ازدواج یکی از سنت‌های مهم و مقدس در اسلام است که نقش اساسی در ساختن یک جامعه سالم و پایدار دارد. اسلام به عنوان یک دین جامع و کامل، به اهمیت ازدواج و تشکیل خانواده توجه ویژه‌ای دارد و این موضوع را به صورت گسترده در قرآن کریم و احادیث پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) مورد تأکید قرار داده است. در این مقاله به بررسی اهمیت ازدواج در اسلام از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته‌ایم.
یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت ازدواج در اسلام، سنت پیامبر اکرم (ص) است. پیامبر اسلام (ص) ازدواج را سنت خود معرفی کرده و مسلمانان را به پیروی از این سنت تشویق کرده است. ایشان می‌فرمایند:
" النِّكاحُ سُنَّتِي ، فَمَن لَم يَعمَلْ بِسُنَّتِي فَلَيسَ مِنّي ، و تَزَوَّجُوا فإنّي مُكاثِرٌ بِكُمُ الاُمَمَ ."
ترجمه : ازدواج سنّت من است . هر كه به سنّت من عمل نكند از من نيست . ازدواج كنيد ؛ زيرا من به زيادى جمعيت شما بر ساير امّتها مى بالم .
كنز العمّال، حدیث 44407
این حدیث به وضوح نشان‌دهنده اهمیت و جایگاه والای ازدواج در دین اسلام است.
یکی از اهداف اصلی ازدواج در اسلام، ایجاد آرامش و مودت بین همسران است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَرَحْمَةً (سوره روم، آیه 21)
ترجمه: "و از نشانه‌های او این است که از خودتان همسرانی برای شما آفرید تا نزد آنان آرامش یابید و بین شما محبت و مهربانی قرار داد."
این آیه به خوبی نشان می‌دهد که یکی از مهم‌ترین اهداف ازدواج، ایجاد آرامش و محبت بین همسران است.
ازدواج در اسلام به عنوان وسیله‌ای برای حفظ عفت و پاکدامنی معرفی شده است. قرآن کریم در سوره نور می‌فرماید: "وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ * إِلَّا عَلَىٰ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ"
ترجمه: "و کسانی که دامان خود را [از زنا] حفظ می‌کنند، مگر در مورد همسرانشان یا کنیزانشان که در این صورت سرزنشی بر آن‌ها نیست."
(سوره نور، آیه 30-31)
این آیه نشان می‌دهد که ازدواج وسیله‌ای است برای حفظ عفت و جلوگیری از انحرافات اخلاقی.
ازدواج در اسلام به عنوان وسیله‌ای برای تکامل و رشد معنوی نیز معرفی شده است. حضرت محمد صلی الله می‌فرمایند : "ما بُنِيَ في الإسلامِ بِناءٌ أحَبَّ إلى اللّه ِ عزّوجلّ ، وأعَزَّ مِنَ التَّزويجِ .
ترجمه : در اسلام هيچ بنايى ساخته نشد كه نزد خداوند عز و جل محبوبتر و ارجمندتر از ازدواج باشد .
بحار الأنوار : 103/222/40
این حدیث نشان‌دهنده اهمیت ازدواج به عنوان وسیله‌ای برای رشد و تکامل فردی و اجتماعی است.
یکی از مهم‌ترین اهداف ازدواج در اسلام، تشکیل خانواده و تربیت فرزندان صالح است. پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: > "تَزَوَّجُوا الوَدودَ الوَلودَ ؛ فَإنّي مُكاثِرٌ بِكُمُ الاُمَمَ يَومَ القِيامَةِ." >
ترجمه : با زنانی ازدواج کنید که فرزندآور و مهربان باشند، زیرا من در روز قیامت به کثرت شما مباهات می‌کنم.
كنز العمّال : جلد 16، صفحه 302
این حدیث نشان‌دهنده اهمیت ازدواج به منظور تشکیل خانواده و تربیت فرزندانی است که باعث افتخار پیامبر (ص) و دین اسلام در روز قیامت شوند.
ازدواج در اسلام باعث افزایش حس مسئولیت‌پذیری و همکاری بین همسران می‌شود. قرآن کریم در سوره نساء می‌فرماید:
الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ"
ترجمه : "مردان، سرپرست زنانند، به خاطر برتری‌هایی که خدا بعضی از ایشان بر بعضی دیگر داده است، و به خاطر نفقه‌ای که از اموالشان می‌پردازند."
سوره نساء، آیه 34
این آیه به مسئولیت‌پذیری و همکاری بین همسران اشاره دارد و نشان‌دهنده نقش مهم هر یک از آن‌ها در زندگی مشترک است.
ازدواج در اسلام نه تنها به عنوان یک سنت مهم دینی مورد تأکید قرار گرفته است، بلکه به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد آرامش، حفظ عفت، تکامل معنوی، تشکیل خانواده و افزایش مسئولیت‌پذیری معرفی شده است. با توجه به آیات و روایات، ازدواج نقش بسیار مهمی در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان دارد و پیروی از این سنت الهی می‌تواند به سعادت و خوشبختی انسان‌ها منجر شود. توجه به این اصول و رعایت آن‌ها، راهی به سوی ایجاد جامعه‌ای سالم و پایدار است.
