اوبونتو (Ubuntu) یک واژه در زبانهای بانتو است به مفهوم «انسانیت نسبت به دیگران». این فلسفه اخلاق با تمرکز بر وابستگیها و روابط مردم با یکدیگر است. منشأ آن در زبان بانتو از جنوب آفریقا است. اوبونتو از مفاهیم کهن آفریقا و معادلش در فارسی این بیت سعدی است که:
بنی آدم اعضای یک پیکرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
یکی از دانشمندان حوزه مردمشناسی که در قبایل آفریقایی بدوی به مطالعه و پژوهش در زمینه «اوبونتو» مشغول بود نقل میکند که یک بازی پژوهشی به سبک مسابقه دو ترتیب داده و چند تن از بچههای قبیله را به شرکت در مسابقه تشویق نمود.
او سبدی از میوههای خوشمزه را در نزدیکی یک درخت گذاشت و گفت هر کس که زودتر به درخت برسد، سبد پر از میوه جایزه اوست. بچهها پذیرفته و آماده مسابقه شدند. هنگامی که فرمان دویدن داده شد، پژوهشگر در کمال ناباوری دید که بچهها دستان هم را گرفته و با یکدیگر شروع به دویدن کردند! همه با هم به درخت رسیده و همه با هم دور سبد نشسته و خوشحال و خندان از میوههای سبد تناول نمودند.
پژوهشگر علت رفتار عجیب آنها را جویا شد و پرسید: «در حالی که یک نفر از شما میتوانست به تنهایی همه میوهها را برنده شود، چرا با هم رقابت نکردید و از یکدیگر جلو نزدید؟»
آنها گفتند: «اوبونتو»؛
پژوهشگر پرسید که اوبونتو به چه معنا است؟ گفتند معنای آن این است که «چگونه یکی از ما میتونه خوشحال باشه، در حالی که دیگران ناراحتاند»؟
اوبونتو در فرهنگ ژوسا به این معناست: «من هستم چون ما هستیم»
در محافل علمی این موضوع را با نام «فلسفه اوبونتو» میشناسند. امروزه فلسفه اوبونتو کاربردها و کارکردهای مختلفی پیدا کرده است، در علوم رایانه و سیستمهای عامل، در علم اخلاق، در علوم اجتماعی و نیز در مشارکت عمومی خصوصی. بر پایه فلسفه اوبونتو رقابت (ناسالم و یا حتی سالم)، جای خود را به همکاری و مشارکت میدهد و بازی برد-باخت با بازی برد-برد جایگزین میشود.
آیا آمادگی دارید در لایحه مشارکت عمومی خصوصی، پروژه های مشارکت، شورای ملی راهبری و هر آنچه رنگ مشارکت میپذیرد، به همکاری دست اندرکاران بیاندیشید و بر بازی برد-برد تمرکز کنید؟
اگر زمینه پذیرش این موضوع را در خود میبینید، با صدای بلند بگویید و با خط درشت نیز بنویسید، «اوبونتو».
نلسون ماندلا اوبونتو را چنین توضیح داده است: یک جنبه از جنبههای اوبونتو این است که مثلاً اگر مسافری در روستایی توقف کند، لازم نیست درخواست غذا یا آب کند. هنگامی که توقف میکند، مردم به او غذا میدهند و او را سرگرم میکنند. اوبونتو به این معنا نیست که مردم نباید به دنبال ثروت باشند، ولی سؤال این است که آیا شما میخواهید این کار را به قصد بهبود جامعه انجام دهید؟
اسقف اعظم دزموند توتو؛ برنده جایزه صلح نوبل و از رهبران جنبش ضدآپارتاید آفریقای جنوبی اوبونتو را چنین تعریف میکند: فرد با اوبونتو، در دسترس و تأیید کنندهٔ دیگران است. او از دارایی، قدرت و خوب بودن دیگران احساس تهدید نمیکند چون درک این مفهوم که او به کل بزرگتری تعلق دارد، به او اعتماد به نفس میدهد. او میداند که او خوار خواهد شد اگر دیگران خوار، تحقیر، شکنجه یا مظلوم واقع شوند.
خوبی را برای همه بخواهید تا کائنات به خودتان سوقش بدهد. در دنیا هیچ چیز مثل یک پژواک عمل نمیکند.
فراموش نکنید که صدای اعمال شما به خودتان برمیگردد.
*اوبونتو دوستان*