲ دندان در دهانش رشد میکند که از این تعداد ۲۰ دندان شیری یا موقت، ۳۲دندان اصلی یا دائمی هستند.
جوانه های این دندان ها در دوران جنینی تشکیل میدهد.
دندان های شیری یا موقت:تعداد دندان های شیری انسان ۲۰ عدد بوده که ۴ دندان جلویی(پیش) ۲ دندان نیش و ۴دندان آسیا دندان های شیری را تشکیل میدهند.
رشد این دندان ها از۶ ماهگی تا ۳۶ ماهگی (۳ سالگی) ادامه دارد
دندان های جلویی از ۶ تا ۱۸ ماهگی می‌روید و از سن ۶ تا ۸ سالگی می‌افتاد
دندان های نیش از ۱۶ تا ۲۲ ماهگی می روید و از سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی می افتاد
دندان های اسیا هم ۱۹تا۳۳ ماهگی می‌روید و از سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی می افتاد.

دندان های اصلی یا دائمی:دندان های اصلی یا دائمی در مجموع ۳۲ عدد بوده است که در هر فک ۴ دندان جلویی(پیش)،۲ دندان نیش،۴ دندان آسیای کوچک و ۶ دندان اسیای بزرگ است که به آخرین دندان اسیای بزرگ دندان عقل نامیده می‌شود.

ساختار دندان

دندان ها انواع مختلفی دارند. با توجه به موقعیت آن، شکل ظاهرى و شكل ریشه، اسامی و کارکرد آنها متفاوت است. دندان های قدامی یا پیشین معمولا تک ریشه هستند و برای گاز زدن یا بریدن استفاده می شوند و دندان های خلفی چند ریشه هستند و برای جویدن و خرد کردن استفاده می شوند. برخی از دندانها ریشه اضافی دارند،که در ادامه توضیح داده می‌شود.
دندان از بخش های مختلف تشکیل شده است:
۱.مینا
۲.عاج
۳.پالپ

۱.مینا:مینا محکم ترین ساختار دندان و بدن می باشد اما اسید ناشی از فعالیت باکتری ها این ساختار محکم را دچار تجزیه های شیمیایی می کند به همین دلیل دندان دچار پوسیدگی می شود.
۲.عاج:لایه ی زیر مینای دندان را عاج می نامند،عاج حساس ترین قسمت دندان است،وقتی پوسیدگی به عاج می رسد حساسیت به گرما،سرما و شیرینی حس میشود.
۳.پالپ:داخلی ترین قسمت دندان را پالپ تشکیل می دهد،داخلی ترین قسمت دندان(پالپ)دارای عروق و اعصاب فراوان است.وقتی پوسیدگی به پالپ می رسد (اغلب موارد) درد شدیدی به همراه دارد.
اجزاءدندان
اجزای دندان را ۳ بخش(استخوان.لثه.پریو دنتال)تشکیل ميدهد
استخوان:موجب حمایت دندان در استخوان‌های فک می شود و ریشه را احاطه می کند. حجم استخوان موجود در اطراف ریشه باعث محکم شدن یا لقی دندان‌ها می‌شود.
لثه:شکل، قوام، رنگ و ضخامت آن در سلامت دندان تاثیر دارد و پوشاننده استخوان است.
پریو دنتال:الیاف نگهدارنده ای که مانند نخ‌های باریکی ریشه دندان را به استخوان آلوئول متصل می‌کنند. با از بین رفتن استخوان اطراف ریشه، این الیاف از استخوان جدا شده و باعث معلق شدن دندان می شوند.

دندان نیش
دندان های نیش دندانهای تیز و نوک داری هستند که در کنار دندانهای پیش قرار می گیرند و شبیه نیش هستند. دندانپزشکان نیز آنها را دندان های انیاب یا دندان های ناب می نامند. بلندترین دندانها نیش ها هستند و مردم از آنها برای پاره کردن مواد غذایی استفاده می کنند.
دندان‌ پیش(پشین)
دندانهای پیشین دندانهای تیز جلوی دهان هستند که به غذا گاز می زنند و آن را به قطعات کوچکتر تبدیل می دهند. آنها صاف، و با لبه ای نازک هستند. به آنها دندانهای قدامی هم می‌گویند.
کودکان و بزرگسالان هر دو هشت دندان پیش دارند - چهار دندان پیش میانی در قسمت جلوی دهان، دو دندان در هر ردیف، که یک دندان پیش کناری در دو طرف آنها قرار می‌گیرد.
اسیا(بزرگ و کوچک)
دندان های اسیا بزرگترین دندان‌ها هستند انها بک سطح صاف و تخت دارا هستند که این قابلیت را به آنها بدهد که غذا را جویده و خرد کند.
بزرگسالان ۱۲ دندان اسیا دائمی را دارا هستند(۶ عدد در بالا و ۶ عدد در پائین)
و کودکان هم ۸ دندان اسیای شیری دارند.
دندان های آسیای کوچک، یا دندان های دو پایه ، بزرگتر از دندان های پیش و دندان های نیش هستند. آنها برآمدگی های زیادی دارند و به جویدن و خرد کردن مواد غذایی کمک می کنند. بزرگسالان هشت آسیای کوچک دارند. آسیاهای کوچک اول و دوم آسیاهایی هستند که در کنار دندان های نیش به وجود آمده است. کودکان خردسال دندان آسیای کوچک ندارند. این دندان ها به عنوان دندان هایی دائمی هنگامی که کودکان ده تا دوازده سال دارند، به وجود می اید.

