🔷 تعریف توکّل : توکّل در لغت با کمی مسامحه به معنای تکیه نمودن و اعتماد کردن است. اگر انسان دقت کند، متوجه می‌شود که وقتی شخصی به دیگری تکیه می‌کند، در واقع نیازی دارد و برای رفع نیازش به او اعتماد کرده است. بنابراین توکل و تکیه کردن وقتی معقول است که دو شرط در آن وجود داشته باشد:
1. نیازمندی : شخص متوکل که به دیگری تکیه می‌کند باید نیازمند باشد زیرا موجود مستقل هیچ‌گاه بر دیگری تکیه نمی‌کند.
2. قدرت و توانایی : شخص متوکل علیه که بر او توکل می‌شود باید قدرت بر طرف کردن نیاز را داشته باشد.
🔷 این دو شرط در واقع بیانگر این موضوع هستند که توکّل به معنای حقیقی خود زمانی حاصل می‌شود که انسان‌ها بدانند نیازمند هستند و فقط به کسی تکیه کنند که توانایی رفع نیازهایشان را دارد.
💠 توکّل در آموزه‌های دینی
🔶 آنچه در ادبیات دینی درباره توکّل بیان شده است، این است که انسان در تمام امور فقط و فقط باید بر خداوند توکل کند. یعنی در توکّلی که در آموزه‌های دین به آن اشاره شده است، دو نکته وجود دارد:
1. نیازمندی در همه امور : انسان در تمام امور و تمام زوایای زندگی نیازمند است، پس باید در تمام امور توکل کند. این به این معناست که هیچ‌گاه نباید خود را مستقل و بی‌نیاز از کمک خداوند بدانیم.
2. تکیه بر خداوند : فقط خداست که می‌تواند نیاز انسان را تامین کرده و مشکل او را حل نماید، لذا انسان تنها و تنها باید بر خداوند تکیه کند.
🔷 این دو نکته به ما نشان می‌دهند که توکل در آموزه‌های دینی به معنای اعتماد و تکیه کردن به خداوند در همه حال و در همه امور زندگی است. این اعتماد و تکیه باید به گونه‌ای باشد که هیچ چیز دیگری جایگزین آن نشود.
🔷 راه‌های تقویت توکل :
1. توسل به دعا و ذکر : دعا و ذکر خداوند یکی از راه‌های تقویت توکل است. از طریق دعا و ذکر، انسان می‌تواند ارتباط خود را با خداوند تقویت کرده و اعتماد بیشتری به او پیدا کند.
2. مطالعه و تفکر در آیات قرآن : مطالعه و تفکر در آیات قرآن، به انسان کمک می‌کند تا بیشتر با عظمت و قدرت خداوند آشنا شود و به او اعتماد بیشتری پیدا کند.
3. پذیرش اراده الهی : پذیرش اراده الهی و رضایت به مقدرات خداوند، یکی دیگر از راه‌های تقویت توکل است. با پذیرش اینکه همه چیز در دست خداوند است، انسان می‌تواند آرامش بیشتری پیدا کند.
🔷 نتایج و آثار توکل :
1. آرامش روحی : یکی از مهم‌ترین نتایج توکل بر خداوند، آرامش روحی است. وقتی انسان بداند که همه امور در دست خداوند است، دچار اضطراب و نگرانی نمی‌شود.
2. افزایش اعتماد به نفس : توکل بر خداوند به انسان اعتماد به نفس بیشتری می‌بخشد، زیرا می‌داند که با تکیه بر قدرت لایزال الهی، می‌تواند از پس مشکلات برآید.
3. تقویت ایمان : توکل بر خداوند باعث تقویت ایمان و ارتباط بیشتر با خداوند می‌شود. انسان‌های اهل توکل، ایمانی قوی‌تر و عمیق‌تر دارند و همواره در همه حال به یاد خداوند هستند.
🔷 نتیجه‌گیری :
با توجه به این مطالب، اگر انسان می‌خواهد اهل توکّل باشد، باید دو حقیقت را دریابد:
1. احساس نیاز در تمامی زوایای زندگی : انسان باید با تمام وجود در تمام زوایای زندگی احساس نیاز کند.
2. تکیه و اعتماد بر خداوند متعال : انسان تنها و تنها و تنها بر خداوند متعال تکیه داشته باشد و در وجودش غیر از خداوند متعال بر هیچ موجود دیگری تکیه و اعتمادی نداشته باشد.
