هند پیشنهاد داده است که بندر چابهار در چارچوب کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب قرار بگیرد. کارشناس ایرانی در خصوص هدف هند از این پیشنهاد و جایگاه چین در این پروژه با ما به گفتگو نشسته است.
به گزارش رسانه هند ،سوبرامانیام جایشانکار، وزیر امور خارجه هند از پیشنهاد این کشور برای اتصال بندر چابهار ایران به کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب خبر داد.وزیر خارجه هند در نشست نخست وزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای گفت: "هند در حال انجام اقداماتی برای بهره برداری از بندر چابهار در ایران است تا بتواند دسترسی ایمن و تجاری مناسب به دریا را برای کشورهای آسیای مرکزی فراهم کند. همچنین پیشنهاد داده ایم که بندر چابهار در چارچوب کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب قرار گیرد." وی گفت: هند اقداماتی را برای راه اندازی بندر چابهار در ایران انجام می دهد تا از دسترسی ایمن و تجاری مناسب به دریا برای کشورهای آسیای مرکزی اطمینان حاصل کند.
نظرات آقای پیرمحمد ملازهی، استاد ارشد و کارشناس مسائل افغانستان، پاکستان و هند؛ در خصوص پیشنهاد جدید هند در خصوص بندر چابهار هم جالبه؛ :
آیا اجرای این طرح (قرار گرفتن بندر چابهار در چارچوب کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب) به تنهایی برای ایران امکان پذیر است؟ هند از این اجرایی شدن این پیشنهاد چه سودی بدست می آورد؟یک توافقی ما بین "ایران، هند و روسیه" وجود دارد که بر اساس کریدور شمال جنوب امضا شده است. در واقع این توافق بر این مبنا است که بندر بمبئی هند به بندرچابهار یا بندر بندرعباس وصل شود. و از طریق ریل و خط آهن کالاهای هندی یا از جنوب شرق آسیا بیاید و از طریق جاده های ایران به بندر انزلی و خزر و سپس به روسیه ارسال شود. این طرحی است که توافق شده است بین ایران روسیه و هند.
اما الان چیزی که مطرح شده است این است که بعد از اینکه طالبان در افغانستان به قدرت رسیدند. ظاهرا طالبان دیگر تمایلی به اجرایی شدن توافقاتی که میان "ایران هند و افغانستان" (بر سر ترانزیت کالا به طرف آسیای مرکزی و افغانستان از طریق چابهار وجود داشت) بوده است ندارند.و پیش بینی می شود که بندر گوادر (بندری در پاکستان که تحت کنترل چینی ها و پاکستانی ها است) که نزدیک بندر چابهار است، را جایگزین کنند.
الان هند نگران این مسئله است که توافقاتی که میان ایران هند و افغانستان از یک طرف، همچنین میان ایران هند و روسیه از طرف دیگر صورت گرفته است، نتوان عملیاتی کرد. به همین دلیل هندی ها به شدت بدنبال این مسئله هستند که مسئله چابهار را به شدت اجرایی کنند، و در همین زاویه این صحبت های وزیر امور خارجه خیلی جدی است که هم چابهار منطقه ای باشد که آسیای مرکزی و افغانستان را از محاصره شدگی دربیارد، و هم این مناطق را به دریا و ابهای آزاد وصل کند. روابط بین هندوستان و پاکسان است که به ان نیز نظری دارد که به سود خود پروژه چابهار را عملیاتی کنند.
چه کشورهایی در چارچوب سازمان همکاری شانگهای، به جز هند می توانند برای تامین مالی اتصال چابهار در این پروژه کریدور شمال-جنوب کمک کنند؟چین نیز اعلام آمادگی کرده است. برنامه چین این است که یک خط آهنی از بندر گوادر به چابهار ایجاد کند. و خودش نیز به جای هند در بندر چابهار سرمایه گذاری کند. در واقع می توان گفت که چین به دنبال اخراج هند است، اما با توجه به منافع ملی ایران، ایران هند را همچنان نگاه دارد، اما به چین هم اجازه بدهند که بیاید فعالیت کند.
چین در این میان، دو مسئله را بسیار جدی گرفته است: 1 - بندر بادر و کریدور پاکستان چین که تحت عنوان سیپک (سیپک – پروژه کریدور اقتصادی چین و پاکستان - یک قرارداد است که از کاشقر در چین شروع می شود از طریق جاده قره قورون به بندر گوادر وصل می کنند) مشهور است و 2 - توافق نامه 25 ساله راهبردی که با ایران انجام داده است و قرار است 400 میلیارد دلار در صنعت نفت و پتروشیمی ایران در حوزه خلیج فارس سرمایه گذاری کنند.
چینی ها در واقع به دنبال این هستند که بنادر گودار و چابهار را به صورت یکپارچه بالاضافه جاسک تا اروند رود، این مناطق به نوعی در پروژه های خود قرار دهند، یعنی سیپک را به سمت خاک ایران گسترش دهند. اگر چینی ها بتوانند این پروژه را اجرا کنند، بنادر گوادر، جاسک و چابهار در یک مجموعه قرار می گیرند که مد نظر چینی ها است.
اما این موضوعی است، که ایرانی ها در این خصوص یک ملاحظاتی دارند، درست است که پشت پرده رقابت میان پاکستان و ایران هست، ولی ایرانی ها نگرانی هایی را نیز دارند. ایران ازبعد منافع ملی ایران نگاه کنیم، ایرانی ها نباید در کاملا کنار چین قرار بگیرند ونگاهشان را از دنیای غرب دور کند.چون ایران مناسبات تجاری و مسائل مختلف با کشورهای اروپایی دارد. الان درست است که با امریکایی ها دچار مشکل شده است، اما در بلند مدت اینکه ایران ممکن است با امریکایی ها به توافق برسند وجود دارد. بنابراین منافع ملی ایران درایجاد توازن ارتباطاش میان چین و روسیه، و دنیا غرب خواهد بود.میتوان گفت که ایرانی ها به دیدگاه چین را که مورد توجه قرار می دهند که بتواند سرمایه گذاری چین را در بندر چابهار در کنار چینی ها جذب کنند، و از این رقابت چین و هند منافع ملی خود را تامین کنند، در کنار این ایران باید به مسائل دیگر نیز توجه داشته باشد.