دندان های دائمی

دندان های دائمی یا دندان های ماندگار مجمو عه ۳۲ تایی بوده که در سن ۵ تا ۷ سالگی به وجود می آید و در سن ۱۷ تا ۲۳ سالگی روییدن خود را با رویش دندان اسیا ی سوم یا دندان عقل به سر انجام می‌رساند.اولین دندان دایمی در سن ۶ سالگی می‌رویند. نکته بسیار مهم و قابل توجه این است که دندان‌های دائمی آسیای بزرگ در فضایی رویش می‌کنند که قبلاً دندان شیری در آن محل وجود نداشته‌است این مسئله باعث می‌شود برخی از والدین تصور کنند که این دندان شیری است و بنابراین اهمیت کافی به آن ندهند. از طرفی با توجه به اینکه این دندان‌ها آخرین دندان‌های موجود در قوس دندانی هستند دسترسی جهت انجام اقدامات بهداشتی توسط کودک کم بوده و به سرعت می‌توانند خراب شوند.

دندان های شیری

تعداد دندان‌های شیری ۱۰ عدد در هر فک است که به مرور می‌افتند و ۳۲ عدد دندان دائمی جای آنها را می‌گیرند. تکامل این دندان‌ها از دوره جنینی آغاز می‌شود و بعد از تولد در سنین شش ماهگی در می‌آیند و تا سن دو و نیم سالگی تکمیل می‌شوند.
هر انسان در زندگی خود. دو سری دندان (دندانهای شیری و دندانهای دائمی) و سه دوره دندانی (شیری. مخلوط و دائمی) دارد. از حدود ۶ ماهگی که اولین دندان شیری در دهان نوزاد رویش میابد. تا سن ۶ سالگی که اولین دندان دائمی در دهان می‌روید را دوره دندانی شیری می‌گویند. در این دوران فقط دندان شیری در دهان وجود دارد. از ۶ تا ۱۲ سالگی به تدریج دندانهای شیری جای خود را به دندانهای دائمی می‌دهند. این زمان را دوره دندانهای مخلوط می‌گویند. در حدود ۱۲ سالگی که هیچ دندان شیری در دهان وجود ندارد و فقط دندانهای دائمی در دهان هستند. تا پایان عمر را دوره دندانی دائمی می‌نامند. البته زودتر درآمدن یا تأخیر در رویش به مدت چند ماه طبیعی است؛ ولی اگر این تأخیر بیش از ۹ ماه گردد باید به دندانپزشک مراجعه نمود.

انواع بیماری های دندان

پوسیدگی
پوسیدگی، کرم‌خوردگی یا سوراخ شدن دندان زمانی رخ می‌دهد که پلاک مدت زمان طولانی روی دندان باقی بماند. پلاک فیلم چسبناک باکتریایی است که در اثر خوردن مواد غذایی قندی یا نشاسته‌ای ایجاد می‌شود. تمام گروه‌های سنی در معرض پوسیدگی دندان هستند، اما کودکان و سالمندان بیشتر مستعد این بیماری دندان هستند.
وقتی پوسیدگی به عاج دندان می رسد دندان به سردی،گرمی و شیرینی حساس می‌شود.
عفونت دندان (آبسه دندان)
پالپ داخل دندان (مغز دندان) که حاوی عصب‌های دندان است، گاهی در اثر پوسیدگی یا صدمه آسیب می‌بیند یا عفونت می کند. کانال عصب که پالپ را به نوک ریشه متصل می‌کند، نیز ممکن است عفونت کند. پوسیدگی عمیق یا ترک خوردن دندان نیز راه را برای ورود باکتری‌ها باز می‌کند.
تیره شدن دندان‌ها
بد رنگ شدن دندان پس از آسیب‌دیدگی دو دلیل اصلی دارد: یا دندان تلاش می‌کند که از عصب محافظت کند یا دندان در حال مردن و از بین رفتن است. اگر دندان در حال محافظت از عصب باشد، تیره‌تر از دندان‌های کناری می‌شود. اگر رنگ دندان مانند رنگ کبودی و خون‌مردگی (از صورتی تا خاکستری) شده باشد، به این معنا است که دندان به احتمال زیاد مرده است.

انواع درمان

زیبایی
لمینیت: لمینت دندان روشی است برای سفید و جذاب کردن دندان ها. اما این روکش دقیقا چیست؟ چه کاربردی دارد؟ چه تفاوتی با کامپوزیت دندان دارد و چگونه میتوانید از کیفیت آن مطمئن باشید؟ واقف بودن به معایب و عوارض لمینت دندان، می تواند شما را در انتخابی اصولی کمک کند. به طور کلی لمینت دندان به دو دسته تقسیم می شود: لمینیت سرامیکی و ونیرکامپوزیت (لامینت کامپوزیتی).

کامپوزیت:کامپوزیت، یکی از روش‌های لمینت دندان می‌باشد که برای اصلاح طرح لبخند افراد بکار گرفته مبشود و امروزه طرفداران زیادی دارد.  از ماده ای به نام رزین کامپوزیت ساخته می شود ، در اصل همان ماده ای که برای پر کردن دندان استفاده می شود. کامپوزیت دندان اغلب توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی بطور مستقیم روی دندان قرار داده می شود بدون آنکه لازم باشد در آزمایشگاه ساخته شوند. متخصص دندانپزشک لایه های مختلفی از مواد کامپوزیت را روی دندان قرار می دهد و همانند کار مجسمه سازی به آن شکل و فرم می دهد. هر لایه از کامپوزیت دندان با استفاده از نور روی دندان محکم می شود.